Loiremolen

We verwijzen naar "De Moeren. Sint-Karelsmolen" voor een algemeen overzicht van de drooglegging van De Moeren.

De Loiremolen was een ronde stenen poldermolen, type grondzeiler, die in 1846 werd gebouwd om de 1700 Gemeten te helpen droogmalen. Hij stond op de Ringsloot ten zuiden van de Moerkerkestraat (nr. 6), ten ZO van de Sint-Clarahoeve.

We zien de molen nog niet aangeduid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) en de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850), maar wel op de topografische kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Het huidig klein cirkelvormig perceel toont nog steeds de vroegere standplaats van de molen aan.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1848, opbouw: a) Thibaut de la Carte - de Chastenet de Puysegur Augustin Marie Faustin, b) de Chastenet de Puysegur Marie René, eigenaar, c) de Chastenet de Puysegur Jacques Léopold, eigenaar, d) de Chastenet de Puysegur Marie Marguerite, e) de Chastenet de Puysegur Marie Pauline Elisabeth, f) de Chastenet de Puysegur Xavier Amand en g) de Chastenet de Puysegur Jacques Philippe Auguste (onderhandse akte)
- 15.07.1870, verkoop: a) Vanderhaeghen-Tolette Alfred Philippe Auguste, en consoorten, te Lille (F) en b) "Maatschappij van Uitdrooging der 1700 Gemeten" (onderhandse akte)
- later, erfenis: a) Vanderhaeghen Alfred Philip August, de weduwe, b) Vanderhaeghen Alfred Philippe August, de erfgenamen en deelhebbers en c) "Maatschappij tot uitdrooging van 1700 Gemeeten", te Lille (F) (overlijden van Alfred Vanderhaeghen)
- later, verkoop: "Maatschappij van uitdrooging van 1700 Gemeten", te Lille

De Loiremolen werd in 1902 gesloopt. Over deze sloop verschenen een aantal advertenties in lokale kranten:

Maandag 16 juli 1900; om 2 ure namiddag, te Moëres, bij d’hofstede der kinders Leprez, Schoone Koopdag der afbraak van den Watermolen ‘La Loire’ bestaand in: 100 kopen zwaar hout en sterke ijzeringen, een eiken draaiboom 5m50 lang en 0m60 vierkant, 50 zware balken in eiken en noordsdeel van 3m tot 11 m lang op 0,3 à 0,40 vierkant, 20.000 brijken, deel brandhout enz.

Op gewone voorwaarden en een maand tijd van betaling boven de 10 franks.

Advertentieblad van de Stad en het Arrondissement Veurne 7 juli 1900.

Maandag 8 september 1902, 3 ure namiddag stipt, ter herberg De Noordster bij de kinders Cortier, te Moëres: Openbare Verkooping in ééne zitting van: Gemeente Moëres.
Koop. De Watermolen Le Moulin Neuf met alle zijne draaiende werken; nabij het Ringslot, in de 1700 gemeten.
Koop 2. De Molenwal met de waterleiding tot aan de Contregracht, wijk A N°484D, groot 5 aren 90 centiaren, palende oost koop 3. Thans ongebruikt.
Koop 3. Woonhuis met erve en hoving, wijk A N°s 483b en 483e, groot 12 aren 10 centiaren; palende zuidoost met den Contregracht, koop 4.

Advertentieblad van de Stad en het Arrondissement Veurne, 23 augustus 1902.

Kantoor van Lodewyk Bouten, deurwaarder te Veurne. Maandag 27 October 1902, te Moëres, te beginnen om 1 ure namiddag, op het kasteel ‘Moerland’, VENDITIE van: schoone houtwaren, koordewerk, draaibank, vierwielwagen breed beslag en ijzeren assen. Daarna de afbraak van den steenen Watermolen in de 1700 gemeten: eiken draaias en vijsboomen, roeden, pestel, zware eiken, olmen en spitspin balken en stukken, kamwielen, ijzeringen enz.

Advertentieblad van de Stad en het Arrondissement Veurne, 18 oktober 1902.

De molenwal (zonder molen) en de "open waterleiding" werd op 8 september 1902 verkocht aan Eduard Huyghe-Reintheu, timmerman te Houtem (akte notaris Decae).

Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & John DESREUMAUX

Gedrukte bronnen
- Advertentieblad van de Stad en het Arrondissement Veurne, 7 juli 1900.
- Advertentieblad van de Stad en het Arrondissement Veurne, 23 augustus 1902.
- Advertentieblad van de Stad en het Arrondissement Veurne, 18 oktober 1902.

Werken
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 80-85 en 390-391 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9); 
Lieven Denewet, "Geschiedenis, techniek en terminologie van de poldermolens in België", in: Molenecho's, XII, 1984, p. 8-20;
Jo De Schepper, "De Frans-Belgische Moeren: enkele gegevens aangaande de windgemalen", in: Monumenten en Landschappen, I, 1982, nr. 3, p. 45-48;
Dirk Bruneel, De Moeren: een historisch-geografische schets (1616-1827), in: De Franse Nederlanden - Les Pays-Bas Français, VIII, 1983, p. 94-115;
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-G", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1994.
Jozef Ameeuw, "Molens van Veurne-Ambacht", Koksijde, De Klaproos, 2004, p. 55-57;
J. Van Buggenhout, "De Moeren en de overstromingen in Veurne-Ambacht", in: Bachten de Kupe, XXI, 1979, nrs. 4-5, p. 85-144;
R. Van den Haute, "Les Mpëres. Marais plusieurs fois asséchés et remis sous eau", in: Le Patriote Illustré, 17 april 1949;
Bortier, Pierre Louis Antoine, "Dessèchement des moëres par Cobergher en 1622", in: Journal de la Société centrale d'agriculture de Belgique, Bruxelles, Stapleaux, octobre, 1857.
G.K. Kockelberg, "Het droogmalen van de Moeren", in: Ons Molenheem, Opwijk, jg. 34, 2009, nr. 2, april-juni, p.27-30.
Lucien Van Acker, "Overstroming van De Moeren in 1793", Biekorf, jg. 92, 1992.