Zarlardinge (Geraardsbergen), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Te Wallemolen, Molen Van Nieuwenhuyze
- Ligging
- Rekestraat 62
9500 Zarlardinge (Geraardsbergen)
zuidzijde
hoek met wegel Sturtewagenweg
grens met Everbeek
Walleveld
800 m west van de kerk
kadasterperceel B88
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- voor 1712
- Verdwenen
- 1906, sloop
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 6630
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De ter Wallemolen was een houten graanwindmolen op de zuidzijde van de Rekestraat, ten oosten van nr. 62 (de vroegere molenaarswoning), op de hoek met de wegel Sturtewagenweg, op het Walleveld, op de grens met Everbeek, op 800 meter ten westen van de kerk van Zarlardinge.
De staakmolen werd voor 1712 gebouwd. We zien hem aangeduid op de Fricxkaart (1712), op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen, op de kaart Vandermaelen als "Te Walle Molen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp als "Molen te Walle" (midden 19de eeuw).
Eigenaar rond 1760 was Nicolaes Lefebre uit Zarlardinge en rond 1770 molenaar Pieter Bauters, die toen in Opbrakel woonde. Beiden verzetten zich in 1771 tegen het voornemen van Sebastien de Smet, landsman en pachter in Zarlardinge (maar nooit molenaar geweest) om in Zarlardinge een koren- en oliewindmolen te bouwen. Deze oprichting gebeurde echter niet.
Het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Zarlardinge uit 1819 omschrijft de molen als volgt: "il existe dans la commune trois moulins. Le premier nommé le moulin "Ter Wallen" est situé Son 428, il est construit en bois et propre à moudre des grains. Il se trouve être exploité par le propriétaire; cette usine est placée à un quart de lieu du centre de la commune et près des limites du village d'Everbeke, ce qui rend sa situation avantageuse. L'expert considérant sa position et en égard aux renseigenements qu'il a pris sur sa valeur locative, il estime quelle doit être portée à un revenu brut de 420.00. Déduction d'un 1/3 (140.00) pour réparations, reste net 280,00".
Eigenaars:
- ca. 1760: Lefebre Nicolaes, Zarlardinge
- ca. 1770: Bauters Pieter, molenaar, Opbrakel
- voor 1834, eigenaar: Van Nieuwenhuyze Pieter, de erfgenamen
- 14.02.1878, deling: Van Nieuwenhuyze Karel, molenaar te Everbeek (notaris D'Harveng)
- 05.09.1889, verkoop: Van der Motten François, weduwnaar Cordier, molenaar te Zarlardinge (notaris D'Harveng)
De molen werd in 1905 in het kadaster omschreven als "in puin". De afbraak volgde een jaar later.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
Archieven
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1888. Octrooi voor Sebastien De Smet voor de oprichting van een koren- en oliewindmolen in Zarlardinge, met verzet van de voorgaande en toenmalige eigenaar van de Te Wallemolen, 31.10.1771).
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.