Molenechos's Homepage Molenechos.org

Huise (Kruisem), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Huisekoutermolen
Ligging
Molenstraat 1
9750 Huise (Kruisem)
zuidzijde
kadasterperceel C9c
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Geo positie
50.899456, 3.583641 (Google Streetview)
Eigenaar
vzw Oost-Vlaamse Molens
Gebouwd
voor 1512 / 1972-1975 (overgebracht uit Waregem, Hoogmolen)
Type
Staakmolen met open voet
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Vrij smal molenkot
Gevlucht/Rad
Houten pestelroeden
Inrichting
Twee steenkoppels
Toestand
Maalvaardig
Bescherming
M: monument, L: landschap,
14.04.1944 / 28.11.1980
Molenaar
Leden van de vzw Oost-Vlaamse Molens, in het bijzonder: Jan Bauwens, Jos Hooghe, John Monsecour, Thomas Piens, Peter Vanhee, Hans Hofman
Openingstijden
Op molendagen en op afspraak (e-mail: info@huisekoutermolen.be)
Database nummer
67
Ten Bruggencatenummer
50067  
Internet bron
Huisekoutermolen
© Foto: Jos Hubin

Beschrijving / geschiedenis

Deze standerdmolen werd voor 1512 in Waregem (West-Vlaanderen) gebouwd en kreeg daar de naam "Hoogmolen". Een globale datering van de molen is moeilijk omdat bepaalde onderdelen voortdurend werden vernieuwd. In 1948 werd het maalbedrijf stopgezet en trad een lange tijd van verval in.

In 1968 werd de molen verkocht aan de gemeente Waregem en in 1971 aan de befaamde molendeskundige Paul Bauters uit Etterbeek (1935-2012), auteur van o.a. 'Van Zadelsteen tot Zetelkruier', 'Kracht van Wind en Water'). In 1972-'75 liet hij de zwaar vervallen molen naar Huise overbrengen en op traditionele wijze oprichten door molenmaker Walter Mariman uit Zele. Dit betekende, naast de instandhouding van een monument, ook het herstel van een eeuwenoud molenlandschap. Vroeger stond op bijna dezelfde plek een stenen stellingmolen 'Cnuddes molen', die op 9 oktober 1850 afbrandde. Het terrein maakt deel uit van een heuvelkam tussen Schelde- en Leievallei. De nabijgelegen standaardmolens van Wannegem en Mater zijn zichtbaar en bieden weidse landschapsperspectieven. Op 75 m van de molen staat de molenaarswoning. De molen werd als Hoogmolen beschermd in 1944, het molenlandschap sinds 1980.

De Huisekoutermlen was één van de eerste windmolens in Vlaanderen, die na jarenlang verval opnieuw maalvaardig werd gemaakt. In Waregem had de molen al geklinknagelde roeden. In Huise werd echter geopteerd voor de plaatsing van (de veel minder duurzame) pestelroeden. In 2001 werd bevonden dat het te gevaarlijk werd om er nog mee te draaien, vanwege het kromtrekken door torsie. Een windruk knakte één van deze roeden af, waarna een molenbouwer het gehele wiekenkruis demonteerde op 29 mei 2007, in het vooruitzicht van een vervanging. In 2008 werden de molen, het bijbehorend landhuis en 3440 m² grond te koop aangeboden. De vraagprijs bedroeg € 425.000 (Immo Nobels, Oudenaarde).

De verkoop ging evenwel niet door; de molen bleef in het bezit van Paul Bauters. Wel gaf hij de molen in erfpacht aan de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens, die in 2010-2011 grote onderhoudswerken uitvoerde, deels in eigen beheer en deels door Wieme Molenbouw bvba uit Zulte. De totale restauratiekost bedroeg zo'n € 100.000 euro. Er kon enkele keren een beroep gedaan worden op de onderhoudspremie (40 %) van de Vlaamse Overheid. De provincie Oost-Vlaanderen kwam voor ca. 10.000 euro tussen.  Vernieuwd werden: de dakbedekking, de trap en het balkon, de staart met het kruiwerk. De bruine molenzeilen werden gemaakt door Sipke Koning, een Nederlandse zeilenmaker. Op 6 september 2012 werden nieuwe pestelroeden gestoken.

Om de nodige gelden in het laatje te krijgen, organiseerde de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens op zondag 18 oktober 2009 een geslaagd "Huisekoutermolenfeest", naar aanleiding van een nieuw boek van jeugdschrijver Marc De Bel. Er kon tevens projectsteun gegeven worden, waarbij elke gift van minstens 40 euro fiscaal aftrekbaar is, bij Herita te Antwerpen. Op zondag 16 september 2012 werd de herstelde molen, na zo'n tien jaar stilstand, onder grote belangstelling ingehuldigd.

De kinderen van oprichter Paul Bauters, Kaat en Hans, schonken de molen in april 2022 aan de vzw Oost-Vlaamse Molens.

Lieven DENEWET

Aanvullende informatie

Jaarlijks aantal asomwentelingen:

1994: 13.566
1995: 3.035
1997: 18.102
1998: 15.702
1999: 12.025
2000: 13.595
2001: 4.707
2002: 1
2003: 0
2004: 0
2005: 0
2006: 0
2007: 0
2008: 0
2009: 0
2010: 0
2011: 0
2012:

Intekendatum: juli 2009
Molen: Huise (Zingem, O.-Vl.), Huisekoutermolen - staakmolen met open voet
Bouwheer: vzw Levende Oost-Vlaamse Molens, Horebeke (erfpachter van eigenaar Paul Bauters, Brussel)Ontwerper: vzw Levende Oost-Vlaamse Molens, Horebeke
Opdracht: Onderhoud: plaatsing balkon en trap, enkele teerlingbalken, plaatsing nieuw pestelgevlucht (nader-hand, als kostenbesparing, in eigen beheer: dakbedekking met houten leien, vervanging voorbalk, plaatsing kruipalen, enkele schilderwerken
Plaats aanbesteding: vzw Levende Oost-Vlaamse Molens, Ommegangstraat 17, 9667 Horebeke
Offertes: Wieme Roland & Kris Molenbouw bvba, Zulte, ± €95.000; Thomaes Molenbouw nv, Roeselare, ± €105.000
Toewijzing: Wieme R. & K. Molenbouw bvba, Zulte

Verkoopsadvertentie (2008)
Immo Nobels (http://www.nobels.be, filialen te Oudenaarde, Ronse, Gent, Brakel) biedt aan
Te Koop € 425.000 > € 395.000,00 Woning (Landhuis) en historische staakmolen
Ref nr : 298/2582
Unieke eigendom bestaande uit een uiterst karaktervol molenaarshuisje genaamd "Het Meuleke" met een bijhorende historische staakmolen, nl. de Huisekoutermolen, een wettelijk beschermd monument! Echt iets voor de liefhebbers!
Gelegen in een landschappelijk beschermd gebied midden de pracht van de typische Vlaamse kouters. Staat op een totale grondoppervlakte van circa 34 are.

Column door Daniël Struyf, Huise
De gerechtelijke molen
Als ik, gezeten voor mijn computerscherm, mijn hoofd een kwartdraai naar links gun, en bovendien mijn zonnebril afzet, zie ik te velde een kloeke windmolen staan. Een wrede vrederechter is de rechtmatige eigenaar van het bouwwerk. De molen heeft één opvallend gebrek waar zelfs een veldmuis niet kan naastkijken: hij is wiekenloos. Dat moet intussen al anderhalf jaar zijn. Ik legde destijds de ontmanteling als enige bevoorrechte getuige vast op de gevoelige plaat en liet het journaille kwijlen voor een scoop.
Een rechter die een molen koopt, is volgens mij geen toeval. Daar zit meer achter. Net zoals het verdacht is dat een windmolen na zo lange tijd nog steeds niet herwiekt is. En vanmorgen snapte ik het plots: die molen is een metafoor voor de traagheid van het gerechtelijk apparaat. De gerechtelijke molen maalt traag maar zeker. In één adem moest ik denken aan de woorden van Lars Gustafsson, Zweed en poëet: Molenstenen moeten malen; als het maalgoed op is beginnen zij elkaar te slijpen, onverbiddelijk. Denk daar maar eens goed over na.

Huisemolenfeest

in het dorp van Huise en rond de Schietsjampettermolen van Wannegem-Lede
De bouw van de Huisekoutermolen in Huise in het begin van de jaren '70 luidde de herwaardering van het Vlaams molenerfgoed in. Vanaf die tijd kregen historici en heemkundigen weer interesse voor ambachtelijke molens, werden vele water- en windmolens weer gerestaureerd en werden molenaarscursussen op het getouw gezet.
De staakmolen van Huise heeft voor (vrijwillige) molenaars dus een enorme symboolfunctie.
De houten wieken die bijna 40 jaar geleden werden aangebracht, moeten dringend worden vervangen en ook de dakbedekking moet worden vernieuwd. De kosten hiervoor bedragen meer dan 100.000 euro. De eigenaar van de molen, de bekendste Vlaamse molinoloog Paul Bauters, gaf de molen onlangs voor 30 jaar in erfpacht aan de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens. Deze vzw, een groep van enthousiaste vrijwillige molenaars, is van plan om de molen binnen een termijn van 2 à 3 jaar volledig te restaureren. Ze zal voor 20.000 tegemoetkomen in de restauratiekosten.
De provincie Oost-Vlaanderen, die zelf eigenaar is van enkele molens en bovendien een molendraaipremie uitkeert, heeft de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens al een deel van de broodnodige financiële steun toegezegd.
De molen van Huise moet over afzienbare tijd weer een aantrekkelijke ontmoetingsplaats worden, een plek in het dorp waar iedereen kan genieten van een molenlandschap dat in niet geringe mate dankzij de wat verderop gelegen Schietsjampettermolen uniek in Vlaanderen is geworden, waar iedereen zoals weleer een praatje kan maken met de molenaar en kan luisteren naar zingende molenstenen.
De eerste stap op weg naar de verwezenlijking van die ambitieuze doelstelling is een dorpsfeest rond de Huisekoutermolen op zondag 18 oktober 2009. Niet ver van het dorpsplein van Huise wordt een tent opgesteld. Vanaf die plek kan u tussen 11 en 15 uur een wandeling maken langs ongeveer 30 originele vogelverschrikkers die het decor tussen de beide staakmolens zullen opvrolijken. Het Milieufront Omer Wattez en de lokale afdeling van Natuurpunt tekenen een routeplannetje en sturen deskundige gidsen mee op pad. Aan de molen van Wannegem-Lede wordt onder meer een heerlijk jenevertje aangeboden. De heemkundekring Huizingouw haalt voor deze gelegenheid drie ferme reuzen naar buiten. Ook de vzw Adelardus, die ook al de verbondenheid tussen de Huisenaars wil versterken, schaart zich volledig achter dit initiatief en levert een kostbare bijdrage.
De vogelverschrikkers zijn het product van een wedstrijd die Standaard Uitgeverij/Manteau organiseert in elke Vlaamse basisschool. De makers van de mooiste bouwsels krijgen een leuke prijs.
De aanleiding is het jongste boek van jeugdauteur Marc de Bel. Dat boek draait immers rond een vogelverschrikkerswedstrijd, de Kruisemmolen en de zweefbollen van Professor Otomoto. Het jeugdboek wordt in Huise voor de eerste keer aan een ruim publiek voorgesteld en Marc de Bel himself signeert elk verkocht exemplaar.
Een buurvrouw van de molen, Kathleen Hutsebaut, houdt hier zowat haar maidentoespraak als toekomstige burgemeester van Zingem.
Daarvoor en daarna kan u luisteren naar oldiesmuziek van de Willy Kriegel Band of schaamteloos smullen van frietjes en andere frietkraamlekkernijen, bij een lokaal drankje.
U kan ook de trappen van de draaiende (malende?) Schietsjampettermolen bestijgen en er dan met al uw zintuigen genieten van een werkende, en dus schuddende en krakende molen. U kunt dan meteen zelf ontdekken waarom zovele mannen en vrouwen vandaag tal van inspanningen leveren om Vlaamse Molens te bewaren als levende cultuurmonumenten.
Meer info: Alain Goublomme van Levende Oost-Vlaamse Molens vzw - [http://www.vlaamsemolens.com/] - [http://www.molenforum.eu/]
alain@goublomme.telenet.be of (055) 45 57 73

Huisemolenfeest op zondag 18 oktober 2009 in het dorp van Huise en rond de Schietsjampettermolen van Wannegem-Lede
De bouw van de Huisekoutermolen in Huise in het begin van de jaren '70 luidde de herwaardering van het Vlaams molenerfgoed in. Vanaf die tijd kregen historici en heemkundigen weer interesse voor ambachtelijke molens, werden vele water- en windmolens weer gerestaureerd en werden molenaarscursussen op het getouw gezet.
De staakmolen van Huise heeft voor (vrijwillige) molenaars dus een enorme symboolfunctie.
De houten wieken die bijna 40 jaar geleden werden aangebracht, moeten dringend worden vervangen en ook de dakbedekking moet worden vernieuwd. De kosten hiervoor bedragen meer dan 100.000 euro. De eigenaar van de molen, de bekendste Vlaamse molinoloog Paul Bauters, gaf de molen onlangs voor 30 jaar in erfpacht aan de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens. Deze vzw, een groep van enthousiaste vrijwillige molenaars, is van plan om de molen binnen een termijn van 2 à 3 jaar volledig te restaureren. Ze zal voor 20.000 euro tegemoetkomen in de restauratiekosten.
De provincie Oost-Vlaanderen, die zelf eigenaar is van enkele molens en bovendien een molendraaipremie uitkeert, heeft de vzw Levende Oost-Vlaamse Molens al een deel van de broodnodige financiële steun toegezegd.
De molen van Huise moet over afzienbare tijd weer een aantrekkelijke ontmoetingsplaats worden, een plek in het dorp waar iedereen kan genieten van een molenlandschap dat in niet geringe mate dankzij de wat verderop gelegen Schietsjampettermolen uniek in Vlaanderen is geworden, waar iedereen zoals weleer een praatje kan maken met de molenaar en kan luisteren naar zingende molenstenen.
De eerste stap op weg naar de verwezenlijking van die ambitieuze doelstelling is een dorpsfeest rond de Huisekoutermolen op zondag 18 oktober 2009. Niet ver van het dorpsplein van Huise wordt een tent opgesteld. Vanaf die plek kan je tussen 11.00 en 15.00 uur een wandeling maken langs ongeveer 30 originele vogelverschrikkers die het decor tussen de beide staakmolens zullen opvrolijken. Het Milieufront Omer Wattez en de lokale afdeling van Natuurpunt tekenen een routeplannetje en sturen deskundige gidsen mee op pad.
Aan de molen van Wannegem-Lede wordt onder meer een heerlijk jenevertje aangeboden. De heemkundekring Huizingouw haalt voor deze gelegenheid drie ferme reuzen naar buiten. Ook de vzw Adelardus, die ook al de verbondenheid tussen de Huisenaars wil versterken, schaart zich volledig achter dit initiatief en levert een kostbare bijdrage.
De vogelverschrikkers zijn het product van een wedstrijd die Standaard Uitgeverij/Manteau organiseert in elke Vlaamse basisschool. De makers van de mooiste bouwsels krijgen een leuke prijs.
De aanleiding is het jongste boek van jeugdauteur Marc de Bel. Dat boek draait immers rond een vogelverschrikkerswedstrijd, de Kruisemmolen en de zweefbollen van Professor Otomoto. Het jeugdboek wordt in Huise voor de eerste keer aan een ruim publiek voorgesteld en Marc de Bel himself signeert elk verkocht exemplaar.
Een buurvrouw van de molen, Kathleen Hutsebaut, houdt hier zowat haar maidentoespraak als toekomstige burgemeester van Zingem.
Daarvoor en daarna kan je luisteren naar oldiesmuziek van de Willy Kriegel Band of schaamteloos smullen van frietjes en andere frietkraamlekkernijen, bij een lokaal drankje.
Je kan ook de trappen van de draaiende (malende?) Schietsjampettermolen bestijgen en er dan met al je zintuigen genieten van een werkende, en dus schuddende en krakende molen. Je kunt dan meteen zelf ontdekken waarom zovele mannen en vrouwen vandaag tal van inspanningen leveren om Vlaamse Molens te bewaren als levende cultuurmonumenten.
Meer info: Alain Goublomme van Levende Oost-Vlaamse Molens vzw, alain @ goublomme.telenet.be of (055) 45 57 73

Literatuur

Archieven en landkaarten

Werken
[Jozef] W[eyns], "Waregem", in: Ons Heem, jg. 25, 1971, nr. 5 (herfstmaand), Molensprokkeling 11;
(L. Smet), "Huise, Huisekoutermolen", in: Molenecho's, III, 1975, p. 66;
E. Ducatteuw & M. Debrouwere, "De Waregemse Hoogmolen... te Huise", in: Jaarboek Geschied- en Heemkundige Kring De Gaverstreke (Waregem), IX, 1981, p. 7-82;
Lieven Denewet, "Vier Vlaamse molens te koop (mei 2008)", in: Molenecho's, XXXVI, 2008, 2, p. 90-91.
Paul Bauters, "Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen", Gent, Provinciebestuur, 1985;
Paul Bauters, "Oostvlaams molenbestand 1986", Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
J. Vanthuyne, "Waregem in oude prentkaarten", Zaltbommel, 1972;
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963);
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000:
Roger Van Raemdonck & John Verpaalen, "Uit de oude doos [Waregem: Hoogmolen voor zijn verplaatsing naar Huise]", in: Levende Molens, jg. 7 (1985), nr. 5, p. 38, ill.; (P.) B(auters), "Korte geschiedenis van een molen en zijn landschap - Molenlandschap te Huise opnieuw beschermd", in: Levende Molens, jg. 4 (1981), nr. 1, januari 1981, blz. 5-6, ill.;
Paul Bauters, "Boekbespreking - E. Ducatteeuw en M. Debrouwere: 'De Waregemse Hoogmolen te... Huise' ", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 5 (mei), p. 106-107, ill.;
M.H., "Waregem", in: Ons Heem, jg. 19 (1965), nr. 3 (Bloeimaand), p. 114.
A. Goedefroot, "Huisekoutermolen", in: "Chronyken van Huizingouw, Zingem, Heemkring Huizingouw, 2009, nr. 1, p. 26, ill.
Mola, "Aantal asomwentelingen van Oost-Vlaamse molens in 2010", in: /West-/Vlaams Molenblad, XXVII, 2011, 1, p. 51.
"Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N4, (onuitgegeven werkdocumenten).
J. L. Th. Vandeputte, De molens van het arrondissement Oudenaarde, Uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974.

Persberichten
JRZ, "Huisekoutermolen staat zonder wieken", in: Het Nieuwsblad, 31.05.2007.
JRZ, "Eigenaar hoopt op snelle herstelling Huisekoutermolen ", Het Nieuwsblad, 01.06.2007
Ronny De Coster, "Provincie moet molen kopen", in: Het Laatste Nieuws, 15.05.2008.
Ronny De Coster, "Huisekoutermolen gaat weer malen", in: Het Laatste Nieuws, 14.11.2008.
FAG, "Huisekoutermolen zal opnieuw malen", in: Het Nieuwsblad, 10.12.2008.
Johan De Ruyck, "'Huisekoutermolen maalt weer eind 2010'. Vzw dient dossier in voor grondige herstelling", in: Het Nieuwsblad, 17.01.2009.
Johan De Ruyck, "Huisekoutermolen in de kijker. Wandelen langs vogelverschrikkers van Huise naar Wannegem-Lede", in: Het Nieuwsblad, 17.10.2009.
Johan De Ruyck, "Huisekoutermolen uit de steigers. Wachten op nieuwe wieken tot 2012", in: Het Nieuwsblad, 09.09.2010.
Johan De Ruyck, "Vader en zoon maken wieken voor Koutermolen Huise. ‘Een molen moet je aanvoelen', Het Nieuwsblad, 01.03.2011.
Johan De Ruyck, "Trotse windmolen is een blikvanger in ons molenerfgoed. Huisekoutermolen draait en maalt", Het Nieuwsblad, 15.09.2012.
JRZ, "Zegen, mulderscafé en pendelbusjes", Het Nieuwsblad, 15.09.2012.

Malberichten
Jos Hooghe, Melden (Oudenaarde), 21.09.2017, 26.07.2022.

Overige foto's

Huisekoutermolen, Huise (Kruisem), Foto: Thomas Piens, Zingem, 2007 | Database Belgische molens
© Foto: Thomas Piens, Zingem, 2007
Huisekoutermolen, Huise (Kruisem), Foto: Koen Van Beversluys, 2005 | Database Belgische molens
© Foto: Koen Van Beversluys, 2005
Huisekoutermolen, Huise (Kruisem), De molen bij de inhuldiging in 1975. Foto: Gustaaf Van Damme (? Centrum voor Molinologie, Roosendaal) | Database Belgische molens
© De molen bij de inhuldiging in 1975. Foto: Gustaaf Van Damme (? Centrum voor Molinologie, Roosendaal)
Huisekoutermolen, Huise (Kruisem), Foto: Thomas Piens, Zingem | Database Belgische molens
© Foto: Thomas Piens, Zingem
Huisekoutermolen, Huise (Kruisem), Foto: Thomas Piens, Zingem, 2007. Op de achtergrond Paul Bauters. | Database Belgische molens
© Foto: Thomas Piens, Zingem, 2007. Op de achtergrond Paul Bauters.