Molen De Raedt

De Molen De Raedt was een stenen graan- en oliewindmolen, type bergmolen, die voor 1817 werd opgericht aan de westzijde van de Lindestraat (nr. 19), op de hoek met de voetweg naar Hermelgemop 700 meter ten zuidwesten van de kerk van Hermelgem.

De molen was echter niet zo windgunstig gelegen, waardoor het niet mogelijk was om tegelijk graan te malen en olie te slagen. Ook ondervond hij veel concureentie van de eeuwenoude watermolen van Nederzwalm.

Beschrijving in het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Hermelgem van 30 november 1817: "il se trouve dans la commune deux moulins, l'un mû par le vent, l'autre par l'eau. Le premier (n° 524) bâti en briques, est de la plus belle consruction; il est propre à moudre des grains et à faire d' l'huile, mais il ne peut servir aux deux usages qu'alternativement, son exposition n'étant pas assez favorable aux vents. Il est situé à une petite distance du moulin à eau de Nederzwalm. Ces considérations jointes aux renseignements pris sur la valeur locative de cette usine ont déterminé l'expert à l'évaluer à un revenu brut de frs. 450,00. Déduction faite d'un tiers frs. 150,00 pour réparations et entretien, donne un revenu net de frs. 300,00".

De windmolen werd in 1834 ondergebracht in klasse 1, met een kadastraal inkomen van 456 frank.

We zien hem aangeduid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het grondvlak van een stenen molen op wal, op de topografische kaart van Vandermaelen (ca 1850) met de benaming "Koornmolen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met dezelfde benaming.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Raedt Pius, eigenaar te Hermelgem
- na 1868, de erfgenamen (overlijden van Pius De Raedt), met een Caron (van molen "Ter Speelt" in Zingem als knecht)
- 27.12.1879, deling: De Raedt-Saey Joseph, eigenaar (notaris De Beer)
- 02.08.1898, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Joseph De Raedt)

Er werd in 1868 een stoommachine geplaatst, maar er werd ook nog met windkracht gemalen. Deze stoommachine werd in 1897 verwijderd, zodat weer uitsluitend met de wind werd gemalen en olie geslagen.

Na het overlijden van Joseph De Raedt op 1 augustus 1898 werd de molen niet meer gebruikt. De weduwe en kinderen besloten de molen in 1901 af te breken. Dat liep niet van een leien dakje. Men probeerde hem zelfs op te blazen met dynamiet, maar ook dat mislukte. Alle ruiten in de buurt sneuvelden. Men besloot dan de molen dan maar manueel af te breken. 

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Gzewestelijke Directie van het Kadaster, Gent, "Proces verbaal van afpaling der gemeenten - Hermelgem, 30.11.1917

Werken
Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974;
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963)
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004;
Marc Blaton, "Molens te Nederzwalm - Hermelgem", in: De Zwalmgalm, Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkundekring De Zwalm, jg. 7, 2002, p. 14 e.v., ill.
"Zwalm, Het twaalf dorpenparadijs"
F. Verlaeckt, F. Van de Velde e.a., "De molens van Zwalm. Een lees- en kijkboek", Zwalm, Heemkundekring De Zwalm, 2010, p. 121-123.