Molen van het Nieuwgoed

De molen van Kerkhove of van Wassenhove was een houten korenwindmolen die oorspronkelijk stond aan de noordzijde van de Oudenaardsesteenweg ten westen van de Krevelstraat. Als banmolen van het dorp werd hij voor 1448 opgericht.

De heerljikheid Nieuwgoed, afhankelijk van het kasteel van Waasten, was op zich een betrekkelijk kleine heerlijkheid met op het einde van de 16de eeuw een foncier van 24 bunders. De schepenen van Nieuwgoed hadden echter ook het bestuur van de parochie Kerkhove in handen. 

De molen werd in de 15de eeuw niet vernield door oorlogsomstandigheden.

Alle onkosten van de molen vielen ten laste van de eigenaar. De molen werd steeds afzonderlijk verpacht. In 1448 bedroeg de pacht 6 mud en 4 razieren koren (850 liter). De pacht ving steeds aan op 1 oktober. In 1452 waren er voor 46 pond parisis herstellingen nodig, Naast de pacht moest een soort molenaarstaks ("spellegeld") worden betaald.

In 1473 werd de molen opgevijzeld om een nieuwe staak (standaard) uit Doornik te plaatsen. Wellicht werd deze over de Schelde aangevoerd. De totale kostprijs bedroef 145 pond parisis.
In 1481 diende een nieuwe windpulm geplaatst te worden voor 50 pond parisis.
In 1486 werden twee molenstenen te Gent aangekocht en over de Schelde naar de molen gebracht. Prijs: 194 pond parisis.
In 1489 werden een nieuwe molenas en pestels geplaatst voor de prijs van ruim 100 pond parisis.

De inkomsten en uitgaven van de molen ztussen 1448 en 1493 zijn bewaard gebleven. In goede jaren was er een netto resultaat van gemiddeld 100 tot 150 pond parisis. In slechte jaren, 30 tot 60 pond parisis. Een paar jaar werd er zelfs verlies geleden.

Over de opvolging van de heren van Nieuwgoed is weinig geweten. In 1594 moest Catharina van Brugge, prinses van Steenhuse en tevens vrouw van Avelgem, wegens financiële problemen ten gevolge van de godsdiensttroebelen Nieuwgoed verkopen aan Maximiliaan van Oignies, ridder, heer van Beaupaire. In 1625 was Philips de la Mote, heer van Kerkhove, Ingooigem,…, eigenaar van de heerlijkheden Kerkhove, Nieuwgoed, Voldersvelt en Manpaert. Aan het einde van de 17de eeuw was de koning van Spanje heer van Kerkhove. Hij verkocht dan de heerlijkheid met de molen aan de heer Weuldere, heer van Meulebeck. In de 18de eeuw was de heerlijkheid in handen van de familie Richardot, de familie de Potter en de hertogen van Ursel en Hoboken.
Tijdens de godsdiensttroebelen in de tweede helft van de 16de eeuw werd Kerkhove meermaals getroffen. In 1581 bleef het dorp verweesd en verlaten achter na de plundertochten van de opstandelingen die zich verschanst hadden in de burchten van Avelgem en Outrijve. Wellicht werd hierbji ook de molen vernield.

We vinden de windmolen aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen als "Moulin de Kerckhove".

Voor 1834 werd hij overgebracht naar de zuidzijde van Maelstene, bij de overgang met de Sint-Amandswijk.

Zie verder: Kerkhove, Molen van Kerkhove - II
                                Molen Van Wassenhove

Lieven DENEWET & Rik OPSOMMER

P. Despriet, "De Sint-Amandskerk in Kerkhove, in De Zuid-West-Vlaamse parochiekerken, Kortrijk, 1982, p. 176-178.
G. Martyn (red.), Avelgem en de Schelde: een historische gids, Avelgem, 1999.
Torie Mulders, "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1980, Deel IV, Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
C. Devyt, De Westvlaamse windmolens in de oorlogsjaren, Biekorf, 1945.
Rik Opsommer, "De korenwindmolen van het Nieuwgoed te Kerkhove in de 15de eeuw", Biekorf, LXXXV, 1985, 3, p. 273-279.