De Grafelijke Windmolen van Dendermonde, ook Molen op d'Laer en Ackerveltmolen genoemd, stond op de vroegere stadsvest, op de Molenberg, het Akkerveld, Het Laar, aan de huidige Molenstraat

De staakmolen werd in de 14e eeuw opgericht en was in eigendom van de heren van Dendermonde. De eerste vermeldingen dateren van 1374. De molen staat op het stadsplan van Dendermonde van rond 1550 opgemaakt door Jacob van Deventer. Op dat plan staat ook de "Greffeninghemolen" aangeduid. In 1562 werd er nog slechts één molen in de domeinrekening geprijsd. De reden hiervoor komt waarschijnlijk uit het feit dat de twee windmolens tussen 1544 en 1559 nauwelijks in werking waren geweest. De watermolens volstonden eigenlijk voor het malen van graan. Daarop werd besloten de "Greffeninghemolen" te verplaatsen naar Aalst. Dat gebeurde in 1564-1565.

De "Molen op d'Laer" werd toen ingrijpend hersteld. Daarbij werd de molenvoet, de trap, de staart en het gevlucht van 22,5 tot 23 meter vernieuwd. De molenkast werd met 1200 eiken planken, bekleed. Ook het gaande werk werd op punt gesteld.

In 1615 was de molen weer zo erg versleten dat men besloot een nieuwe te bouwen. Tussen 1666 en 1686 werd er geen melding gemaakt van octrooirechten of pachtgelden. De molen werd vermoedelijk of vernield bij de belegering door de troepen van Lodewijk XIV in 1667. De nieuwe molen werd tussen 1668 en 1680 heropgericht. De molen waaide in 1705 om en werd kort nadien heropgericht.

Volgens bewaard gebleven tekeningen was de molen 14,30 meter hoog en 3,50 meter breed. Hij had een vlucht van 23 meter. Op het eind van de 18e eeuw werd de molen als zwart goed verkocht en kwam in bezit van Judocus Rollier. Na diens overlijden werd Emmanuel Boeyé, de burgemeester van Sint-Niklaas, de nieuwe eigenaar.

In 1824 besloot hij de staakmolen samen met de watermolens van het Dendersas openbaar te verkopen. Samen met de Watermolens van Dendermonde werd de Windmolen in 1828 openbaar verkocht. De toenmalige molenaar, Jan Matthys, was eveneens de pachter van de Watermolens (zie bijlage). De windmolen werd aangekocht door advocaat Adrien-François Rollier uit Opdorp. Jan Baptist Neerincx uit Baasrode kocht de molen in 1849 aan, maar verkocht hem reeds in 1852 aan molenaar Franciscus Potiau, die eerder molenaar was te Erpe.

We zien de molen aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775), met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

De staakmolen brandde af in 1858 en werd niet herbouwd. De laatste eigenaar, Franciscus Potiau liet in 1873, een andere staakmolen (Nieuwe Molen of Molen Potiau) vanuit Dendermonde naar Sint-Gillis-bij-Dendermonde overbrengen (zie aldaar onder: Molen Potiau).

Aimé STROOBANTS & Lieven DENEWET

Gazette van Gend, nr. 1746, d.d.14.09.1828.
Notaris Billiet (Groot Gewad 3, Gent) verkoopt openbaar, in de afspanning De Posthoorn, Kromsteeg bij de Sint-Niklaaskerk te Gent, de volgende onroerende goederen:
1. Drie watermolens, naast elkaar staande op de Dender te Dendermonde, genaamd resp. de Koornmolen, de Tarwemolen en de Moutmolen, Kad. C, nrs. 727, 1050 en 1051,  gepacht (samen met de molen onder nr. 3) door dhr. Jan Matthys, aan fl. 1285-71 cent per jaar.
2. Een olie- en schorswatermolen, staande op de Dender te Dendermonde nabij de vestingen, gepacht door Jan van Biezen, aan fl. 642-85 cent per jaar.
3. Een korenwindmolen en het erf daarbij, gestaan en gelegen op de veste te Sint-Gillis bij Dendermonde, in gebruik door de voornoemde Jan Matthys.

Archieven en landkaarten
- Villaretkaart (1745-1748) (niet aangeduid)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) (niet aangeduid)

Gedrukte bronnen
- Gazette van Gend, nr. 1746, d.d.14.09.1828.

Werken
Daniël Lievois, "Herstellingen aan de Windmolen op Greffeninge te Dendermonde in 1385", in: Gedenkschriften Oudheidkundige Kring der Stad en des Voormaligen Lands van Dendermonde, reeks 3, vol. 13, 1964, p. 320-322.
Aimé Stroobants, "Gemalen en geplet - Molens en maalderijen te Dendermonde in de 19de en
20ste eeuw, Dendermonde, Stedelijke Musea - Stadsarchief, 2005.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962), p. 113.
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1996.
Mailbericht Eduard Swinnen, 04.02.2014.