Veltem-Beisem (Herent), Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Naam
- Molen van Veltem
- Ligging
- Molenstraatje 2
3020 Veltem-Beisem (Herent)
Molenveld
500 m ZO v.d. kerk
50°33'54.54" N 4°37'43.95" E
kadasterperceel E417
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Geo positie
- 50.898766, 4.628834 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Privaat
- Gebouwd
- voor 1600 (hout) /1866 (steen)
- Type
- Stenen bergmolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Vensters boven elkaar, witte romp
- Gevlucht/Rad
- Verdwenen in mei 1940
- Inrichting
- Verwijderd
- Toestand
- Gerenoveerde romp met kap; ingericht als woning
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd, wel in inventaris bouwkundig erfgoed - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Niet toegankelijk
- Database nummer
- 958
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Molen van Veltem is een stenen beltmolen het Molenstraatje 2, op een halve kilometer ten zuidoosten van de kerk van Veltem.
Oorspronkelijk was het een houten korenwindmolen of standaardmolen. Rond 1600 stond deze langs de Romeinse heirbaan, de huidige Kroonstraat.
In 1831, bij de schermutselingen met de Hollanders werd Frans De Broeck uit Winksele beschoten. De kogels waren jaren later nog zichtbaar in deze houten molen.
Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: de Spoelberch, rentenier te Brussel
- later, eigenaar: d'Olmen Saint Remy Henriette Marie Philippine Ghislaine
- 01.07.1837, erfenis: a) de Spoelberch Jules Jean-Baptiste François, eigenaar te Halle, b) de Spoelberch Jean-Baptiste Louis Charles, eigenaar te Brussel, c) de Spoelberch Henriette Hubertine Ghislaine, weduwe de Putte François Constantin Ghislain, te Brussel en d) de Spoelberch-de Putte Maximilien Antoine Théodore, eigenaar te Lovenjoel (overlijden van Henriette d'Olmen Saint Remy)
- 13.05.1840, deling: de Spoelberch Henriette Hubertine Ghislaine, weduwe de Putte François Constantin GHislain, te Brussel (notaris Vanderlinden)
- 15.01.1866, verkoop: (van de grond) Van der Hulst-Van Hoorick Jan Frans (notaris Dupon)
- 30.06.1899, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jan Frans Van der Hulst)
- 15.01.1909, erfenis: de kinderen (ovelrijden van de weduwe Van Hoorick van Jan Frans Van der Hulst)
- 31.10.1931, erfenis: a) Van der Hulst Karel, molenaar te Veltem-Beisem en b) Coopmans-Van der Hulst Victor, handelaar te Veltem-Beisem
- 10.08.1934, verkoop: Coopmans-Van de Reet Jan-Baptist Leopold Alfred Maurits, molenaar te Veltem-Beisem (notaris Van den Eynde - "bouwvallige windmolen")
- 24.12.1941, erfenis: de weudwe en de kinderen (overlijden van Jan-Baptist Coopmans)
- 25.07.1956, verkoop: Bulens-Carlier Felix Julien, werkman te Veltem-Beisem (notaris Mellaerts)
- 2015, verkoop: Lauwers I, Veltem-Beisem
Deze molen waaide in oktober 1863 om. Molenaar Jan-Frans Vanderhulst, burgemeester van Veltem, bouwde in 1866 een nieuwe stenen molen en zijn zoon Karel werd de volgende molenaar. Alexis Vanderhulst (1828-1908) was eerst molenaar en burgemeester te Veltem en later burgemeester van Meerbeek. Hij was gehuwd met Rosalia Van Doren (1829-1909).
Maurits Coopmans nam de molen over van zijn oom Karel Vanderhulst en hij werd zelf door zijn zoon Edward opgevolgd.
De molen werd niet geteisterd tijdens de eerste wereldoorlog, wat wel een uitzondering is in de streek.
In augustus 1932 werd Lucienne Tobback, een vierjarig meisje, door een draaiende molenwiek tetroffen.
Daarna werd steeds minder met windkracht gemalen. Tot na de tweede wereldoorlog hield Edward Coompans de molen met elektrische aandrijving in bedrijf.
Engelse militairen probeerden bij het begin van de tweede wereldoorlog in mei 1940 de molen op te blazen, maar alleen de kap met de wieken vlogen er af. Op een foto, genomen door P.J. Lemmens uit Edegem rond 1950, is enkel een romp zonder kap te zien.
De molen van Veltem werd in 1955 het eigendom van Bulens Emiel die er renoveringswerken deed zodat deze molen kon dienst doen als woning. Er werd een nieuwe vaste mansardekap geplaatst, die het uitzicht van een molenkap benadert. De molen werd enkele jaren verhuurd aan iemand die er, zonder medeweten van de eigenaar, er een privé-club uitbaatte. Bij het overlijden van Emiel Bulens in 1978 werd zijn zoon Felix de eigenaar. Het molendomein werd in 2015 verkocht aan I. Lauwers.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Aanvullende informatie
De Volksstem, 23 aug 1932.
Kind door een molenwiek getroffen te Veltem. Het vier jarig jonge meisje, Lucienne Tobback, bevond zich in de nabijheid van den windmolen te Veltem, de eenige om zoo te zeggen in de streek. Het kind werd door één der wieken van den molen getroffen.
Literatuur
R.V.B., "De windmolen van Velthem", in: Natuur- en Stedenschoon, V, 1926, p. 153-154;
H. Vannoppen, "Geschiedenis van Veltem-Beisem, het dorp van Lodewijk van Velthem", Veltem-Beisem, 1976;
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961;
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 5: arrondissement Leuven (M-Z)", Kinrooi, Studiekring 'Ons Molenheem', 1994;
"Molens in Vlaanderen [De molen te Veltem. Verscheen reeds in de "Vlaamsche Radiogids", 20-26 aug. 1933], in: "Levende Molens", jg. 6 (1984), nr. 12, p. 99-100;
Henri Vannoppen, "Het probleem van de twee windmolens van Veltem is opgelost", in: Heembode, Tijdschrift van het Genootschap voor Heemkunde van Herent en Omliggende, 2002, nr. 2, p. 4-15.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen. Een verzameling molensagen van de kuststreek tot het Maasland", Molenecho's, XX, 1992, nr. 2-3.
Persberichten
De Volksstem, 23 aug 1932.
LIV, "Het plekje. Veltem-Beisem - Rondom wijst u de weg in eigen streek. Molen van Veltem", Het Nieuwsblad, 01.10.2014.
Mailberichten
John Verpaalen, Roosendaal, 09.03.2010, 02.05.2016.
Felix Bulens, Veltem-Beisem, 19.02.2013.
Ilse Lauwers, Veltem-Beisem, 06.06.2022.