Molenechos's Homepage Molenechos.org

Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek), Vlaanderen - Vlaams-Brabant

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Nieuwermolen, Molen van het Kasteel
Ligging
Bruggeveldstraat 28
1700 Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek)
op de Nieuwermolenbeek
aan de Vijver van het Kasteel van Nieuwermolen
1,7 km NW v.d. kerk
kadasterperceel A24
50°53'16.33"N 4°11'50.09" E
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
Geo positie
50.883846, 4.200943 (Google Streetview)
Eigenaar
Familie de Ghellinck d'Elsegem Vaernewyck
Gebouwd
Voor 1356 / 1588 / begin 19de eeuw
Type
Bovenslag watermolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Bakstenen gebouw
Gevlucht/Rad
Metalen bovenslagrad (verdwenen)
Inrichting
Verwijderd
Toestand
Slechte staat, waterrad verdwenen
Bescherming
niet,
Niet beschermd, wel het bijbehorend kasteel als monument op 05.12.1962
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
996
© Verzameling Ons Molenheem

Beschrijving / geschiedenis

De Nieuwermolen is een graanwatermolen met (verwijderd) metalen bovenslagrad, gelegen in de Bruggeveldstraat 28, ten noordwesten van het kasteel dat naar de Nieuwermolen is vernoemd, aan de Nieuwermolenbeek, die de grens met Asse vormt.

De Nieuwermolen werd al vermeld in 1356. De molen en kasteel waren in 1483 eigendom van de heren van Capelle.

Er bleef een interesant pachtcontracht van 6 juni 1553 bewaard (zie bijlage).

Werd geheel verwoest tijdens de godsdienstoorlogen. Louis Verreycken, diplomaat en eerste secretaris van de Spaanse koning Filips II en zijn vrouw Louise Micault kochten het domein aan in 1587 en lieten de watermolen in 1588 herstellen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: de Villers Masbourg, te Brussel
- 30.03.1865, deling: a) Huysman d'Honssem Athalie Georgine Marie, te Brussel, b) de Nieulant de Pottelsberghe, weduwnaar van Huysman d'Honssem Eléonore Louise, c) de Nieulant de Pottelsberghe Louise Marie Sophie, echtgenote 'T Serclaes de Norderwyck baron Charles, d) de Nieulant de Pottelsberghe Leonie Marie Charlotte, echtgenote de Cesve de Rosée Maurice Auguste, eigenaar te Rosée en c) de Nieulant de Pottelsberghe Marie Charlotte Eléonore, echtgenote Jolly Ferdinand Felix, officier te Brussel (notaris Morren)
- 30.03.1865, deling: a) de Nieulant de Pottelsberghe Théodore Eduard, weduwnaar Huysman d'Honssem Eléonore Louise Ghislaine, te Brussel, b) de Nieulant de Pottelsberghe Marie Charlotte Eléonore Josèphe, echtgenote Jolly Ferdinand Felix Hector, eigenaar te Brussel, c) de Nieulant de Pottelsberghe Léonie Marie Barbe Charlotte, echtgenote de Cesve de Rosée Maurice Auguste, eigenaar te Brussel en d) de Nieulant de Pottelsberghe Louise Marie Georgine Sophie, echtgenote 'T Serclaes de Norderwyck baron Charles (notaris Morren)
- 17.09.1884, deling: de 'T Serclaes de Norderwyck-de Nieulant de Pottelsberghe August Charles Nicolas, eigenaar te Brussel (notaris Van Bevere)
- 11.09.1909, deling: de Ghellinck-de 'T Serclaes Amory Joseph Charles Marie Colette Ghislain, eigenaar te Elsegem (notaris Ectors)
- 19.07.1921, gift: de Ghellinck d'Eseghem Vaernewyck a) Ernest Amory Joseph Marie Colette Ghislain, b) Roger Theodore Louis de Gonzague Marie Joseph Ghislain, c) Marie Louise Prisca Jeanne Josèphe Colette Ghislain, d) Marie Charles Joseph Ghislain en e) Amoury Marc Marie Frederic Marie Colette Ghislain (notaris Claes)
- 19.05.1931, deling: de Ghellinck d'Eseghem Vaernewyck burggraaf Amoury Marc Frederic Colette Ghislain , zonder beroep te Brussel (notaris Claes)
- 2015, eigenaar: familie de Ghellinck d'Elsegem Vaernewyck

Het huidig gebouw dateert uit het begin van de 19de eeuw. Het is een verankerd bakstenen gebouw van één bouwlaag op een L-vormig grondplan onder pannen zadeldaken. De molen, eigendom van de familie de Ghellinck, draait niet meer sinds de jaren 1930 en is in slechte staat. Het metalen bovenslagrad is verdwenen.
 
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Schepengriffies arrondissement Brussel, nr. 213, f° 1° v° e.v. (verpachting 1553).
J. L(indemans), "Uit oude Papieren. St. Ulriks-Kapellen. Verpachting van den watermolen van Nieuwermolen (6 Juni 1553)", in: Eigen Schoon en de Brabander, XVI, 1933, p. 79-81.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
P. Arren, "Nieuwermolen", in: "Van kasteel naar kasteel", 2, Brussel, 1987, 228-232.
M. Balot, "Le Chateau de Nieuwermolen", in: Royal Automobile Club de Belgique, 10, 1949, p. 9-11.
X. de Ghellinck Vaerenwyck, "Drie realisaties in Vlaamse neorenaissancestijl van architect Paul Saintenoy, in: "De Woonsteden door de eeuwen heen", 127, 2000, p. 12-19.
R. Deneef & J. Wijnant & M. de Ghellinck Vaernewyck, "Dilbeek (Sint-Ulriks-Kapelle): Kasteel Nieuwermolen", in: R. Deneef, J. Wijnant, N. Rombouts, D. Imbert, B. Goossens, G. Paesmans, C. De Maegd, M. Van Liedekerke, P. Copriau, T. Claeys, E. Everaet & W. Paessens,  "Historische tuinen en parken in Vlaanderen. Pajottenland - zuidwesten van Vlaams Brabant, in: M&L Cahier, 11, Brussel, 2005, 115-120.
F. Doperé & W. Ubreghts, "De donjon in Vlaanderen. Architectuur en wooncultuur", in: "Acta Archaeologica Lovaniensia - Monographiae 3, 1991, p. 234-236.
L. Robyns de Schneidauer, "Souvenirs d'enfance vécue en paradis Brabançon, Nieuwermolen à Capelle-Sainte-Ulric, in: "Brabant", 1, 1978, p. 12-18.
"Kasteel Nieuwermolen", Brochure uitgegeven door het gemeeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 10 september 1989, Dilbeek, 1989.
"Het einde van de "Sunrise Serenade" in Nieuwermolen", Brochure uitgegeven door het gemeeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 12 september 2010, Dibleek, 2010.
M. Van Liedekerke, "Kasteel Nieuwermolen," Brochure uitgegeven door het gemeeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 8 september 1996, Dilbeek, 1996.
Alphonse Wauters, "Histoire des environs de Bruxelles, Description historique des localités qui formaient autrefois l'Ammanie de cette ville", deel 3 A, Brussel, 1971 (heruitgave van 1855), p. 199.
Katrien Verwinnen m.m.v. H. Kennes & H. Thomas, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Dilbeek, Herinventarisatie", Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB7, 2011.
Vermeulen S. (red.) Verdwenen Dilbeekse molens, Monumentenmap uitgegeven door het gemeentebestuur van Dilbeek naar aanleiding van Open Monumentendag op zondag 12 september 2010, Dilbeek, 2010.
Mededeling Robert Van Ryckeghem, Sint-Andries, 12.10.2011.

Overige foto's

Nieuwermolen, Molen van het Kasteel, Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Nieuwermolen, Molen van het Kasteel, Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek), Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Nieuwermolen, Molen van het Kasteel, Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek), Foto: André ver Elst, (c) Stichting Levende Molens, Roosendaal | Database Belgische molens
© Foto: André ver Elst, (c) Stichting Levende Molens, Roosendaal