Molenechos's Homepage Molenechos.org

Retie, Vlaanderen - Antwerpen

Verdwenen molen

karakteristiek

Naam
Molen van Schoonbroek
Ligging
Kabienstraat 7
2470 Retie
oostzijde
tot 1977 bij Oud-Turnhout
kadasterperceel H212c/16
Vlaanderen - Antwerpen
toon op kaart
Geo positie
51.290192, 5.054776 (Google Streetview)
Gebouwd
1846, overgebracht uit Oud-Turnhout, Corsendonk
Verdwenen
1932, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Database nummer
4039
Ten Bruggencatenummer
00725  
© Prentkaart Nels (coll. D. Vandenbulcke, Staden)

Beschrijving / geschiedenis

De Molen van Schoonbroek was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Kabienstraat (nr. 7), nabij de Beekstraat,  achter het Kerkplein, op het gehucht Schoonbroek dat in 1977 overging van Oud-Turnhout naar Retie.

De houten korenwindmolen werd in 1846 door molenaar Ferinand Janssens-Michiels overgebracht vanuit het gehucht Korsendonk in Oud-Turnhout. Hij had daartoe op 24 april 1846 de toestemming gekregen van de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1846, opbouw: Janssens-Michiels Ferdinand (die het perceel in 1834 reeds bezat), molenaar te Oud-Turnhout ("construction d'un moulin à vent sur terrain vierge")
- 20.05.1864, verkoop: Diels-Ceusters Jozef, molenaar te Oud-Turnhout (notaris Noten)
- 16.12.1885, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Ceusters)
- 07.11.1896, erfenis: de  kinderen (overlijden van Jozef Diels)
- 19.03.1900, verkoop: Wens-Schillebeeckx Antoinius Ludovicus, landbouwer te Oud-Turnhout (notaris Dierckx)
- 15.04.1907, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Schillebeeckx)
- 12.11.1912, erfenis: de kinderen (overlijden van vrouw Schillebeeckx)

De laatste molenaar was Constant Wens, die de molen in 1932 afbrak.

Het voormalig molenhuis & herberg bestaat nog (Kerkplein 7) en is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Het is een gebouw van drie traveeën met een aanpalend gebouw van een mechanische maalderij van vier traveeën en een loodrecht aansluitende langsschuur; zadeldaken (mechanische pannen), ter hoogte van het woonhuis met dakkapellen, ter hoogte van het werkhuis een laadluik onder zadeldakje met houten windborden. Minstens opklimmend tot het midden vande 19de eeuw.  Aanpassings- en verbouwingswerken ca. 1941, o.m. de voorgevel van de woning.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bouwkundige beschrijving van het molenhuis (Sibylle De Sadeleer, Agentschap Onroerend Erfgoed, 2004)
Verankerde bakstenen gebouwen; woning en werkhuis met houten kroonlijst. Woning: lijstgevel met een vernieuwd parement van verschillende soorten gevelsteen, diverse metselverbanden en siermotieven o.m. molenmotief boven de deur. Woonhuis met bovenlichten van gekleurd glas in lood, gebouw van mechanische maalderij en schuur met vensters en houten poorten onder betonnen latei. Zijpuntgevel met ouder metselwerk waarin sporen van een gedicht opkamer- en keldervenster. loodrecht geplaatst bijgebouw onder zadeldak (mechanische pannen) met aanpalende langgestrekte stallingen van betonplaten onder lessenaarsdak (golfplaten). Gekasseide stoep. Bewaard koppel molenstenen ter hoogte van de schuur, afkomstig van de verdwenen graanmolen. Bezijden en achteraan een grote omhaagde tuin met moestuin en restanten van een boomgaard.

Zie ook onder: Oud-Turnhout, Molen van Corsendonk

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Kerkarchief, Mut. Oud-Turnhout, schets 1942/26.
De Sadeleer S. & Plomteux G. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Arendonk, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16N6, Brussel - Turnhout.
E.V. (Van Ballaer), "De windmolen van Oud-Turnhout", in: Kempisch Museum, I, 1890, p. 132;
Francis, "Zullen ze allen verdwijnen?" in: De Belgische Molenaar, XXIV, 5 oktober 1929;
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Noorder- en Oosterkempen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1980, p. 82-84;
"De storm", in: De Belgische Molenaar, jg. 16, nr. 46 (12 nov. 1921), p. 2;
A.C.J. Verdegem, "Beknopt Kalendarium betrekkelijk de Turnhoutse banmolens", in: Taxandria, jg. 1993 (nieuwe reeks, LXV), p. 131-154;
A.C.J. Verdegem, "De Tunhoutse (ban)molens in de Franse tijd", in: Taxandria, jg. 1990 (nieuwe reeks, LXII), p. 133-143;
Luc Goeminne, "Slijtage van molenstenen (Oud-Turnhout, 1477-'78)", in: Molenecho's;
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 22.
R. Wils, "De Oud-Turnhoutse molengeschiedenis", in: "Oud-Turnhout - HK Corsondonca", jg. 28, 2011, nr. 3, juli, p.102.
Jozef Sneyers, "Retiese molens vroeger en nu", Retie, Levende Molens, 1988, 48 p.
Holemans Hermans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011.

Overige foto's

Molen van Schoonbroek, Retie, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Molen van Schoonbroek, Retie, Verzamelng Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzamelng Ons Molenheem
Molen van Schoonbroek, Retie, De molenaarswoning. Foto 01.06.2003. | Database Belgische molens
© De molenaarswoning. Foto 01.06.2003.