Molen Govaert

De Molen Govaert (naar de ligging) of Molen van de Uniebrug (naar zijn ligging) was ene houten korenwindmolen aan zuidzijde van de huidige Bruggesteenweg, bij de Uniebrug, op de rechteroever van de IJzer, thans loonwerk-landbouwwerken Marc Dekien-Desmedt.

De staakmolen werd kort voor 1800 opgericht.

Eigenaars na 1830:

- voor 1834, eigenaar: a) Danneel Maurits, eigenaar te Nieuwpoort en b) Roose-Schoonheere, de weduwe Marie, eigenares te Nieuwpoort

Molenaar was Henri Devos, geboren te Wulpen in 1781, zoon van Jan Devos en Brigitte Marin. Hij was gehuwd met Maria-Theresia Wauters, geboren te Alveringem in 1788. Ze kregen 6 kinderen, geboren tussen 1815 en 1822 die allemaal vroegtijdig stierven. Henri, de molenaar, overleed ook reeds in 1824 op 44-jarige leeftijd. De molen werd verder uitgebaat door zijn weduwe.

- 26.04.1851, deling: Roose-Schoonheere Marie, de weduwe, eigenares te Nieuwpoort (notaris Debrauwere). Hun zoon Cyriel (°Mannekensvere 1901) was de enige overlevende van 8 kinderen.

- 02.11.1876, verkoop: Vermeersch-Govaert Jan (Mannekensvere, 1825-1909), een boerenzoon en molenaar-bakker te Mannekensvere (notaris Depuydt).
Jan Vermeersch was geboren op 21 november 1825 tussen 's Gravenbrugge en de Uniebrug, in de buurt van de molen en was de zoon van Petrus Vermeersch en Isabella Vandenbroucke.
Hij huwde met Rosalia Govaert (°Lampernisse 1816 - +Mennekensvere 10.06.1900). Zij was de dochter van molenaar Hyancinthus-Franciscus Govaert en van Maria-Theresia Voordecker op de Sint-Jansmolen te Lampernisse. 

- 10.06.1900, verkoop: Govaert-Sinnaeve Justin (°Avekapelle 20.021860 - +Mannekensvere 21.04.1909), molenaar te Mannekensvere (notaris Vandenberghe). Justin Govaert was een wees van het gezin Désiré Govaert-Anna Theresia Winnock en een neef van Rosalie Govaert. Hij huwde met Maria Lucovica Sinnaeve (°Keiem 30.09.1873 - Nieuwpoort 28.03.1960) en kwam helpen op de molen.

- 21.04.1909, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Justin Govaert)

Jan Vermeersch kon de molen kopen in 1901. Ondertussen was Justinus Govaert, geboren op de Zeedijkmolen te Avekapelle in 1860 en zoon van Désiré Govaert, te werk bij oom Jan Vermeersch en tante Rosalie Govaert. Hij was zijn moeder vroeg verloren en werd in Mannekensvere opgevoed en opgeleid tot molenaar. Justin trouwde met Marie-Louise Sinnaeve (°Keiem 1873). Ze kregen 8 kinderen waarvan er slechts één in leven bleef: Cyriel, geboren in 1901. Justin kocht de molen in 1907.
Oom Jan Vermeersch overleed in 1909. Enkele weken later stierf ook Justin Vermeersch. De weduwe zette het bedrijf verder met de molenaarsknecht Donaat Debruyne en later haar zoon Cyrie

Tijdens de verwoede gevechten op donderdag 15 oktober 1914 werd de kerktoren van M annekensvere door de Belgische Genie opgeblazen. Vervolgens werden de kerk van Schore en de houten Spermaliemolen in brand gestoken. De Govaertmolen en de Uniebrug werden een paar dagen daarna opgeblazen.

Na de oorlog in 1922 kwam de weduwe Govaert, Marie-Louise Synaeve terug met haar zoon Cyriel. De windmolen werd niet meer terug opgebouwd. Molendeskundige Alfred Ronse, toegevoegd hoogcommissaris van de verwoeste gewesten, had nog gepoogd om een andere houten windmolen naar deze plek te laten verplaatsen, maar er kwam geen overkomst over de verzekerde waarde van de vernielde molen. Het café "Het Molenhuis" werd herbouwd met een mechanische maalderij. Hiervan zijn nog muurgedeelten overgebleven, die verwerkt zijn in een nieuwe schuur van de boerderij.

Op 26 september 1927 verongelukte haar enige zoon Cyriel, 26 jaar, onder een vallende boom, te Hoogstade-Alveringem, toen hij fietste van Hoogstade naar Lo. Zijn moeder Marie-Louise die dan 54 jaar was bleef de hoeve en het café uitbaten en stopte met de maalderij.

Twee jaar later bouwde Idesbald Legein (°Middelkerke 1902), en getrouwd met Clara Busschaert uit Loppem (°Loppem 1902) een maalderij en woning op het dorp, links van de weg naar Nieuwpoort. Ze werden later opgevolgd door Maurits Cannaert (°1907) en later door Marc Deman-Loeys rond 1984.

Lieven DENEWET & André STEEN

André Steen, "Kroniek van Mannekensvere".
A. Vanneste, Middelkerke tijdens de Eerste Wereldoorlog, in Graningate, nr. 14, 1984, p. 101-110.
A. Venneste & M. Ingelaere, Middelkerke - Zijn geschiedenis - Zijn volk - Zijn tradities - Zijn kerk - Zijn mirakuleus kruis, s.n., 1988.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-O, Rotem, Ons Molenheem, 1999.
"De molens van Middelkerke", in Graningate (Driemaandelijks tijdschrift van de Heemkring van Middelkerke), II, 1982, nr. 5, p. 1-87.
Lorthiois Jacques, "Flandre Occidentale. Meuniers et moulins de West-Flandre", L'Intermédiaire des Généalogistes, n° 170, XXIX, 1974, 2, p. 116-126 (121).