De Kalfmolen is een houten korenwindmolen op de Graaf Jansdijk, een zeedijk uit het begin van de 15de eeuw. De molennaam Kalfmolen werd al lang gebruikt: De Caelfmolen (1760), de Calfmolen (1772), de Kalfmeulen (1838).

De molen werd in de tweede helft van de 17de eeuw gebouwd. Soms werd gemeld dat de molen rond 1600 gebouwd werd om graan te malen voor de Spaanse troepen. De oudste zekere vermelding dateert uit 1681, toen molenaar Cornelis Dyle op de molen verongelukte: hij werd verpletterd "tussen de stenen van zijn molen", zo wordt gemeldt. We menen eerder dat hij gegrepen werd tussen het draaiende vangwiel en de schijfloop op de steenzolder. In 1690 vinden we de Kalfmolen vermeld als "de muelen die op den zeedijk staet".

De oudst vermelde bron van een molen op die plaats gaat terug tot in 1682 waar een zekere Cornelis Dyle verpletterd werd tussen de stenen van zijn molen. We mogen dus wel aannemen dat de oorspronkelijke Kalfmolen opgericht werd in de tweede helft van de 17e eeuw.

Bij herhaaldelijke onderhouds- en herstellingswerken werden verschillende molenonderdelen vernieuwd, wat onder meer blijkt uit de datum 1746 op het vangwiel.
In de balken werden meerdere jaartallen en namen gegrift zoals 1705, Collyn 1733, J.P. Delanghe 1770, T. Tytens (zonder datum) en L.P. Devos 1864.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: (van de grond) Wateringhe Volkaertsgote en (van het gebouw) Vndamme-Cattoor Augustinus, molenaar te Knokke
- 20.05.1843, deling: (van het gebouw) Vandamme-Cattoor Augustus, de weduwe (die hertrouwt met Devos Ignatius), molenarin te Knokke (notaris Jacqué)
- 14.11.1844, erfenis: (van het gebouw) Devos Ignatius François Pierre (die hertrouwt met Driessens Barbara), molenaar te Knokke)
- 08.05.1846, erfenis: (van het gebouw) Devos-Driessens, de weduwe en erfgenamen (overlijden van Igantius Devos)
- 05.06.1847, verkoop: (van het gebouw) de weduwe (die in 1860 hertrouwt met Demaecker Jan, molenaar te Knokke) (notaris Jacqué)
- 06.03.1879, verkoop: (van het gebouw) Devos Franciscus, molenaar te Knokke (notaris Termote - er bestaat een erfpacht ingegaan op 01.10.1874, volgens de akte voor notaris Pollentier d.d. 07.10.1874)
- 31.10.1890, verkoop: (van het gebouw) Verheye-Cornilly Eduard, molenaar te Knokke (notaris Termote - de erfpacht aangegan op 11.10.1883 loopt ten einde)
- 29.12.1906, erfenis: (van het gebouw) de weduwe en de kinderen (overlijden van Eduard Verheye)
- 20.01.1908, liquidatie: (van het gebouw) de weduwe, winkelierster te Knokke (notaris Pollentier)
- 21.11.1912, verkoop: (van het gebouw) Van Wijnsberghe Jan, herbergier en molenaar te Knokke (notaris Depuydt)
- 26.03.1914, afstand: (van het gebouw) Domeinen van de Staat (ontvanger der Domeinen te Oostende)
- 18.04.1928, verkoop: (van het gebouw) Les Amis de la Commission Royale des Monument, te Burssel (ontvanger der Domeinen)
- 21.01.1974, afstand: (van het gebouw) Knokke-Heist, de gemeente (beslissing burgemeester - gerangschikte molen Het Kalf)

Ignace Devos was pachter in 1834. Na Charles Lievens (1886) en  Pol Devos werd de molen verkocht aan Edward Verheye, de Grauwen, zoals hij werd genoemd. Hij bleef er tot 1914.

Door de Eerste Wereldoorlog viel de molen stil en raakte grotendeels in verval. De Belgische Staat verwierf de vervallen molen in 1914 en liet hem in 1925 grondig maar gebrekkig herstellen door Knokkenaar R. Annys. Pas in 1926 zette molenaar Lotheir Peel de Kalfmolen opnieuw in werking. Door het gebrekkige molenmechanisme hield molenaar Peel er na één jaar mee op. Dan bood zich nog een zekere Fons Hillens aan, maar hij vond de pachtprijs te hoog.

In 1926 werd het perceel, 853 m² groot, met de molen aangekocht door de Domeinen van de Staat. In 1928 zouden de “Vrienden van de Koninklijke Kommissie voor Monumenten en Landschappen” eigenaar worden. Dat de toestand van de Kalfmolen er in 1923 niet schitterend voor stond halen we uit een brief van burgemeester Louis De Klerck aan de gouverneur: “ ...inbegrepen in de Monuments en Sites op het punt staat neer te storten (sic) een rukwind zou voldoende zijn om er een puinhoop van te maken. Er dien dus dringend maatregelen genomen te worden ten einde een gewis ongeluk te vermijden ..."

In de briefwisseling uitgaande van de Directeur-Generaal van Bruggen en Wegen was er sprake van 10.000 frank kosten. Er werd zodoende een beperkte aanbesteding uitgeschreven op 6 juli 1923 " .. voor het instaatstelling van den molen genoemd 'Het Kalf' gelegen op den dijk 'Compte Jean' te Knokke".

Drie inschrijvers boden zich aan: Eugéne Pêtie uit Braine-le-Comte (19.860 fr), De Busschere Louis uit Blankenberge (13.880 fr) en Mergaert Edmond uit Knokke (16.310 fr ). De voorlopige herstellingen omvatten  herstellen en verstevig en van twee wieken en een balk; herstellen van de 'bovenbedekking' in plankjes en het verven met “carbonyle”.

De vroegere bekleding in schaliën, vastgenageld op de buitenbekleding langs de zijde van de wieken werd niet vernieuwd. Men sprak zelfs van “de bekleding was zeer eigenaardig”!

De uitgevoerde werken waren echter niet voldoende om de molen opnieuw bruikbaar te maken. Het bestuur zag in dat molenbouw een specialistenwerk was.

Een nieuwe aanbesteding vond plaats op 21 februari 1925 met aannemers: Bogaerts uit leper, Crabeels uit Oostende en R. Amys uit de Boudewijnlaan 2 uit Knokke. Deze laatste zou de werken uitvoeren met als aannemingsprijs 15.664 frank.

In de briefwisseling van 1924 komt een interessant bericht voor van Engelbert Viaene, een gekend figuur uit Oud Zoute, uitbater van herberg “de Sultan”. Als timmerman had hij reeds herstellingen uitgevoerd aan de bewuste molen:

“ Knocke den 11-1-1924

Ik ondergetekende Viane Engelbert wonende te Knocke Zoute, verklaer verklaar bij deze dat ik mijn prijs van 2000 frs. huur per jaar behoud van de molen 't Kalf te Knocke op voorwaarde van de volledige (sic)
herstelling om berhoorlijk te kunnen werken. Erbij begrepen de zeilen van de wieken en de toegehoorten als ook de scherpkamers 12 stuks; de huur zou begrijpen den onderhoud langs binnen aan de pachter, langs buiten aan den Staat"

get: Engel Viane Waege
Knocke Zoute"

Er was immers een aanbesteding uitgeschreven om de molen te verpachten. Voorheen was de molen eigendom van Edward Verheye uit Knokke-Dorp.

Als bijkomende werken stelde ingenieur Decorte voor na nauwkeurig onderzoek en gesprekken met ervaren molenwerkers "de wiekbalk en wiekspil van de vierde wiek (waren genummerd) en de asblok te vervangen". De "ezelboom" en "oorezelboom" waren op de uiteinden verrot. Op post 15 vermeldde men dat de bedekking in eiken plankjes van de wand langs de wieken met een eenvoudige beschieting in dennenhout was bekleed. Zij moest volkomen wind- en waterdicht gemaakt worden met houten schaliën, net als voorheen. De bijkomende werken werden geraamd op 9965.65 frank en aannemer Amys was akkoord deze uit te voeren aan zijn eenheidsprijzen van de aanbesteding. De verrechtvaardiging van de aannemer op 14 juli 1925 luidde als volgt:

“Post 2: pitch-pine kost hier ter plaatse fr 0.70 den vierkanten duim (100 x 0.025 x 2.025) hetzij 1120 fr den m³ de prijs door den aannemer gevraagd met plaatsen en 2 lagen carbonyle is dus aanneembaar.

Post 3: rekenende eene gemiddelde dikte van 0.03 m komt deze prijs op 500 fr den m³. De handelsprijs is 400 fr; maar het afvalhout wordt niet in rekening gebracht.

Posten 5 en 7 tot 14: Eenheidsprijzen die gewoonlijk ter plaats in de in ondernemingen van gebouwen gerekend worden.

Post 15: Prijs van de verbintenis van aannemen De Busschere voor de 1ste herstelling met vermeerdering van I " fr per m² voor de 2 lagen carbonyle.

Posten 16 en 17: handelsprijzen voor soortelijk tuig

Post 18: reepen in inlandsch hennep kosten van 16 tot 18 fr den kg volgens diameter, zonder vervoerkosten.
In aloes of hennep van Manille: 6 tot 7 fr den kg
In Indische hennep: 9 tot 10 fr den kmg
volgens de molenaars moeten de repen in inlandsch hennep zijn omdat de andere niet buigzaam genoeg zijn."

In augustus 1928 werd na de herstellingen een folkloristisch feest op touw gezet met ontvangst in het oud gemeentehuis van ‘t Kalf. Lothair Peel was de laatste molenaar geweest in 1926 -1927.

De molen werd in 1928 aangekocht door "Les Amis de la Commission Royale des Monuments et des Sites" (de vrienden van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen), met medewerking van het gemeentebestuur van Knokke, de vereniging Het Zoute en de Touring Club van België. Zo kon de molen van het Kalf behouden blijven en andermaal worden ingewijd tijdens de folklorefeesten in augustus 1928. Getuige daarvan is een tweetalig inschrift op een bord tegen de standaard.
De Kalfmolen was in 1939 de eerste Belgische windmolen die beschermd werd op basis van de wet van 7 augustus 1931 op het behoud van monumenten en landschappen. 

De Kalfmolen raakte door gebrekkig onderhoud steeds verder in verval. Consolidatie- en herstellingswerken in 1958 konden het tij niet keren. De gemeente Knokke, die in 1974 eigenaar werd, liet in 1979-1980 een grondige restauratie uitvoeren door aannemer Cottenier uit Aalbeke, naar een ontwerp van architect Walter Snauwaert uit Oostende (°Ingelmunster 1928 - +Oostende 2011). Helaas werd de beoogde maalvaardigheid niet bereikt. Dat kwam er pas na nieuwe herstellingswerken, uitgevoerd in 1990 door de molenbouwers Peel uit Gistel. De onmiddellijke omgeving van de molen werd in 1995 als dorpsgezicht beschermd om de windvang te verzekeren. Anderzijds is de weide net naast de historische Graaf Jansdijk thans volgebouwd met villa's. Vrijwillige molenaar van 1981 tot 2006, was Luc Van Rillaer. Hij werd in 2010 opgevolgd door Ivan Maertens uit Heist en Stijn Vancauwenberghe uit Beernem. Op 13 juli 2007 werd een roede verwijderd na een pestelbreuk. Op dinsdag 28 april 2009 heeft de firma Wieme Molenbouw uit Machelen-Zulte een nieuwe pestel en twee nieuwe einden geplaatst.

In 2013 werden verdere onderhoudswerken uitgevoerd door Peusens Dirk bvba uit Merelbeke (toewijzing door gemeente Knokke-Heist op 3 april 2012). Op woensdag 3 juli werd de staakmolen gestut voor de demontage van de steenbalk (vervangen in 1925) en de brasem (nog uit de 18de eeuw). Op dinsdag 8 oktober 2013 werden de nieuwe steenbalk en brasem aangebracht. De houten binnenroede werd vernieuwd en de molenkast kreeg een schilderbeurt. De raming zonder btw bedroeg 92.041,50 EUR. In 2014 werd de tweede en derde fase van de renovatie uitgewerkt.

In 2020-2021 worden er onderhoudswerken uitgevoerd door de firma Dirk Peusens uit Munte. Er wordt een vernieuwing voorzien van het vangtouw, de kruipalen, de askopwiggen. De gehele molenkast wordt tijdelijk gelicht alsook wordt de staak van de kruisplaten geheven.

Technische beschrijving

° verticale beschieting tegen de zij- en voorkant
° eiken leien aan de windweeg en op de kap
° gebroken kap
° gevlucht/rad: nieuwe pestelroeden - vlucht van ca. 23 m
° maalzolder: haverpletter.
° steenzolder: twee koppels maalstenen
° vangwiel: 48 kammen -> schijfloop: 13 staven - drijft ook het kamwiel en de haverpletter aan
° voorwiel: 48 kammen -> schijfloop: 13 staven
° houten hoepelvang.

Inscripties
Op het klauwijzer van de voormolen staat "ANNA" en "180."; het vierde cijfer is bij een vroeger onderzoek onzichtbaar; nu is het jaartal helemaal verborgen.
De twee bovenwielen werden tijdens de restauratie van 1979-1980 vervangen. Op het oude vangwiel staat: "IHS ANNO 1746 ICM". Een fragment van de middenlijst waarop inschriften staan, werd afgezaagd en in de molen geplaatst: "P. DELANGHE 1770", "HUISRECHT /COLLYN /1713", "TOMAES PO /UWAERT /1703", "1733", "1763".
Op de ezel onder de voormolen is geschilderd "IA-COBUS DE VOS / 1837". Op de bovenas "LUDOVIKUS DE VOS / 1865".

Lieven DENEWET& Herman HOLEMANS

Eigenaar: Gemeente Knokke-Heist
Molenaar: 
Jaarlijks aantal asomwentelingen
1991: 21.280
1992: 17.620
1993: 23.006
1994: 30.210
1995: 29.590
1996: 47.530
1997: 48.006

Intekendatum: 06.07.2007
Molen: Knokke (Knokke-Heist, W.-Vl.), Kalfmolen - staakmolen met pestelroeden
Bouwheer & ontwerper: Gemeente Knokke-Heist
Opdracht: Hoogdringende veiligheidswerkzaamheden (demontage buitenroede); onderhandse gunning
Plaats aanbesteding: Stadhuis, A. Verweeplein, 8300 Knokke-Heist
Toewijzing: Thomaes Molenbouw nv, Roeselare, €4.744,36 (incl. 21% btw)

Intekendatum: 16.10.2007,  11 u. 15
Molen: Knokke (Knokke-Heist, W.-Vl.), Kalfmolen - staakmolen met pestelroeden
Bouwheer & ontwerper: Gemeente Knokke-Heist
Opdracht: Aanvraag tot deelneming aan een onderhandelingsprocedure voor het uitvoeren van herstellingswerken. De aard van het herstel aan de wieken en pestel is zodanig dat de specificaties van de opdracht niet met voldoende nauwkeurigheid kunnen bepaald worden om een toewijzing toe te laten volgens de procedure van aanbesteding of offerteaanvraag. Deze werken dienen ter plekke te worden bekeken en uitgeschreven om aan de prijsofferte toe te voegen.
Raming: €30.000 (btw excl.)
Plaats aanbesteding: Stadhuis, A. Verweeplein, 8300 Knokke-Heist
Toewijzing: Wieme R. & K. Molenbouw bvba, Zulte

Algemene bouwwerken West-Vlaanderen, 3/04/12 11:00:00
Knokke-Heist
in de raadzaal van het gemeentehuis, Alfred Verweeplein 1 te 8300 KNOKKE-HEIST
grondig herstel en onderhoud van de Kalfmolen, Graaf Jansdijk.
Raming zonder btw 92.041,50 EUR.
Vakbekwaaheid
Inlichtingen en formaliteiten om na te gaan of aan de vereisten is voldaan:
De werken die het voorwerp zijn van de aanneming waarop dit bestek van toepassing is, worden gerangschikt op basis van de raming in de categorie/ondercategorie - D/23 klasse 1.
Eventueel vereiste minimumeisen:
Opgave van minimum 3 referenties uitgevoerd in de laatste 10 jaar van gelijkaardig werk 30.000 Euro of meer, btw 21% niet inbegrepen.
Type procedure: openbaar
Gunningscriteria
Economisch meest voordelige inschrijving, gelet op de onderstaande criteria
1. De kwaliteit van de gebruikte technieken en materialen. weging:100
2. Prijs. weging: 81
Inlichtingen te bekomen ten gemeentehuize (tel. 050 63 08 73, e-mail: estelle.slegers@knokke-heist.be).
o/cat. D23, kl. 1
Toewijzing
Aannemer
Peusens Dirk BVBA
Hundelgemsesteenweg 1340
9820 Merelbeke
Publicaties Bouwkroniek : web 9-2012 10-2012 11-2012 12-2012 13-2012
Publicatie Web : 1/03/12 9:54:52

Persbericht. NM, "Kalfmolen", in: Het Nieuwsblad, 10.11.2007.
Knokke-Heist - De balk die de wieken draagt van de Kalfmolen is gedeeltelijk gebroken en moet vervangen worden. Uit veiligheidsredenen werden de wieken een aantal maanden geleden verwijderd. De herstellingswerken zullen 11.374 euro kosten. Het werk, dat op 80 werkdagen wordt geraamd, start pas als de onderhoudspremie van veertig procent voor beschermde monumenten is toegekend door de Vlaamse overheid. Dat zal wellicht pas in het voorjaar gebeuren.

"Dringend herstel Kalfmolen", in: ORO Nieuws Knokke-Heist, 09.07.2007.
In Knokke moet de Kalfmolen bij hoogdringendheid hersteld worden wegens een gebroken molenroede. Dat is de "pestel" of zware balk die de wieken draagt. De breuk zorgt voor een gevaarlijke situatie. Het gespecialiseerde bedrijf Thomaes Molenbouw uit Beveren-Roeselare zal nu zo snel mogelijk de wieken en pestel afnemen. Daarna zal een opdracht worden uitgeschreven voor het uitgebreide herstellingswerk. Dat wordt voorlopig geraamd op zo'n 30.000 euro. Een meevaller is het feit dat daarvoor kan beroep gedaan worden op een onderhoudspremie als beschermdmonument. Dat zou alvast 40 % van de kosten dekken.

Annabelle, "Gezocht: molenaar voor Kalfmolen", in: www.knokke.be, d.d. 25.08.2006
Na 25 jaar trouwe dienst heeft de molenaar van De Kalfmolen zijn ontslag ingediend. Nu is de gemeente, die tevens eigenaar van de molen is, op zoek naar een nieuwe evenwaardige opvolger voor deze job. Als molenaar moet u de molen draaiende houden tijdens een aantal zondagen per jaar.
Als u kandidaat bent, mag u u altijd aanmelden bij het gemeentbestuur. U moet wel een diploma van een molenaarscursus kunnen voorleggen, vooraleer u een plaatsje tussen de wieken mag nemen.

Vragen in de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap aan de Minsiter van Nederlandse Cultuur en van Vlaamse aangelegenheden over de restuaratie van de Kalfmolen
Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap.
Zitting 1976-1977, nr. 2. Bulletin van Vragen en Antwoorden, 1 februari 1977.  Minister van Nederlandse Cultuur en van Vlaamse aangelegenheden.
Vraag nr. 39 van 9 december 1976 van mevrouw G. De Kegel
Kalfmolen te Knokke-Heist - Restauratie
Ik verneem dat de ,,Kalfmolen" te Knokke-Heist in zeer slechte staat verkeert, de dakbekleding brokkelt af en de beflanking valt uiteen. Graag vernam ik van de geachte Minister wat zal ondernomen worden ten einde bovengemelde molen te restaureren, en te voorkomen dat deze ineenstort zoals deze zomer gebeurde met de molen ,,Ter Rijst" te St.-Antelinks.
Antwoord:
In antwoord op haar vraag heb ik de eer het geachte lid mede te delen dat de gemeente Knokke-Heist een restauratieontwerp heeft laten opmaken. Dit ontwerp werd door de Rijksdienst voor Monumenten- en Landschapszorg onderzocht. Na onderzoek werd het ontwerp voor aanvulling terug overgemaakt aan het betrokken bestuur. De ontwerper is thans bezig het dossier aan te passen

Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap. Zitting 1977-1978, nr. 12. Bulletin van Vragen en Antwoorden, 20 juni 1978.
Minister van Nederlandse Cultuur en van Vlaamse aangelegenheden.
Vraag nr. 98 van 31 mei 1978 van de heer P. Peeters
Kalfmolen te Knokke-Heist - Restauratie
Graag vernam ik van de geachte Minister hoever de restauratiewerken aan de Kalfmolen te Knokke-Heist gevorderd zijn.
Antwoord:
In antwoord op zijn vraag ‘heb ik de eer het geachte lid mede te delen dat het KB tot machtiging en subsidieing der werken op 10 april 1978 werd getroffen.

Toelichtingsnota van de gemeenteraad van 26 juni 2008. Stadhuis de Vrièrestraat - 19.30 uur.
19. Contractbeheer - Aanvullend herstellingswerk aan de Kalfmolen - Voorwaarden en wijze van gunnen - Vaststelling - Onderhoudspremie voor beschermde monumenten - Aanvraag.
Aan de Kalfmolen wordt aanvullend herstellingswerk uitgevoerd. De kosten worden hierbij geraamd op 15 752 EUR, 21 % btw inbegrepen. De opdracht gebeurt met een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking.

"Molenbouwbedrijf uit Zulte herstelt Kalfmolen in 2de fase".
De pestel of molenroede van de Kalfmolen, dat is de zware balk die de wieken draagt, is vorig jaar gedeeltelijk gebroken. De firma Thomaes Molenbouw nam wieken en pestel bij hoogdringendheid af. In het voorjaar werd er een opdracht gegund voor het uitgebreide herstellingswerk, dat 11 374 EUR kostte. De firma Molenbouw Wieme uit Zulte voerde de reparatie uit. Er zijn nog bijkomende herstellingen nodig, o.a. het plaatsen van de wieken. Dat is gegund aan dezelfde firma en zal zo'n 15 750 EUR kosten. 
Nieuwsflesh (Officiële nieuwsbrief van het Gemeentebestuur), 22 juli 2008.

"Kalfmolen heeft weer 4 wieken", in: inwoners.knokke-heist.be, 30.04.2009.
De Kalfmolen aan de Graaf Jansdijk heeft weer vier wieken. Op dinsdag 28 april heeft de firma Wieme Molenbouw uit Machelen-Zulte een nieuwe pestel en twee nieuwe wieken geplaatst. Dat gebeurde met een grote kraan. In mei 2007 werd aan de Kalfmolen vastgesteld dat de pestel (de overgang tussen de centrale roterende as en de wieken) zwaar beschadigd was. Het herstel duurde zo lang omdat het zeer gespecialiseerd werk is waarbij voor deze pestel eerst een geschikte boom moet gekapt worden en daarna pas het maken van pestel en wieken kan begonnen worden. Na een grondig nazicht kan de molen weer proefdraaien. Intussen kan de zoektocht naar een aantal kandidaat-molenaars opnieuw beginnen zodat de molen zo snel mogelijk weer volledig operationeel zal zijn.

"Kalfmolen heeft z'n wieken terug", oronieuws.blogspot.com, 29.04.2009.
De Kalfmolen langs de Graaf Jansdijk in Knokke heeft weer vier wieken. Het gespecialiseerde bedrijf Wieme Molenbouw uit Machelen-Zulte heeft dinsdag een nieuwe pestel en twee nieuwe wieken geplaatst. Dat gebeurde met een grote kraan. Twee jaar geleden was vastgesteld dat het pestelstuk tussen de centrale as en de wieken zwaar beschadigd was. Het herstel duurde zo lang omdat voor het tussenstuk een geschikte boom moet gekapt worden. Na grondig nazicht kan de molen nu weer proefdraaien. Intussen herbegint de zoektocht naar kandidaat-molenaars zodat de Kalfmolen zo snel mogelijk weer volledig operationeel wordt.

"De Kalfmolen in topvorm", in: kmoinfo.typepad.com/kneistikrant/knokke.
De Kalfmolen aan de Graaf Jansdijk heeft weer vier wieken. Op dinsdag 28 april heeft de firma Wieme Molenbouw uit Machelen-Zulte een nieuwe pestel en twee nieuwe wieken geplaatst. Dat gebeurde met een grote kraan. In mei 2007 werd aan de Kalfmolen vastgesteld dat de pestel (de overgang tussen de centrale roterende as en de wieken) zwaar beschadigd was. Het herstel duurde zo lang omdat het zeer gespecialiseerd werk is waarbij voor deze pestel eerst een geschikte boom moet gekapt worden en daarna pas het maken van pestel en wieken kan begonnen worden. Na een grondig nazicht kan de molen weer proefdraaien. Intussen kan de zoektocht naar een aantal kandidaat-molenaars opnieuw beginnen zodat de molen zo snel mogelijk weer volledig operationeel zal zijn.

'Kalfmolen' duur verkocht", in: users.telenet.be/a.j.beirens/2007mei.html
In de vroege uren van woensdagmorgen (onze tijd) kwamen bij Sotheby's in New York 61 schilderijen van wereldberoemde meesters onder de hamer. Tussen werken van Picasso, Renoir, Cézanne en Gauguin ook "De Kalfmolen te Knokke" van Camille Pissarro (1830-1903). Het kunstwerk van 54 bij 65 cm groot werd in 1894 in de badplaats geschilderd. Na de moord op de Franse president Sadi Carnot was Pissarro op 25 juni 1894 naar ons land gevlucht omdat hij vreesde in Parijs opgepakt te worden wegens z'n anarchistische sympathieën. Hij schilderde vier maanden in Knokke en Brugge in het gezelschap van Theo Van Rysselberghe. 
Het schilderij is iets meer gegaan dan verwacht. De zogeheten hamerprijs plus de procentuele toeslag bedroeg 1.048.000 dollar. Dat komt overeen met een bedrag 774.000 euro. Het schilderij kwam in 1925 in de Verenigde Staten terecht.  Sinds 1992 was het eigendom van de familie Pergament. Het werd voor het laatst tentoongesteld in 1972 in het Museum of Fine Arts in Boston. Het gemeentebestuur van Knokke-Heist probeert al jaren schilderijen aan te kopen die met de badstad te maken hebben. De richtprijs voor Pissarro's Kalfmolen lag echter buiten het momenteel beschikbare budget. Wel probeert Schepen Lannoy momenteel een ander werk van Pissarro naar Knokke-Heist te halen voor de tentoonstelling over impressionistische schilders die in het najaar in de badstad gehouden wordt. Trouwens weet Danny Lannoy te vertellen dat het met het schilderij van Pissarro bij Sotheby's om een verkeerde naamgeving gaat.  Het betreft namelijk de zogeheten Molen van Vandamme. Deze werd in 1855 gebouwd op het huidige kruispunt van de Boudewijnlaan met de Piers de Raveschootlaan in Knokke. Op de achtergrond is trouwens het torentje van de kapel in de Van Rysselberghstraat te zien. De houten staakmolen van Van Damme werd echter door een storm vernield in 1896; twee jaar nadat Pissarro de molen op doek vereeuwigde. 1896 was een stormachtig jaar: de Britse driemaster "Sultan" liep toen vast op het strand van Knokke en ook het Salisbury College in de badstad stortte in tijdens een zwaar onweer.

Persbericht. "Straks weer vier wieken voor Kalfmolen", in: oronieuws.blogspot.com, 20.07.2008.
Het molenbouwbedrijf Roland Wieme uit het Oost-Vlaamse Machelen-Zulte heeft de tweede fase aangevat van het herstel van de Kalfmolen in Knokke. Eerder was de pestel van de molen gedeeltelijk gebroken en weggenomen. Dat is de zware balk die de wieken draagt. Het grote herstelwerk is inmiddels uitgevoerd. Ondertussen werd zo'n 16.000 euro uitgetrokken voor bijkomende werken en het terugplaatsen van de wieken. Het ziet er dus naar uit dat de Kalfmolen straks weer met z'n vier wieken zal kunnen pronken. Nu nog een bijhorende molenaar.

Verslag gemeenteraad. Zitting van 26 juni 2008. Stadhuis De Vrièrestraat - 19.30 uur.
19.  Contractbeheer - Aanvullend herstellingswerk aan de Kalfmolen - Voorwaarden en wijze van gunnen - Vaststelling - Onderhoudspremie voor beschermde monumenten - Aanvraag.
De gemeenteraad in openbare zitting,
Gelet op het Gemeentedecreet, in het bijzonder op artikel 43 § 2, 11°;
Gelet op de Wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor de aanneming van werken, leveringen en diensten, in het bijzonder op artikel 17 § 2, 1°, f;
Gelet op het Koninklijk Besluit van 8 januari 1996, en latere wijzigingen betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken;
Gelet op het Koninklijk Besluit van 26 september 1996, en latere wijzigingen tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken;
Gelet op het Besluit van de Vlaamse Regering van 14 juli 2004 tot het vaststellen van een onderhoudspremie voor beschermde monumenten en stads- en dorpgezichten;
Gelet op het gemeenteraadsbesluit van 30 augustus 2007, waarbij enerzijds besloten werd over te gaan tot het uitvoeren van herstellingswerken aan de Kalfmolen, gelegen Graaf Jansdijk te 8300 Knokke-Heist door middel van een onderhandelingsprocedure met naleving van de bekendmakingregels en anderzijds het daartoe opgemaakte bestek werd goedgekeurd;
Gelet op het collegebesluit van 26 oktober 2007 waarbij besloten werd om de herstellingswerken aan de Kalfmolen te gunnen aan de bvba Molenbouw Wieme uit Zulte voor de globale aanbiedingsprijs van 11 374,00 EUR, 21% btw inbegrepen met een uitvoeringstermijn van 80 werkdagen;
Overwegende dat in het werkhuis door de bvba Molenbouw Wieme, na het verwijderen van de oude pestel van de enden, bij een van de enden een grote rotte plek werd vastgesteld welke verscholen zat tussen de ende en het opgenagelde vulstuk en de nodige herstellingswerken zich dan ook opdringen, de tweede ende kan eveneens niet gebruikt worden omdat het gewicht van deze oude ende zonder twijfel verschilt van de tegenovergestelde ende die vervangen moet worden. Het bestaande hekwerk is niet zonder schade te demonteren van deze twee oude enden en dient eveneens te worden vervangen;
Overwegende dat deze opdracht onderhands kan gegund worden aan de aannemer die reeds ter plaatse is en in verband met de onvermijdelijke vervlechting van de bouwplaatsen en het streven naar een maximum aan homogeniteit iedere andere oplossing uitgesloten is;
Gelet op de hiertoe gevoerde onderhandelingen waarbij de kosten mogen geraamd worden op 15 752,39 EUR, 21 % btw inbegrepen;
Gelet op de hiertoe opgemaakte bestek van de uit te voeren aanvullende herstelwerkzaamheden;
Gelet op het krediet van 30 000 EUR daartoe voorzien op de financiële nota 2008, artikel 773/724-60, werkenplan 397 waarvan er thans 18 626 EUR beschikbaar is;
Op voorstel van het college van burgemeester en schepenen;
BESLUIT:
Artikel 1.
Over te gaan tot het uitvoeren van de aanvullende herstellingswerken aan de Kalfmolen, gelegen Graaf Jansdijk te 8300 Knokke-Heist door middel van een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking op grond van artikel 17 § 2, 1° f van de Wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten
Art. 2.
Het bestek van de uit te voeren aanvullende herstellingswerken wordt goedgekeurd
Art. 3.
Voor deze aanvullende herstellingswerken een onderhoudspremie aan te vragen bij de cel Monumenten en Landschappen van de provincie West-Vlaanderen
Art. 4.
De uitgave waarvoor de nodige kredieten voorzien zijn op de financiële nota 2008, artikel 773/724-60, werkenplan 397, te financieren met de onderhoudspremie en voor het saldo met een lening. Wanneer de gemeente over voldoende eigen beschikbare middelen beschikt en wanneer de kosten van de verdiscontering van de onderhoudspremie hoger zijn dan de opbrengstderving van het niet beleggen van de beschikbare middelen, dan mag de uitgave tijdelijk gefinancierd worden met eigen beschikbare middelen
Aangenomen met eenparigheid van stemmen

Danny Lannoy, "Een molen te Knokke (De Kalfmolen)", in: Cnocke is Hier,, jg. 1990, nr. 27, p. 66-75.

Er is al heel wat geschreven over “Molens” en in het bijzonder over de Kalfmolen op de Graaf Jansdijk, de oudste nog bestaande molen te Knokke-Heist. Naar aanleiding van de pas uitgevoerde onderhoudswerken bleek het mijn inziens interessant terug te gaan in de tijd en de restauratiewerken uit 1925 onder de loepe te nemen.

Houten staakmolens hebben altijd meer weerstand moeten bieden aan allerhande omstandigheden, waar stenen windzeilers beter bestand waren tegen wind en regen. Anders uitgedrukt: regelmatig onderhoud en bewerking van het hout waren noodzakelijk voor het instandhouden van molens, kenmerkend voor de Lage Landen bij de zee.

Het Vlaamse landsgedeelte moest zeker niet onder doen op gebied van molens, tegenover Nederland, het buurland,gekend om zijn windmolens. In de periode vlak voor de industrialisering , halfweg de 19e eeuw telde de provincie West-Vlaanderen alleen reeds bij de 1000 molens op een totaal van 2600 in België. Omstreeks 1880 waren er nog 759 windmolens waarvan te Knokke:

* De Kalfmolen
* De molen van bakker Lievens (1853) later herbouwd langsheen de Boslaan 1932
* de molen van VAN DAMME (1855 !) vernield in 1897
* de molen van Godfried Schepens -Papenpolder (1803)
* Menge’s molen (1874) Driewege
* Molen van Devos (1881) vernield in 1897 vervangen door stenen grondzeiler Siska’s molen

Fragment uit de kaart 'Atlas der buurtwegen' van de wijk 't Kalf met aanduiding van de molen.

Stenen windmolens werden ook bovenkruiers genoemd, waar enkel de kap gedraaid werd volgens de windrichting.
Bij standaardmolens werd de volledige molenromp naar de wind gezet. De open standaard van ‘t Kalf telde twee verdiepingen, een meel- en steenzolder.

Wanneer de molen werd opgericht is moeilijk te achterhalen. Het grote bovenwiel kreeg de inscriptie T H S ANNO 1746 en mag als betrouwbare bron aangenomen worden. Verder zijn er inkervingen in balken data: 1705, 1733, 1770. De oudst vermelde bron van een molen op die plaats gaat terug tot in 1682 waar een zekere Cornelis Dyle verpletterd werd tussen de stenen van zijn molen. We mogen dus wel aannemen dat de oorspronkelijke Kalfmolen opgericht werd in de tweede helft van de 17e eeuw.

In 1926 werd het perceel, groot 853 m2 met de molen aangekocht door de domeinen. In 1928 zouden de “Vrienden van de Koninklijke Kommissie voor Monumenten en Landschappen” eigenaar worden. Dat de toestand van de Kalfmolen er in 1923 niet schitterend voor stond halen we uit een brief van burgemeester Louis De Klerck aan de heer gouverneur: “ ...inbegrepen in de Monuments en Sites op het punt staat neer te storten (sic) een rukwind zou voldoende zijn om er een puinhoop van te maken. Er dien dus dringend maatregelen genomen te worden ten einde een gewis ongeluk te vermijden ..."

In de briefwisseling uitgaande van de Directeur -Generaal van Bruggen en Wegen was er sprake van 10.000 fr kosten. Er werd zodoende een beperkte aanbesteding uitgeschreven op 6 juli 1923 " .. voor het instaatstelling van den molen genoemd 'Het Kalf' gelegen op den dijk 'Compte Jean' te Knokke"

Drie inschrijvers boden zich aan: Eugéne Pêtie uit Braine-le-Comte (19.860 fr), De Busschere Louis uit Blankenberge (13.880 fr) en Mergaert Edmond uit Knokke (16.310 fr ). De voorlopige herstellingen behelsden : herstellen en verstevig en van twee wieken en een balk; herstellen van de 'bovenbedekking' in plankjes en het verven met “carbonyle”.

De vroegere bekleding in scha1iën, vastgenageld op de buitenbekleding langs de zijde van de wieken werd niet vernieuwd. Men sprak zelfs van “de bekleding was zeer eigenaardig”!

De uitgevoerde werken waren echter niet voldoende om de molen opnieuw bruikbaar te maken.Het bestuur zag in dat molenbouw een specialistenwerk was.

Een nieuwe aanbesteding vond plaats op 21 februari 1925 met aannemers: Bogaerts uit leper, Crabeels uit Oostende en R. Amys uit de Boudewijnlaan 2 te Knocke-aan -zee. Deze laatste zou de werken uitvoeren met als aannemingsprijs 15.664 fr.

Zeldzame opname kort voor de herstellingen in 1925
met een werfbezoek van de ingenieurs van Bruggen en Wegen.

In de briefwisseling van 1924 vonden we een heel interessant bericht over Engelbert Viaene, een gekend figuur uit het Oud Zoute, uitbater van herberg “de Sultan”. Als timmerman had hij reeds herstellingen uitgevoerd aan de bewuste molen:

“ Knocke den 11-1-1924

Ik ondergetekende Viane Engelbert wonende te Knocke Zoute, verklaer verklaar bij deze dat ik mijn prijs van 2000 frs. huur per jaar behoud van de molen 't Kalf te Knocke op voorwaarde van de volledige (sic)
herstelling om berhoorlijk te kunnen werken. Erbij begrepen de zeilen van de wieken en de toegehoorten als ook de scherpkamers 12 stuks; de huur zou begrijpen den onderhoud langs binnen aan de pachter, langs buiten aan den Staat"

get: Engel Viane Waege
Knocke Zoute

Er was met andere woorden een aanbesteding uitgeschreven om de molen te verpachten. Voorheen was de molen  eigendom van Edward Verheye uit Knokke-Dorp.

Als bijkomende werken stelde ing. Decorte voor na nauwkeurig onderzoek en gesprekken met ervaren molenwerkers de wiekbalk en wiekspil van de vierde wiek (waren genummerd) en de asblok te vervangen. De ezelboom (as) en oorezelboom waren op de uit einden verrot. Op post 15 vermeldde men; dat de bedekking in eiken plankjes van de wand langs de wieken met een eenvoudige beschieting in dennenhout was bekleed. Zij moest volkomen wind-en waterdicht gemaakt worden met houten schaliën ,net als voorheen. De bijkomende werken werden geraamd op 9965.65 fr en aannemer Amys was akkoord deze uit te voeren aan zijn eenheidsprijzen van de aanbesteding. De verrechtvaardiging van de aannemer van datum 14 juli 1925 luidde als volgt:

“Post 2: pitch-pine kost hier ter plaatse fr 0.70 den vierkanten duim (100 x 0.025 x 2.025) hetzij 1120 fr den m³ de prijs door den aannemer gevraagd met plaatsen en 2 lagen carbonyle is dus aanneembaar.

Post 3: rekenende eene gemiddelde dikte van 0.03 m komt deze prijs op 500 fr den m³. De handelsprijs is 400 fr; maar het afvalhout wordt niet in rekening gebracht.

Posten 5 en 7 tot 14: Eenheidsprijzen die gewoonlijk ter plaats in de in ondernemingen van gebouwen gerekend worden.

Post 15: Prijs van de verbintenis van aannemen De Busschere voor de 1ste herstelling met vermeerdering van I " fr per m² voor de 2 lagen carbonyle.
Posten 16 en 17: handelsprijzen voor soortelijk tuig
Post 18: reepen in inlandsch hennep kosten van 16 tot 18 fr den kg volgens diameter, zonder vervoerkosten.
In aloes of hennep van Manille: 6 tot 7 fr den kg
In Indische hennep: 9 tot 10 fr den kmg
volgens de molenaars moeten de repen in inlandsch hennep zijn omdat de andere niet buigzaam genoeg zijn.

In augustus 1928 werd na de herstellingen een folkloristisch feest op touw gezet met ontvangst in het oud gemeentehuis van ‘t Kalf. Lothair Peel was de laatste molenaar geweest in 1926 -1927.

In 1950 werd de Kalfmolen geklasseerd als monument, in 1974 kwam de molen in het bezit van de gemeente, werd in 1979 grondig gerestaureerd om op 13 september 1980 plechtig ingewijd te worden.

Thans zijn grondige onderhoudswerken uitgevoerd door de firma Peel, familie van de laatste mulder.

De Kalfmolen draait opnieuw en maalt binnenkort met de Knokse molenaar Luc Van Rillaer.

-------------

Bulletijn der Koninklijke Commissie voor Kunst en Oudheidkunde. Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, LXXXI, 1942, juli-december (Brussel, 1944), p. 174-180.

Ontwerp van besluit voor het behoud onzer windmolens.

De K. C. heeft op 29 December 1942 den H. Secretaris-Generaal van het Ministerie van Openbaar Onderwijs er andermaal op gewezen dat de tijd reeds in ruime mate is aangebroken waarop ook in België de Landsoverheid haar voile aandacht moge schenken aan de kwestie van het behoud onzer steeds zeldzaam wordende windmolens.

Hiernavolgende nota en ontwerp van besluit werd bij hem aanhangig gemaakt:

Nota.

MOLENBEHOUD IN ONS LAND.

De windmolens welke in t algemeen van uit aesthetisch en toeristisch standpunt, van zulke groote beteekenis zijn voor ons land verdwijnen steeds meer en meer.
De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen heeft zich sedert vele jaren bezorgd gemaakt om dezen toestand en heeft niet opgehouden er de Openbare Machten om te verzoeken, dat maatregelen zouden worden genomen om onze overblijvende windmolens te behouden, naar het voorbeeld van hetgene op dit gebied in Nederland werd gedaan.
De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen zou gewenscht hebben de windmolens te doen "klasseeren" overeenkomstig de bepalingen van de monumentenwet van 7 Augustus 1931, maar de formaliteiten der klasseering zijn zco langdurig en ingewikkeld, vooral wanneer het gaat om landschappen (bv. windmolen met omgeving) dat deze procédure in vele gevallen practisch onuitvoerbaar is.
Een andere, veel eenvoudiger oplossing zou toelaten het zelfde resultaat te bereiken, ni. deze welke onlangs in Nederland werd toegepast om de windmolens te beschermen. Op 25 September 11. is daar een besluit in werking getreden, waarvan hierna de voornaamste bepalingen volgen:
« Het is verboden zonder schriftelijke vergunning van den Secretaris-Generaal van het Département van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming of in strijd met de aan zoodanige vergunning verbonden voorwaarden een wind- of watermolen, welke niet geheel of grootendeels van metaal is vervaardigd, te sloopen, voor het gebruik als wind- of watermolen ongeschikt te maken of in te richten voor andere doeleinden dan waartoe hij normaal is bestemd.
Bij overtreding van het verbod of niet nakoming van eenige voorwaarde, wordt op kosten van den overtreder weggenomen, belet, hersteld of verricht hetgeen in strijd met verbod of voorwaarde is of wordt ondernomen of nagelaten.
De opdracht daartoe kan worden verstrekt aan den burgemeester der gemeente, waarin de zaak is gelegen.
Overtreding wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste één jaar of met boete van ten hoogste duizend gulden.
Voorts kan de rechter de zaak, ten aanzien waarvan het strafbare feit is gepleegd, of de voorwerpen, door iniddel van het strafbare feit verkregen, indien deze aan den schuldige toebehooren, verbeurd verklaren, ingeval hierdoor geen schade aan derden wordt toegebracht. Het verbeurd verklaarde komt dan ter beschikking van het Département.
Ook kap de rechter bepalen, dat de schuldige het tweevoud van de aan de zaak toegebrachte schade. door den rechter te waardeeren, in 's rijks schatkist stort. »

Een zelfde oplossing werd hier in ons land in 1914 toegepast om het slagveld van Waterloo te beschermen. Een speciaal regime werd voorzien om het behoud van dit historisch landschap te verzekeren.
Wat gedaan werd om het landschap van Waterloo te beschermen zou met evenveel rechtvaardiging kunnen worden gedaan om de laatste overblijfselen onzer windmolens te beschermen. Er moet echter dringend worden ingegrepen want ondertusschen verdwijnen nog steeds windmolens in ons land, voor enkele weken bv. de zeer schiderachtige molens te Schoonaarde, St. Kruis, Proven, Izenberge en Leffinge.
Het zou dus nuttig zijn dat een besluit worde getroffen, waarbij besloten wordt, zooals in Nederland werd gedaan, dat het verboden is houten of steenen windmolens te sloopen zonder schriftelijke toelating van den Secretaris-Generaal van het Département van Openbaar Onderwijs.
Een ontwerp van besluit is bij deze nota gevoegd.

VOORONTWERP VAN BESLUIT VOOR DE BESCHERMING DER WINDMOLENS.

Artikel één. - Het is verboden zonder schriftelijke toelating van den Secretaris-Generaal van het Ministerie van Openbaar Onderwijs of in strijd met de aan zoodanige toelating verbonden voorwaarden een houten of steenen windmolen te sloopen, te verplaatsen, het uitzicht ervan te wijzigen, voor het gebruik als windmolen ongeschikt te maken of in te richten voor andere doeleinden dan waartoe hij normaal is bestemd.
Alvorens zoodanige toelating te verleenen zal de Secretaris-Generaal het advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen inwinnen.

Art. 2.
- Wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste één jaar of met een geldboete van ten hoogste 1 0,000 fr. hij die dit verbod overtreedt of eenige voorwaarde niet nakomt.
Wanneer er, zonder de bij artikel 1 voorziene toelating, werken aangevangen worden, welke door bedoeld art. 1 zijn verboden mag de burgemeester of de gouverneur de werken door tusschenkomst van de gewapende macht laten stilleggen.

Art. 3.

- Bij elke vonnis van veroordeeling wordt bevel gegeven tot herstelling van den windmolen in zijn vorigen staat of overeenkomstig de voorwaarden opgelegd in uitvoering van art. 1, en dit op kosten van den veroordeelde, onverminderd de schadeloosstelling.

Art. 4.

- Wanneer werken van onderhoud, versteviging, herstel, verbetering of verplaatsing noodig worden geacht om een windmolen te bewaren, verleenen de Staat, de betrokken provincie en de betrokken gemeente hun bijdrage in de kosten dezer werken, in de bij besluit vast te stellen voorwaarden en verhoudingen. Het totaal bedrag der toelagen zal schommelen tusschen 35 à 50 % van de uitgave, volgens den aard der werken.
Indien de betrokkenen, ondanks de hun overeenkomstig de vorenstaande paragraaf gedane aanbiedingen tôt tegemoetkoming, weigeren de werken uit te voeren, welke noodig zijn om het verval of de beschadiging van den windmolen te voorkomen, mag de Regeering ze van ambtswege laten uitvoeren en gerechtelijk de terugbetaling der uitgave bekomen, in de mate waarin de belanghebbenden er het voordoel van hebben genoten, zonder dat laatstgenoemden zich kunnen beroepen op de vorenstaande paragraaf.

Art. 5.

- De windmolens welke het voorwerp zijn of zullen zijn van een klasseeringsbesluit getroffen krachtens de monumentenwet van 7 Augustus 1931, blijven onderworpen aan de door bedoelde wet voorziene bepalingen en toepassingsbesluiten en vallen dus niet onder toepassing van onderhavig besluit.

- 178 -

PROJET D'ARRETE
POUR LA CONSERVATION DES MOULINS A VENT.

La C. R. a insisté une fois de plus, le 29 décembre 1 942, auprès de M. le Secrétaire Général du Ministère de l'Instruction publique, sur l'urgence qu'il y a pour l'autorité supérieure de prendre, également en Belgique, des mesures en vue de la conservation des moulins à vent qui deviennent de plus en plus rares.

La note et le projet d'arrêté ci-dessous lui ont été soumis:

Note.

CONSERVATION DE NOS MOULINS A VENT.

Les moulins à vent qui ont en général au point de vue de la beauté du paysage et du développement du tourisme une grande signification pour notre pays, disparaissent de plus en plus.
La C. R. s'est préoccupée depuis de longues années de cette situation et n'a cessé de prier les pouvoirs publics de prendre des mesures pour conserver ceux qui nous restent encore, à l'exemple de ce qui s'est fait aux Pays-Bas.
La C. R. aurait souhaité de faire classer les moulins en exécution de la loi du 7 août 1931 sur la conservation des monuments et des sites, mais les formalités du classement sont si longues et compliquées, surtout quand il s'agit de sites (par exemple un moulin avec ses abords), que cette procédure est dans beaucoup de cas pratiquement irréalisabe.
Une autre solution, beaucoup plus simple, permettrait d'atteindre un même résultat, notamment celle qui a été appliquée incessamment en Hollande pour protéger les moulins à vent. Le 25 septembre dernier un arrêté est entré là-bas en vigueur, dont voici les stipulations principales:

« Il est interdit sans autorisation écrite du Secrétaire Général du Département van Opvoeding, Wetenschap en Kultuurbescherming, ou en contradiction avec les conditions fixées par une telle autorisation, de démolir un moulin à vent ou à eau, qui n'est pas construit entièrement ou en grande partie en métal, de le rendre inutilisable comme moulin à vent ou à eau, ou de l'aménager pour d'autres buts que ceux pour lesquels il est normalement destiné.
En cas d'infraction à l'interdiction ou de non-observance d'une des conditions, il sera enlevé, empêché, restauré ou exécuté, aux frais du contrevenant, tout ce qui est ou serait entrepris ou négligé en contradiction avec cette interdicion ou ces conditions.
Le bourgmestre de la commune où le moulin est situé peut être chargé de cette mission.
Sera puni d'un emprisonnement d'un an au plus ou d'une amende de mille florins au plus celui qui aura contrevenu à cette interdiction ou ne se sera pas conformé aux conditions fixées.
En outre, le juge peut saisir la chose ou les objets, acquis au moyen du fait tombant sous le coup du texte pénal, si ceux-ci appartiennent au coupable pour autant qu'il n'est pas de ce fait porté préjudice à des tiers. Les objets ainsi saisis sont tenus à la disposition du Département.
Le juge peut aussi stipuler que le coupable versera dans la caisse de l'Etat le double du dommage causé à la chose."

Une décision semblable a été appliquée chez nous en 1914 pour protéger le champ de bataille de Waterloo. Un régime spécial a été prévu pour assurer la conservation de ce site historique.
Ce qui a été fait pour protéger le site de Waterloo pourrait être fait avec autant de justification pour protéger les vestiges de nos moulins à vent. 11 y a lieu toutefois d'agir promptement car les moulins sont de plus en plus menacés de disparition; il y a quelques semaines encore les moulins très pittoresques de Schoonaarde, St. Kruis, Proven, Izenberge et Leffinge furent démolis.
Il serait donc utile qu'un arrêté fût pris, interdisant, comme en Hollande, la démolition d'un moulin à vent en bois ou en pierre, sans l'autorisation écrite du Secrétaire Général du Département de l'Instruction publique.
Un avant-projet d'arrêté est joint à cette note.

AVANT-PROJET D'ARRETE

POUR LA PROTECTION DES MOULINS A VENT.

Article premier. — Il est interdit de démolir un moulin à vent, en bois ou en pierre, de le déplacer, d'en modifier l'aspect, de le rendre inutilisable comme moulin à vent ou de l'aménager pour d'autres buts que celui pour lequel il est normalement destiné, sauf autorisation écrite du Secrétaire Général de l'Instruction publique qui prendra au préalable l'avis de la Commission royale des Monuments et des Sites et qui fixera les conditions auxquelles l'autorisation est accordée.

Art. 2.

- Sera puni d'un emprisonnement d'un an au plus ou d'une amende de  10,000 fr. au plus celui qui contrevient à cette interdiction ou ne se conforme pas aux conditions fixées.
Lorsque sont entamés, sans l'autorisation prévue à l'art. 1, des travaux interdits par le dit art. I, le bourgmestre ou le gouverneur peut faire arrêter les travaux par la force publique.

Art. 3.

- Tout jugement de condamnation ordonnera le rétablissement du moulin dans son état antérieur ou conformément aux conditions imposées en application de l'article premier, et ce aux frais du condamné, sans préjudice des dommages et intérêts.

Art. 4.

- Lorsque des travaux d'entretien, de consolidation, de restauration,  d'amélioration ou de déplac'ement deviennent nécessaires pour la bonne conservation d'un moulin, l'Etat, la province et la commune intéressée interviendront dans les frais de ces travaux, suivant les conditions et proportions à fixer par arrêté royal.
Le montant total des subsides variera entre 35 et 50 % de la dépense suivant la nature des travaux.

Si, malgré les offres d'intervention qui leur sont faites, conformément au paragraphe précédent, les intéressés refusent d'exécuter les travaux nécessaires pour prévenir la destruction ou la détérioration du moulin, le gouvernement peut les faire exécuter d'office et obtenir en justice le remboursement de la dépense, dans la mesure où elle a profité aux intéressés, sans que ceux-ci puissent invoquer le bénéfice du paragraphe précédent.

Art. 5.

- Les moulins à vent qui sont ou seront l'objet d'un arrêté de classement pris en vertu de la loi sur la conservation des monuments et des sites du 7 août 1931, restent soumis aux dispositions et arrêtés d'application de la dite loi et ne tombent donc pas sous l'application du présent arrêté.

------------

"Molenaarsduo houdt Kalfmolen operationeel", in: Nieuwsfles(h), 15.09.2010.
De Kalfmolen aan de Graaf Jansdijk is opnieuw operationeel. De afgelopen maanden hebben twee nieuwe molenaars zich ingewerkt om bij voldoende wind de houten staakmolen uit 1690 weer te doen draaien. De molen is dan wel maalvaardig maar nog niet perfect in orde. Een molenbouwer zal in 2011 de laatste mankementen wegwerken. Dit gebeurt met steun van de Vlaamse overheid. Een driejaarlijkse inspectie door Monumentenwacht West-Vlaanderen moet eventuele problemen signaleren. Een overeenkomst met een molenbouwer zal sneller eventuele mankementen oplossen.
Eerste beschermde molen van België
De Kalfmolen werd in 1939 als eerste molen in België beschermd en is sinds 1974 eigendom van de gemeente Knokke-Heist. Na het uitblijven van een restauratie door administratieve problemen liet het bestuur in 1977 uit veiligheidsoverwegingen de wieken van de molen halen. Pas een jaar later kwam het tot een aanbesteding. De werkzaamheden werden in 1980 afgerond met een opening. Na het vertrek van de molenaar in 2005 begonnen de problemen opnieuw. Een houten staakmolen die niet draait, komt immers snel in verval. Door een breuk in een van de twee pestels - een dikke houten balk die door de askop van de molen loopt met aan elke pestel twee wieken - kon de molen niet meer draaien. Het herstel nam enkele jaren in beslag. Nadien kon de zoektocht naar een nieuwe molenaar weer van start gaan. En dat is nu dus gelukt.
Molenaars
Stijn Vancauwenberghe (1981) woont in Tielt. Hij volgde de molenaarscursus in 2007-2008 en was al vroeg gebeten door de molenmicrobe. Stijn Vancauwenberghe: "Ik ben molenaar geworden uit interesse voor molens. Al van mijn 9de trok ik naar molens, om molen en molenaar aan het werk te zien. Ik verzamel de brochure Wenkende Wieken van bij het begin. Mijn opleiding als houtbewerker komt in de molen handig van pas." Molenaar Ivan Maertens (1961) woont in Heist . Ook hij volgde het theoretische deel van de molenaarscursus. "Het begon met een bezoek aan de molen in Hoeke. Als technicus is hij geïnteresseerd in hoe de dingen vroeger werkten. Een molen is daar een goed voorbeeld van. Ik volgde het grootste deel van de molenaarscursus, maar maakte mijn 100 uren stage niet af. Die ervaring kan ik op de Kalfmolen op doen", zegt Ivan Maertens. Naast het molenaarschap is hij compostmeester en voorzitter van VELT, Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren.
Maalvaardig
In recordtempo hebben Stijn en Ivan ervoor gezorgd dat de Kalfmolen weer een centrale plaats inneemt in deze mooie buurt. De pas aangestelde molenaars staan in voor het gangbare onderhoud, het laten draaien van de molen met de mogelijkheid graan te malen en het onthaal van bezoekers.
Daarvoor is een informatiefoldertje uitgegeven dat bij een molenbezoek te verkrijgen is in vier talen: Nederlands, Frans, Duits en Engels.

M. Coornaert, Knokke en het Zwin - De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke, met een studie over de Zwindelta. Tielt 1974, p. 284-85.
M. Coornaert, Een overzicht van de molens in het Noordvrije, in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
Chr. Devyt, "Westvlaamse windmolens. Inventaris volgens de toestand op 1 januari 1965", Brugge, 1966, p. 83;
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 242-243 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9);
Luc Devliegher, "De Zinstreek", Tielt, Lannoo, 1970.
Jeroen Cornilly, "Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen. Deel III. Arrondissementen Brugge, Diksmuide, Oostende en Veurne, Brugge, 2005, p. 119:
E. Slegers, "Gemeente zoekt nieuwe molenaar voor Kalfmolen te Knokke", Molenecho's, XXXIV, 2006, 4, p. 229;
Maurits Coornaert, "Knokke en het Zwin", Tielt, 1974, p. 284-285.
André D'Hont, "Historische dagen: 't Kalf met de molen in 't nieuw", in: Cnoc is ier, XVII, 1981, p. 5-14;
G. Rotaert, "Het Kalf is herboren", in: Cnoc is Ier, I, 1973, p. 10-13.
"De St.-Margarethatoren en de Kalfmolen wachten op restauratie", in: Cnoc is Ier, XII, 1978, p.3-6;
André D'Hont, "De acht molens van Knokke. Verzamelde nota's in de Dagklapper uit Knokke", Knokke, Cnoc is ier, 1976, 24 p.;
André D'Hont, "Molens van Knokke", Knokke, 1997, p. 6-20;
Danny Lannoy, "Een molen te Knokke", in: Cnoc is ier, XXVII, 1990, p. 66-75;
Danny Lannoy, "Knokke-Heist terugblik", Knokke-Heist, 1998, p. 200-201;
Stefan Vroman, "De Kalfmolen van Knokke: een technische inspectie", in: Molenecho's, XVII, 1989, nr. 1, p. 20-22;
A. D'Hont, "Knokke-Heist: 'Kalfmolen'", in: Molenecho's, VIII, 1980, p. 42;
J.E. De Langhe, "Over molens en andere dingen te Knokke", in: Rond de Poldertorens, XXIII, 1981, p. 26-29;
J. De Langhe, "De Kalfmolen, vulgo Goevernementsmolen (Knokke)", in: Biekorf, XXXIII, 1927, p. 319 en 352;
(L. Smet), "Knokke. Het Kalf", in: Molenecho's, VI, 1978, p. 68 en 87.
A. Van Stappen, "De Kalfmolen op de Grave Jandijk te Knokke" in: Natuur- en Stedenschoon, LXIV, 1995, nr. 1, p.19-20;
H. Van Averbeke: "De Kalfmolen te Knokke-Heist. (Portret van een draaiende molen)", in: Natuur- en Stedeschoon, jg. 54 (1985), nr. 3 (mei-juni), p. 24-25, ill.;
Johan Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in: Rond de Poldertorens, 47ste jg., 2005, nr. 2, p. 39-75;
J.E. de Langhe, "Over molens en andere dingen te Knokke", in: Rond de Poldertorens, XXIII, p. 25;
M. Coornaert, "De molens van Knokke", in: Sint-Cuthago Tijdingen, nr. 80, 1980, sept. p. 2-4;
Info Eddy Vachaudez, Knokke-Heist, 17.10.2007 en 20.06.2010.

Persberichten
"Knokkes laatste molens redden" [Bondig overzicht van de molens te Knokke], in: Brugsch Handelsblad, jg. 73, 1978, nr. 35 (1 september), p. 41, ill.
NM, "Kalfmolen", in: Het Nieuwsblad, 10.11.2007.
"Dringend herstel Kalfmolen", in: ORO Nieuws Knokke-Heist, 09.07.2007.
Annabelle, "Gezocht: molenaar voor Kalfmolen", in: www.knokke.be, d.d. 25.08.2006.
"Molenbouwbedrijf uit Zulte herstelt Kalfmolen in 2de fase", in: Nieuwsflesh (Officiële nieuwsbrief van het Gemeentebestuur), 22 juli 2008.
"Kalfmolen heeft weer 4 wieken", in: inwoners.knokke-heist.be, 30.04.2009.
"Kalfmolen heeft z'n wieken terug", http://oronieuws.blogspot.com/, 29.04.2009.
"De Kalfmolen in topvorm", in: kmoinfo.typepad.com/kneistikrant/knokke.
"'Kalfmolen' duur verkocht" (= m.b.t. een schilderij; zie bijlage), in: users.telenet.be/a.j.beirens/2007mei.html
"Straks weer vier wieken voor Kalfmolen", in: http://oronieuws.blogspot.com, 20.07.2008.
NMI, "Brochure", in: Het Nieuwsblad, 09.09.2010.
"Molenaarsduo houdt Kalfmolen operationeel", in: Nieuwsfles(h), 15.09.2010.
Norbert Minne, "Molenaars op zoek naar graanleveranciers", Het Nieuwsblad, 16.09.2010.
Geert Weymeis, "Heistenaar Ivan Maertens doet Kalfsmolen na vijf jaar opnieuw draaien. 'Ik kan me hier uitleven'", in: Brugsch Handelsblad, 17.09.2010.
"Nieuwe molenaars stellen Kalfmolen in Knokke weer in bedrijf", in oronieuws.blogspot.com (Onafhankelijke Radionieuws Oostkust), 12.09.2010.
"De zingende molenaar", Brugsch Handelsblad, 12.08.2011.
NMI, "Kalfmolen wordt gerestaureerd", Het Nieuwsblad, 06.07.2013.
"Grote onderhoudswerken aan Kalfmolen gestart", knokke-heist.be, 03.07.2013.
DM, "Gerestaureerde Kalfmolen in Knokke-Heist voor het eerst te bezichtigen", Krant van West-Vlaanderen, 24.11.2016.

Mailberichten
Stijn Vancauwenberghe, 19.09.2013.
Ivan Maertens, 28.10.2013.
Marie-Claire Bulcke, 04.10.2013.
Michiel Vinck, 27.09.2020.