Leuven, Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Naam
- Dijlemolens, Zwartezustersmolen, Begijnenmolen
- Ligging
- Zwartzustersstraat 16
3000 Leuven
op de Dijle
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Geo positie
- 50.872955, 4.696517 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Privaat
- Gebouwd
- voor 1304 / 15e eeuw, vaak herbouwd (o.m. na brand in 1818)
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Hoog bakstenen gebouw
- Gevlucht/Rad
- Overdekt metalen onderslagrad, type Poncelet
- Inrichting
- Opwekking van groene stroom
- Toestand
- Gerenoveerd tot appartementen; wekt elektriciteit op
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd - Molenaar
- Bediener van de elektriciteitsopwekking
- Openingstijden
- Het waterrad is permanent bezoekbaar via een loopbrug
- Database nummer
- 982
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Achter de Dijlebrug, aan de even zijde,bevindt zich het Dijlemolencomplex (nr. 12) dat bekend stond als s.a. Moulins de la Dyle. Deze industriële bloemmolen molenbedrijf was in werking tot 1979 en staat op de site van de Zwartzustersmolen die reeds vermeld werd in 1304 en ook bekend stond onder de naam Begijnenmolen. De molen werd in 1402 opgekocht door drie huidevetters die hem gebruikten als schorsmolen. De in 1598 als ruïneus omschreven molen, werd in 1620 - wellicht na herstellingswerken - opnieuw in gebruik genomen, maar brandde in 1818 volledig af, samen met de Graetmolen die gelegen was op de andere Dijle-oever. Het zou tot 1830 duren, eer de molenactiviteit kon hervat worden. Het huidige molencomplex dateert vermoedelijk uit de tweede helft van de jaren 1930, toen de gebroeders Huybrechts zich in de Moulins de la Dyles specialiseerden in de productie van de allerfijnste bakkersbloem.)
De Dijlemolens werden in 1985 tot woon- en werkgemeenschap met milieuvriendelijke energievoorziening herbestemd werd door de vzw TSAP uit Rotselaar. Het metalen onderslagrad onder het gebouw van het type Poncelet wordt gebruikt voor de opwekking van elektriciteit. Wanneer er wordt gedraaid op de hoofdarm van de Dijle en wanneer de turbine werkt op de eerste Dijle-arm, worden de schuiven gesloten. Naar verluidt werken het rad en de turbine zelden en staan de schuiven bijna altijd in open toestand. Er bestaan plannen om dat rad te vervangen door een Zuppingerwiel, dat nog efficiënter kan werken bij een gering verval. De geplande windturbine bovenop het gebouw is er echter nooit gekomen.
Zie ook onder: Schorsmolen, Begijnenmolen
Lieven Denewet
Literatuur
A. Meulemans, "De Leuvense watermolens", in: Eigen Schoon en de Brabander, XLVI, 1963, p. 24-39, 141-154 en XLVII, 1964, p. 49-63;
A. Meulemans, "Leuvense Ambachten. De Maalders", in: Eigen Schoon en de Brabander, XLVII, 1964, p. 271-300;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 4: arrondissement Leuven (A-L)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1993;
"De Dijlemolens in te Leuven: renovatieprojekt neemt vaste vorm aan", in: "Levende Molens", jg. 8 (1986), nr. 6, p. 45, ill.;
Els De Kinderen, "Watermolens als energiebron [Dijlemolen Leuven; Watermolen Rotselaar; Wedelse Molen Overpelt]", in: Levende Molens, jg. 9 (1987), nr. 3, p. 23-24;
E(ls) D(e) K(inderen), "Anders gaan leven in de 'Molens van de Dijle' ", in: Levende Molens, jg. 5 (1983), nr. 11, p. 272, ill.
A. Meulemans, "De Leuvense Watermolens (5)", in: Ons Molenheem, jg. 34, 2009, nr. 1, januari - maart, "De Graetmolen", p. 10 - 13, ill. [overname uit De Belgische Molenaar 1963]
Luc Maes, "Studie van een hydro-elektrische mikrocentrale op de Dijle te Leuven", Gent, Rijksuniversiteit Gent, 1985, 2dln. (Diss. burgerlijk bouwkundig ingenieur).
M. Tits, De Leuvense watermolens in Mededelingen van de Oudheidkundige Kring voor Leuven en omgeving, jaarboek 1986, p. 3-5, 23-26.
G. Vandegoor, Leuven, 1998, p. 33-46.
E. Van Even, Louvain dans le passé et le présent, Leuven, 1895, p. 204.
Lydie Mondelaers & Clara Verloove i.s.m. Diane Van Roy, Marjolijn Van Damme & Katharina Meulemans, Inventaris van het bouwkundig erfgoed. Provincie Vlaams-Brabant. Leuven binnenstad. Herinventarisatie. Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. VLB2, 2009
Geert Sterckx, De Dijle door Leuven, vergeten kracht of drijfkracht, in: Ons Heem, 2008, 2, p. 49.
Lodewijckx M. & Vandekerchove V. "Stadsarcheologisch onderzoek Leuven : sporen in de Dijle (Vl. Brab.)", Archaeologia Mediaevalis, XIX, 1996, p. 51-53.
Peeters M., Gids voor Oud-Leuven, Antwerpen, 1983, p. 186.
Uytterhoeven R., Leuven Weleer. Van Volmolen tot Wilsele: langsheen de Dijlevallei en de Vaart, deel 4, Leuven, 1988, ill. 26b/c & 27a.
Mondelaers Lydie & Verloove Clara i.s.m. Van Roy Diane, Van Damme Marjolijn en Meulemans Katharina. Inventaris van het bouwkundig erfgoed. Provincie Vlaams-Brabant. Leuven binnenstad. Herinventarisatie. Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. VLB2, 2009.
Persberichten
De Volksstem, 19 juni 1914