Spijt wie het benijdt
Gent, Vlaanderen, Oost-Vlaanderen
- Naam
- Spijt wie het benijdt, Kleine Watermeulen, Papiermolen De Keysere
- Ligging
- Visserij
9000 Gent
aan het Visserijsas bij de Keizerpoort
kadasterperceel D3585
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- voor 1527
- Verdwenen
- 1866, brand
- Type
- Onderslag watermolen
- Functie
- Papiermolen
- Bescherming
- niet
- Database nummer
- 8074
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
In 1527 bekwam Pieter de Keysere, een der oudste drukkers van Gent, de toelating een deel van het gebouw van de Keizerpoort te gebruiken.
" ... den helft van der Keyserpoorte ter zyde naest sente Lievenspcarte ende de gheele zale streekende van den poorte met allen de gaelderyen ende torren diere an zyn an alle zyden ende met beede den cleene torrekins die vooren ande butenste poorten staen beneden elc met eene caefkine ofte vierstede voor de somme van xx schil. groeten tsiaers." (Register A folio 92).
Pieter de Keysere was drukker, maar ook boekhandelaar, boekbinder en papierfabrikant. Door akte van 2 oktober 1527, overgeschreven in Register D folio 171 bekwam hij de toelating naast de Keizerpoort een watermolen te bouwen voor het vervaardigen van papier. "Item in dit jaer (1528) was de papierwatermuelen voor de Keyserpoorte ghestelt by eenen Pieter de Keysere, boucbindere up de Verhildeplaetse" (Veerleplein)(Memorieboek, deel II, p. 74).
In 1545 bekwam een zekere Snoeckaert de toelating aan de watermolen enkele veranderingen te doen op voorwaarde, dat hij de waterdeuren aan de Keizerpoort en de Sint-Lievenspoort zou onderhoudën.
In 1563 kocht de stad Gent de watermolen. "Item de selve schepenen hebben ghecocht ten profyte van der stede de pampier-meulen staende aen .de Keyserpoorte binnen haerlieden schependom" (Memorieboek, deel II, p. 325).
Voor 1830 was de watermolen opnieuw ingericht als een papiermakerij. In 1834 werd deze door het Belgisch kadaster ingedeeld in klasse 3 met een kadastraal inkomen van 952 frank.
De papiermakerij werd in 1834 door het Belgisch kadaster ingedeeld in klasse 3, met een kadastraal inkomen van 952 frank.
Eigenaars na 1830:
- voor 1833, eigenaar: Verspijck Abraham Claude Jean, fabrikant te Gent
- 30.12.1833, onteigening: Pierron Gustave Adolphe Guillaume, handelaar te Antwerpen (rechtbank van eerste aanleg te Gent - "maison et moulin servant de fabrique à papier")
- voor 1839, verkoop: Diericx-Dumortier Joseph Corneille, fabrikant te Gent
- 31.12.1842, erfenis: de weduwe (overlijden van Joseph Corneille)
- 31.12.1842, verkoop: a) Gerard Aubin, handelaar te Gent, b) Dehaghel Constant en c) Durant Jacob, bankier te Gent (notaris Bovijn)
De eigenaars waren tevens bezitter van een papierwindmolen op de Visserij (kadasterperceel D3567) die echter al in 1843 werd afgebroken. Hiermee wordt aangetoond dat een watermolen veel beter geschikt was om papier te maken dan een windmolen. Een watermolen kon immers ononderbroken werken, terwijl bij windstilte de lompen konden rotten in de kuipen.
De watermolen brandde af in 1866.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Gedrukte bronnen
- Memorieboek, deel II, p. 74 (oprichting van de papierwatermolen in 1527)
- Memorieboek, deel II, p. 325 (aankoop door de stad Gent in 1563)
Werken
- Deseyn Guido, "Gentse getijdemolens", Gent, Vereniging voor Industiële Archeologie en Textiel, 1988, 40 p.
- Deseyn Guido, "De Visserij", Gent, Vereniging voor Industriële Archeologie en Textiel, 1983, 26 p.
- Holemans Herman, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000, p. 19.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
- Steels M., "De Keizerpoort", in: Ghendsche Tydinghen, jg. 4, 1975, nr. 1, p. 16-26.