Banmolen

De Banmolen of Houten Molen (I) was een houten korenwindmolen op de Ruienberg, aan de noordzijde van de Houtenmolenstraat, achter het nog bestaande molenaarshuis (huisnummer 27). Links ervan loopt nog de aardeweg de naar de molen leidde. De huidige Houtenmolenstraat (die naar de molen is vernoemd) droeg vroeger de naam Ruyenbergstraatje, een verwijzing naar de  Ruyenberg of cirkelvormige verhevenheid ten noorden van de straat waarop de molen stond.

De staakmolen was de banmolen van de opeenvolgende heren van Opdorp.

We vinden hem al vermeld in de 20ste penningkohieren van Opdorp uit 1572.

Volgens een nog levende familieoverlevering was de familie van den Bossche er al sinds de 16de eeuw molenaar. Een lid van deze familie huwde met de dochter van de plaatselijke dorpsheer. Deze dochter zou als bruidschat het maalrecht hebben ingebracht.

De molen werd heropgericht door de heer van Opdorp in 1676.

We zien hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen.

De molen verdween voor 1819. Mogelijk werd hij overgebracht naar de overzijde van de Houtenmolenstraat (nr. 14).

Waat de molen stond is nog altijd de cirkelvormige omgrachte site te vinden.

Zoals gemeld, bestaat de vroegere molenaarswoning nog.  Volgens het kadasterarchief werd het bestaand huis in 1897 vernieuwd. Het herenhuis is een dubbelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Kleurrijk parement van witte geglazuurde tegels verrijkt met speklagen van groene en gele tegels en afgewerkt met groene hoekkettingen op een plint van hardsteenplaten. Rechthoekige vensters op arduinen dorpels; nieuwe ramen. De woning is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Zie ook: Opdorp, Houten Molen - II
                         Molen Reyntjens
                         Molen Van den Bossche

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

"Het XXe penningcohier van Opdorp (1572)", Ter Palen (Buggenhout), X, 1, p. 38 e.v.; 2, p. 57 e.v.; 3, p. 108 e.v.; 4, p. 169 e.v.; XI, 1, p. 16 e.v.; 2, 78 e.v.; 3, p. 120 e.v.; 4, p. 182 e.v.
Petrus Servaes, "Erfgoed", Buggenhout, Heemkring 'Ter Palen', 1998, nr. 64.
Petrus Servaes, "Opdorp bouwt", Buggenhout, Heemkring 'Ter Palen'.
Jos Martens & Ludo Cosijns, "Ferraris: de Ferrari onder de atlassen. Deel 2. Buggenhout en Opdorp op de Ferrariskaart", Ter Palen, XXXIII, 2009, 4., 2000.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de Provincie Oost-Vlaanderen, Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen", 1960, derde band, p. 147-148.
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten O-R", Opwijk, 2006, p. 30.
Chris Bogaert, "Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele,Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20N", 2000.
Herman Holemans, "Windmolens te Opdorp", Ons Molenheem (Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem), 1996, nr. 1, p. 7-10.
Mailbericht Karel van den Bossche, Sint-Amands (kleinzoon van Karel van den Bossche, die in 1896 zijn vader Jozef opvolgde op de maalderij te Opdorp), 26.07.2012.
www. opdorp.be