Hondvleesmolen

De Hondvleesmolen of Delputjens Molen (molen Delputte) was een staakmolen aan de zuidoostzijde van de Dronckaertstraat (nr. 510) en van de spoorweg Kortrijk-Moeskroen, wijk De Knok, op 1,5 km ten zuidoosten van de kerk van Lauwe.

Hij werd opgericht in de 17de eeuw.

We zein hem aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) als "Stancote Meule" op de "Lawe Bergh"
- Figuratieve kaart van 1771
- de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en met de benaming "Delputjens Molen"
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met de benaming "Delputjens Molen".

Aangaande de molens van Heule en ter Biest; in 1767 is er alleen sprake van één molen met 1 bunder land, bewoond door Laurens Ottevaere, en gelegen omtrent de Lauwbergschool, aan de andere kant, waar laatst nog ’t oude waterkasteel was.

In 1776 en later is er sprake van twee oliewindmolens:
- de eerste aan Laurens Houttevaere met 1 bunder land, in 1785 aan Leopold Courouble en in 1795 aan Petrus August Leglay (toen eigendom van Lesaffre van Moorsele), rond 1800 aan Jan Jozef Delbeke (de zogenaamde Delputjes molen)
- de tweede aan Andries Wyseur, zoon van Allaert, hem overgelaten door zijn broer Petrus Wyseur, ook met 1 bunder land, gelegen langs de weg naar Marke, naast het molenhuis. Na Andries Wyseur was het in 1795 Arnold Valcke, in 1817 eigendom van Francis Valcke van Belleghem en later van Willem Valcke, notaris te Lauwe, daarna aan Van Overberghe, Kortrijk (de zogenaamde Lauwbergmolen).

We vinden de molen aangeduid op:
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen
- Parcellaire Kaart van Lauwe uit 1809 ("Parcellaire Atlas - Canton de Menin, 1809), kaartblad Section A 1ière Division (rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten, VI, 6978): kaartblad Section B 2ième Division
- Kadastrale legger van Lauwe uit 1811 ("Matrice Cadastrale des propriétés Non baties et baties de Lauwe" certifié le 27 avril 1811 (Stadsarchief Menen):Propriétés NON Baties.
Art. 189
Eigenaar: Lesaffre François
Beroep: cultivateur
Woonplaats: Moorseele
Sectie, nummer:
B463: motte de moulin, ha-a-ca: 0-18-80, klasse 1, revenue 13,85 fr.
B464: fond de moulin, ha-a-ca: 4-0-1, klasse 1, revenue: 2,95 fr.
Propriétés baties.
Art. 143
Eigenaar: Lesaffre François
Beroep: cultivateur
Woonplaats: Moorseele
Sectie, nummer:  B 464
Aard: Maison (moulin)
Klasse 3
Revenu: 180 fr.
In de legger van de bebouwde eigendommen staat de molen aangeduid als “maison”. Narekenen en de klasse bepalen wel degelijk dat het het inkomen betreft van een “Windmolen” klasse 3 met een inkomen van 180 fr.

- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

De molen vormde in 1771 met het "Cabaret de Oude Kronen" en de nabijgelegen hoeve één geheel. Molenaar Delputte bijvoorbeeld woonde op de molenhoeve.

Op het klauwijzer in de voormolen stond het inschrift "1796 Joannes Steverlinck". In de balken waren inscripties met enkele data en namen: "Gic Allewier, Leopold Devos, Clement Dewitte, Witthouck Henri 1885, Ivo Callens 1903.

Molenaars waren o.a. Laurens Ottevaere 1776, Leopold Croubele 1785, Paul August Leglay 1795, Jan Jozef Delbeke 1800. Voor 1914 Tanghe en ook Duquesne, twee zonen uit dit laatste gezin waren gekende wielrenners.

Oorspronkelijk was de molen ingericht als oliemolen.

Op 12 februari 1808 (uit een verslag van de maire nopens tonnen en vaten) waren olieslagers: Jacobus Davidt, die verklaarde te werken op rekening van de eigenaar van de molen (het oude waterkasteel Lesaffre) en te hebben 6 grote vaten, 4 kleinere (en geen hout), hetwelk de eigenaar toebehoorde.

Volgens de volkstelling van 1814 was de toen 50-jarige Jacques David, geboren in Kortrijk, de huurder-olieslager. Hij was gehuwd met de toen 40-jarige Maria Anna Vanoverschelde, geboren in Rekkem.

Voor 1874 werd hij ook als graanmolen ingericht.

Benamingen:
- Atlas der Buurtwegen (ca.1841): Delputjens Molen
- kadastrale kaart P.C. Popp (ca. 1850): Delputjens Molen

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Lesaffre Jean François Joseph, landbouwer te Moorsele
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van Jean François Lesaffre)
- 24.09.1837, deling: Delputte-Lesaffre Louis Isidore, olieslager te Moorsele (notaris Dufort - de pachter is Nolf Pierre Joseph)
- 02.08.1848, verkoop: Lesaffre Carolus Louis en consoorten (consoorten: de moeder Vandermeersch Angelique, de broer Lesaffre Constantin Leopold, te Moorsele en c) de zus Lesaffre Rosalie Thérèse, te Moorsele) (notaris Dufort)
- later, erfenis: de kinderen: Lesaffre Carolus Louis, b) Lesaffre Leopold en c) Lesaffre Rosalia (overlijden van de weduwe)
- 03.06.1855, deling: Lesaffre Leopold Constantinus, eigenaar te Moorsele (notaris Dufort)
- 21.02.1869, erfenis: a) Lesaffre Charles Louis, te Moorsele en b) Lesaffre Rosalie, zonder beroep te Morosele (overlijden van Leopold Lesaffre)
- 15.07.1874, deling: Lesaffre Charles Louis, zonder beroep te Menen (notaris Van Ackere - graan- en oliewindmolen)
- 16.081878, verkoop: Trioen-Vanroyen Adeodatus Henricus, eigenaar te Menen (notaris Van Ackere)
- 30.05.1883, verkoop: Trieon Julia (later gehuwd met Henderson Emile, bakker te Menen), strijkster te Menen (notaris Van Ackere)
- 20.05.1892, verkoop: David-Restieaux Ernest, molenmaker te Mouscron (notaris Soete - graan- en oliewindmolen)

Na de aankoop door molenmaker Ernest David uit Moeskroen, werd de windmolen in 1892 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven en landkaarten
Stadsarchief Menen, Kadastrale legger van Lauwe uit 1811 ("Matrice Cadastrale des propriétés Non baties et baties de Lauwe" certifié le 27 avril 1811
Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten, VI, 6978, Parcellaire Kaart van Lauwe uit 1809 ("Parcellaire Atlas - Canton de Menin, 1809), kaartblad Section A 1ière Division.
Rijksarchief Brugge, Volkstelling 1814. Gemeente Lauwe (uitgave: VVF-Brugge, boekdeel 49).
- Villaretkaart (1745-1748) 
- Figuratieve kaart van 1771
- de Ferrariskaart van ca. 1775 
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) 
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
Octaaf Depoorter, "Geschiedenis van Lauwe", Menen, Stadsarchief Menen, 2009 (2 dln.)(uitgegeven manuscript van 1940), deel 1, p. 87; deel II, p. 287..
J. Roose, "Lauwe door de eeuwen heen", in 't Wingheroen, jg. 20, 1996, nr. 2,  p. 61-69.
M. Deprez, "Aantekeningen omtrent Lauwe", Brugge, 1985.
P. Mattelaer, "De molens van Zuid-West-Vlaanderen", in: De Leiegouw, XXI, 1979, p. 31-64;
Torie Mulders, De windmolens tussen Schelde en Leie, in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107.
Herman Holemans, Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 4. Gemeenten K-L, Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1997.
Jozef Maes & M. Vandenberghe, "Lauwe en zijn verdwenen molens", De Belgische Molenaar, 22.11.1959, p. 354.
Michel Werbrouck, "Gegevens betreffende de molens van Lauwe op basis van de kadastrale legger “Matrice Cadastrale des propriétés Non baties et baties de Lauwe” certifié le 27 avril 1811", 2017.

Mailbericht
Michel Werbrouck, 02.03.2017.