De Molen van ter Heiden was een stenen koren- en oliewindmolen, type stenen bergmolen, aan de noordzijde van de Oude-Heiestraat (nr. 1), ten zuiden van het nog bestaande kasteeldomein "Hof Ter Heyde" (Terheidedreef 1-7).

De molen werd opgericht in 1770. 

We zien hem aangeduid op:
- een figuratieve kaart die in 1771 werd opgemaakt op initiatief van Jan Baptist en Francis Joseph Fraeys, eigenaars van de Dorpsmolen in Koekelare, tegen de oprichting van een nieuwe molen aan de Provinciebaan in Koekelare (aangevraagd door Francis van Bavinckhove uit Leke), met als bijschrift: "nieuw opgemaakt in 1770, prochie van Vladsloo omtrent het Heyde Casteel".
- op de de Ferrariskaart (ca. 1775) met het rood symbool van een stenen molen,
- in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1843) met een rond grondoppervlak van een stenen molen en met de benaming "Molen ter Heiden"
- op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca 1850) met de benamng "M(oul)in de Ter Heyden"
- op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Swaels Joseph, molenaar te Vladslo
- 05.06.1845, verkoop: de Crombrugghe de Picquendaele - de Crombrugghe de Beaupré Emilius Victor, eigenaar te Vladslo (onderhandse akte)
- 29.03.1892, erfenis: de kinderen (overlijden van Emile de Crombrugghe de Picquendaele)
- 22.02.1893, deling: de Crombrugghe de Picquendaele - de Crombrugghe de Looringhe Frédéric Emiel Maria, eigenaar te Vladslo (notaris Wauters)
- 17.07.1910, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Frédéric de Crombrugghe de Picquendaele)
- 13.12.1911, deling: Lefevere de ten Hove - de Crombrugghe de Picquendaele Gustaaf Karel Maria Jozef Ghisleen, eigenaar te Gentbrugge (notaris Wauters)

De molen werd vernield in de eerste wereldoorlog, maar werd in 1920 hersteld. De laatste molenaar was Carbonez.
In 1945 werd de molen gesloopt. Het binnenwerk was dan al lang verbrand.

De molenaarswoning bestaat nog. Het is een hoeve uit de wederopbouwperiode (jaren 1920), gelegen aan een bocht. Losse bestanddelen onder pannen zadeldaken rondom erf. Boerenhuis van anderhalve bouwlaag, met aan de erfzijde anderhalve bouwlaag en rechts twee opkamertraveeën. Witbeschilderde achtergevel met halve verdieping. Getoogde en rechthoekige muuropeningen, deur verdiept in korfboognissen. Deels bewaard houtwerk met luiken en kruisindeling. De hoeve werd op 5 oktober 2009 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1888. Twee verzoekschriften van Engelbert Francis van Bavinckhove uit Leke voor de oprichting van een koren- en oliewindmolen aan de Provinciebaan in Koekelare. Akte voor Jan Baptist & en Francis Joseph Fraeys uit Koekelare, gezamenlijke eigenaars van de Dorpsmolen in Koekelare, waarbij hen toegestaan werd dat niemand in Koekelare een andere graanmolen mocht oprichten, 14.09.1771, met figuratieve kaart van de molens van Koekelare en omgeving, 1771.

Werken
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
C. Devyt, "De Westvlaamse windmolens tijdens de oorlogsjaren", Biekorf, 1945.
Herman Demoen, Het Diksmuidse van toen. Een verzameling beknopte historische gegevens, aangevuld met historische foto's en prentbriefkaarten", Brugge, 1984.
H. Missiaen & P. Vanneste m.m.v. F. Gherardts & O. Scheir, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18", 2005.
Stadarchief Diksmuide, Bestand wederopbouw Diksmuide na 1914-1918, aanleg- en rooilijnenplan Vladslo (niet genummerd).
Gesquière G., De geschiedenis van Werken, Klerken, Esen, woumen en Vladslo voor 1550, een inleidende studie, academiejaar 1979-1980 (oefening tweede kandidatuur geschiedenis aan de KULAK).
Notebaert A., Neumann C. e.a., Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1986.
Peeters I., Gemeente Vladslo, s.l., 1952
Priem V., Kastelen en landhuizen in de Westhoek, deel 2, Ieper, 1998, p. 22-25. Struyf J., Bouwhistorisch onderzoek Kasteel Ter Heyde en Aanhorigheden, Deel I: archivalisch, iconografisch en kadastraal onderzoek, Heverlee, 2001.
Symoen R., Toponymie in het Oude Vladslo-Ambacht, in Den Dyzere, jg. 1, nr. 3, 1982, p. 107-108. Vlaemynck J., Duitse stellingen te Diksmuide, Esen en Vladslo (10 november 1917 tot einde februari 1918), in Den Dyzere, jaargang 1, nr. 1, 1982, p. 8-16.
Missiaen Halewijn & Vanneste Polm.m.v. Gherardts F. & Scheir O., "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18", 2005.