Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zandbergen (Geraardsbergen), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Molen Jacobs
Ligging
Meidries 20
9506 Zandbergen (Geraardsbergen)
noordzijde
hoek met Keringstraat
Grote Hasselt
2,3 km Z v.d. kerk
kadasterperceel B811bis
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1448
Verdwenen
1949, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet,
Database nummer
6629

Beschrijving / geschiedenis

De Molen Jacobs (genoemd naar de laatste molenaar) was een houten korenwindmolen aan de noordzijde van de Meidries (nr. 20), op de hoek met de Keringstraat, op de grens met Waarbeke, op 2,3 kilometer ten zuiden van de kerk van Zandbergen.

Hij werd al voor 1448 gebouwd.

Uit de penningkohieren van Zandbergen (1571), f° 3v°: "Jan Stevens haudt van mijn heer van Zantberghe den Wintmuelen om 25 mudde cooren tsjaers gheestimeert op 12 p. tmudde, es 400p. (par.)"

We zien de molen aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een staakmolen en de benaming "M(oul)in de Santberghe"
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1832) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandemaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) 

Het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Zandbergen uit 1818 omschreef de molen als volgt: "il existe dans la commune un moulin à vent, servant à moudre des grains, situé à l'extrémité de la commune et ainsi éloigné des habitants. Il est entouré des moulins de Grimmingen, de Galmarde, tel est Section B n° 151. Il est loué 300 francs. Le tiers déduit pour frais de réparation et d'entrtien reste net 200.00".

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: de Lalaing Maximilien, graaf te Brussel
- 11.08.1835, verkoop: Van Eesbeek Lucie, te Zandbergen (moet zijn volgens rectificatie d.d. 19.06.1852: Van Eesbeek Lucas, landbouwer te Denderwindeke en later te Waarbeke) (notaris Evrard)
- 09.06.1877, gift: Van Eesbeek-De Mont Pieter, veearts te Zandbergen (notaris Stevens)
- 05.09.1896, verkoop: Jacobs-Vanden Berge Adolf, molenaar te Bogaarden en later te Zandbergen (notaris De Ruyver)
- 13.01.1920, verkoop: Mignon-Seghers Gustaaf, landbouwer te Waarbeke (notaris Van den Berghe).

Na jarenlang verval werd de molen in 1949 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Zandbergen (1571), f° 3v°
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1832)
- Topografische kaart van Ph. Vandemaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met een tekeningetje van een staakmolen

Werken
- De Geyter A., Van Zandbergen naar Geraardsbergen (Toerisme in Oost-Vlaanderen, 1967/3, p. 55-57).
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
- H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.