Molenechos's Homepage Molenechos.org

Nukerke (Maarkedal), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Molen Ter Slepe, Molen Ten Nieuwennest
Ligging
Weitstraat 4a
9681 Nukerke (Maarkedal)
kadasterperceel B578
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
50.783970, 3.618886 (Google Streetview)
Eigenaar
Jo Vander Eecken, Gent
Gebouwd
1795-1800
Type
Stenen grondzeiler
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Boven elkaar geplaatste vensters
Gevlucht/Rad
Verwijderd
Inrichting
Verwijderd
Toestand
Romp nog met molenkap, gerenoveerd tot woning (nu verlaten)
Bescherming
niet,
Niet beschermd, wel op vastgestelde lijst bouwkundig erfgoed
Molenaar
Geen
Openingstijden
Als vakantieverblijf. Info: e-mail jobahama@hotmail.com
Database nummer
920
Ten Bruggencatenummer
01698 bis  
© Foto: Jo Van der Eecken, 19.02.2011

Beschrijving / geschiedenis

De Molen ter Slepe (voorheen Molen ten Nieuwennest) is een stenen korenwindmolen, type grondzeiler, aan de westzijde van de Weitstraat (voorheen Wijkstraat), nr. 4A. Volgens de overlevering zou de molennaam "Ter Slepe" verband houden met het slecht draaien van het wiekenkruis wegens het feit dat ze weinig wind vingen. Hij prijkt immers niet bovenop een heuvelrug maar op een lage uitloper van de getuigenheuvels, op een hoogte van amper 56 meter. Voorheen droeg de molen de benaming "Nieuwennest" naar een nabijgelegen herberg "In de Nieuwennest".

De molen werd opgericht in 1795-1800 door molenaar Devos.

We zien hem aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Steenen Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
- Kaart van 1862 met de benaming "Slepe Molen"

Het wiekenkruis verdween door blikseminslag rond 1938, maar de molenkap (type zetelkap) is er nog - ook al onderging die wijzigingen.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Vos-Pannekoeke Pierre, Nukerke
- later, erfenis: de weduwe (overlijden van Pierre De Vos)
- later, eigenaar: a) De Vos Jean-Baptiste, molenaar te Nukerke en b) De Vos Charles, molenaar te Sint-Blasius-Boekel
- 16.03.1848, gift: (en d.d. 22.03.1848) De Vos Alban, handelaar te Ellezelles (notaris Platteau en notaris Dhondt)
- 08.05.1865, verkoop: De Langhe-Bauters Vital, molenaar te Schorisse (notaris Tyman)
- 27.11.1895, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Bauters)
- 21.03.1898, gift: a) De Langhe Sidonie, b) De Langhe Octavie en c) De Langhe Victor Emmanuel, te Nukerke (notaris Sturbaut)
- 30.08.1909, verkoop: Maes-Vanden Hende Raphaël, landbouwer te Ronse (notaris Delouvroy)
- 08.04.1939, verkoop: Van der Eecken-Baeke Willem Omer, wever te Nukerke (notaris Delouvroy)
- 15.10.1966, verkoop: Stockman-Van Butsele Gilbert Louis Omer, nijveraar te Etikhove (notaris Cammaert - vervallen stenen windmolen)
- 21.09.1993, verkoop: D'Hont-Vandenhende Jean Yves, fotograaf te Nukerke (notaris Goeminne - vervallen stenen windmolen)
- 2000, verkoop: Van Praet Piet, kunstenaar, afkomstig uit Herzele
- 2006, verkoop: Vander Eecken Jo, Gent

De molen werd verscheidene keren van de hand gedaan. Octavie-Sidonie De Langhe en Victor De Langhe verkregen de molen als schenking en verkochten hem in 1909 door aan  Raphaël Maes-Vandenhende.

Raphaël Maes was de laatste molenaar. Hij woonde in het molenaarshuis aan de overkant van de Weitstraat. Dat huis is in de jaren 1930 afgebroken wegens onbewoonbaarheid daar de vloer, die rustte op gewelven, het begeven had. De toegang tot het huis ging via een trap. De molen die in de vallei ligt draaide soms ellendig traag en de molenaar moest meermaals wachten op meer wind om het graan te malen. In die tijd draaide, iets verderop, de watermolen (graanmolen) van Octaaf Van Malleghem nog, gelegen langs de Maarkebeek in Etikhove. Er was toen keuze te over om het graan te  laten malen.

In 1938 sloeg de bliksem op de molen en werden de wieken totaal vernield. Een roemloos einde stond hem te wachten.

Door allerlei omstandigheden veranderde de molen ter Slepe tijdens de naoorlogse periode nogmaals van eigenaar. Hij werd aangekocht door Willem Vandereecken-Baeke uit Nukerke. Gilbert Stockman uit Etikhove heeft later de molen opgekocht om hem volledig te restaureren, wat maar gedeeltelijk is gelukt.
In 2000 werd de romp aangekocht door kunstenaar Piet Van Praet, afkomstig uit Herzele, die de romp renoveerde en inrichtte tot woning. In 2006 werd de molen verkocht aan Jo Vander Eecken uit Gent, die de romp andermaal renoveerde en thans, samen met zijn moeder (mevr. Lucrece De Wolf), verhuurt als vakantieverblijf.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Aanvullende informatie

AVH, "Nieuwe toekomst voor de molen ter Slepe te Nukerke", in: De Ronsenaar, 1968.
Wie een beetje de streek van de Vlaamse Ardennen met zijn typische bezienswaardigheden kent, weet dat het gebied Etikhove-Nukerke-Louise-Marie kan omschreven worden als een verrassende oase van pittoreske heuvelachtige natuurpracht. Midden dat deinend landschap prijken - zoals overal trouwens in de Vlaamse Aedennen - een stel oude windmolens die het landelijk karakter van 't gebied nog meer affirmeren en die omwille van hun aanlokkelijkheid en hun antieke waarde trouw bewaard blijven. Een van deze merkwaardige molens is stellig de windmolen "Ter Slepe" aan de Wijtstraat te Nukerke, dicht bij de spoorweg Oudenaarde-Ronse en slechts een boogscneut verwijderd van de wijk "Donderij" te Etikhove. De molen Ter Slepe is laag gebouwd en prijkt niet zoals vele andere op een heuvel. Zijn naam heeft hij te ontleend aan het feit dat zijn wieken regelmatig op de grond sleepten. (De schrijver bedoelde hiermee dat de wieken meestal traag draaiden omdat ze weinig westenwind vingen . De wind uit de andere richtingen gaven geen probleem.(sic)). De niet opgehoogde plek waarop de windmolen "Ter Slepe" in stenen werd opgetrokken wan niet ideaal om veel wind te vatten, vandaar het slepen van de wieken.In feite droerg deze windmolen eerste de naam van een nabij gelegen herberg met uitsteekbord "Nieuwennest". De molen "Ter Slepe" dateert uit de jaren 1795-1800. Hij werd gebouwd door mulder Devos en door deze laatste uitgebaat tot 1835. Op 15 december 1847 verkocht  notaris Platteau van Ronse de molen met bijhorende molendam aan Louis Vindevogel. In 1848 veranderde de molen terug van eigenaar. Door schenking werd hij de eigendom van Albib De Vos uit Elzele. In 1865 werde de molen terug verkocht en kwam in handen van Vital De Langhe uit Schorisse. Deze laatste herbouwde de molen gedeeltelijk in 1880. In 1897 komt de molen toe aan de weduwe en kinderen van de Langhe en wordt een jaar later als schenking toevertrouwd aan Octavie Sidonie De Langhe en Victor De Langhe. In 1910 wordt landbouwer Maes-Vandenhende uit Ronse de nieuwe eigenaar. Vanaf 1938 wordt de molen in het kadaster ingeschreven als puin. Rond die periode sloegde bliksem in op Ter Slepe en de wieken waren totaal vernield. Nooit werden er nog andere wieken op geplaatst. Tijdens de naoorlogse periuode heeft niemand zich meer om het instand houden of om een eventuele restauratie van de molenpuinen bekommerd. De molen stond letterlijk te vergaan en scheen geduldig te wachten op 'n roemloos en stil einde. Door allerlei omstandigheden veranderde de molen ter Slepe tijdens de naoorlogse periode nogmaals van eigenaar. Hij werd aangekocht door Willem Vandereecken-Baeke uit Nukerke.
Bij die aankoop bleek het echter dat de heer Gilbert Stockman uit Etikhove zich om tal van redenen voor de puinen van de molen Ter Slepe begon te interesseren. Terecht had de heer  Stockman ingezien dat het zeer spijtig zou zijn de molen volledig teniet te laten gaan én omwillle van zijn passende schilderachtige versieringsrol in het landschap én omwille van zijn antieke en folkloristische waarde. De heer Stockman nam contact met de eigeaars Vandereecken-Baeke en slaagde er in de molen in zijn vervallen toestand aan te kopen. Onmiddellijk liet de heer Stockman de restauratie van de molen aanvangen. Het dak in alpenmutsvorm werd volledig vernieuwd. De buitenmuren van de molen werden hersteld en gedeeltelijk hermetst. Het interieur van de molenwerd bijgewerkt en in zijn oorspronkelijke toestand herschapen. De restauratie van de molen Ter Slepe is thans nog volop aan de gang. De onderkeldering werd ontruimd en alles wordt thans in gereedheid gebracht voor het plaatsen van nieuwe deuren en ramen. Vermoedelijk zal de molen in de loop van de komende zomer tot een juweeltje herschapen zijn enbewoonbaar gemaakt worden. Voor de windmolen Ter Slepe is heel onverwacht 'n nieuwe toekomst begonnen. Hij werd gered van de ondergang. Het is ‘n nieuwe aanwinst voor een heerlijk landschap midden de Vlaamse Ardennen.

Vakantiehuis Molen Ter Sleepe
In het hartje van de Vlaamse Ardennen, deze fantastisch gerenoveerde molen. De stenen korenwindmolen dateert uit de periode 1795-1800. Door de verhoging waarop de molen ligt, heeft u vanaf het terras en sommige verdiepingen een prachtig uitzicht over het glooiende landschap. In de direkte omgeving kunt u perfect fietsen (Ronde van Vlaanderen), wandelen, golfen of bijvoorbeeld paardrijden. De molen bestaat uit 5 verdiepingen (open trap, zwevende treden). Kunstenaar Piet Van Praet, die er jaren gewoond heeft, heeft zijn sporen achtergelaten; u vindt her en der verrassende elementen terug. U moet dit gezien hebben! Een buitenkansje om buitengewoon te genieten. Deze woning wordt vanwege de rust niet verhuurd aan groepen jongeren.
Omschrijving:
Begane grond: 1 eetkamer (open haard (kachel), radio, CD-speler), 1 open keuken (oven, magnetron, afwasmachine). Op de 1e etage: 1 woonkamer (2-pers. slaapbank, TV (kabel)). Op de 2e etage: 1 slaapkamer (2-pers. bed). Op de 3e etage: 1 badkamer (ligbad, wastafel, toilet). Souterrain: 1 slaapkamer (2 x 1-pers. bed), 1 badkamer (ligbad, wastafel), 1 toilet. Algemeen: internetfaciliteiten (draadloos), dekbed(den) aanwezig, verwarming (elektrisch), terras (privé), tuin (privé), tuinmeubilair, BBQ.

Hedwig, "43. Het Nieuwennest. Aan de "Steenen molen en Nieuw Nest", blog.seniorennet.be (02.11.2006)
Op de Vandermaelenkaart uit 1851 staan deze beide gebouwen reeds aangeduid.
De herberg “Het Nieuwennest” situeerde zich in de woning van de boerderij waar we Omer Delanghe hebben weten wonen, op de hoek van de Weitstraat en de Hoevekouter. In 1920 kochten Francis Van Maelsaeke en zijn vrouw Marie Depaepe de boerderij en de woning met herberg. Ze huurden de woning van Leo Devos. Het staminné werd open gehouden door zijn zoon Ivo Van Maelsaeke (zoon van Francis) gehuwd met Marie Depaepe. Marie stierf in het kraambed bij de geboorte van haar 8ste kind. In hun jonge jaren was er soms veel  ambiance! Daar zorgde Ivo voor die accordeon speelde. De herberg sloot haar deuren nog voor W.O.-I. Na de oorlog werd Ivo Van Maelsaeke er de nieuwe eigenaar van. Ondertussen erfde Zoë Devos, dochter van Leo,  ’t Nieuwennest.
De laatste molenaar was Raphaël Maes  die woonde in het molenaarshuis aan de overkant van de Weitstraat. Dat molenaarshuis is in de jaren 1930 afgebroken wegens onbewoonbaarheid daar de vloer, die rustte op gewelven, het begeven had. De toegang tot het huis ging via een trap. De molen die in de vallei ligt draaide soms ellendig traag en de molenaar moest meermaals wachten op meer wind om het graan te malen. In die tijd draaide, iets verderop, de watermolen (graanmolen) van Octaaf Van Malleghem nog, gelegen langs de Maarkebeek in Etikhove. Er was toen keuze te over om het graan te  laten malen.
De watermolen Te Meulebroecke was eigendom van Leo Devos, later Odiel Devos en nadien Robert Antrop. In de jaren 1970 werd het gebouw, dat al dienst deed als schuur, afgebroken.

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benaming "Steenen Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
- Kaart van 1862

Werken
- Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985.
-Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25).
- Julien Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
-Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004.
-D. Bouckzone, "Toponymie van Nukerke", Annalen Geschied- en Oudheidkunige Kring van Ronse en Tenement van de Inde), XXIII, 1974.
-M. Verbeeck & A. Tack, "Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur. Provincie Oost-Vlaanderen. Arrondissement Oudenaarde. Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N2, Brussel-Turnhout, 1998.
- Hedwig, "43. Het Nieuwennest. Aan de "Steenen molen en Nieuw Nest", blog.seniorennet.be (02.11.2006)

Persoonlijke mededelingen (aan Lieven Denewet)
Brief van Ferdinand Maes, kleinzoon van molenaar Raphaël Maes en zoon van Johannes (Jean) Maes, kunstsmid van de Ommegangstraat te Nukerke, 27.11.2010.
Mailbericht Jo Van der Eecken, 09.02.2011

Persberichten
A.V.H., "Nieuwe toekomst voor molen "Ter Slepe" te Nukerke", in: De Ronsenaar, XXVI, 1968; XXVI, 1969, nr. 31, p. 1;
MDVR, Mijn molen is een woonhuis én een kunstwerk, Het Laatste Nieuws, ed. Oost-Vlaanderen, 10-11 september 2005, p. 38.
LDL, "Kunstenaar mag niet in eigen molen wonen", in: Het Nieuwsblad, 24.05.2003.
"'Trots op aparte woning'. Jo Vander Eecken verbouwde molen tot weekendhuis", in: Het Nieuwsblad, 08.10.2008.
Karin Eeckhout, "Zalige rust in trage molen", Het Nieuwsblad, 07.08.2010.
CVO, in: Het Nieuwsblad, mei 2006.
Plusmagazine, mei 2011.

Overige foto's

Molen Ter Slepe, Molen Ten Nieuwennest, Nukerke (Maarkedal), Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 16.09.2006 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 16.09.2006
Molen Ter Slepe, Molen Ten Nieuwennest, Nukerke (Maarkedal), Foto: Marnix Demoor, 06.07.2010 | Database Belgische molens
© Foto: Marnix Demoor, 06.07.2010
Molen Ter Slepe, Molen Ten Nieuwennest, Nukerke (Maarkedal), Foto: Thomas Piens, Zingem | Database Belgische molens
© Foto: Thomas Piens, Zingem
Molen Ter Slepe, Molen Ten Nieuwennest, Nukerke (Maarkedal), De vroegere bewoner Piet Van Praet in zijn molen. Foto: De Coster, 2005. | Database Belgische molens
© De vroegere bewoner Piet Van Praet in zijn molen. Foto: De Coster, 2005.
Molen Ter Slepe, Molen Ten Nieuwennest, Nukerke (Maarkedal), Met molenaar Raphaël Maes en zijn zoon Jan (coll. Ferdinand Maes, Nukerke) | Database Belgische molens
© Met molenaar Raphaël Maes en zijn zoon Jan (coll. Ferdinand Maes, Nukerke)