Molenechos's Homepage Molenechos.org

Moulin à Baudets

Tongre-Saint-Martin (Chièvres), Wallonië, Henegouwen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Moulin à Baudets
Ligging
Rue Emile Daubechies 8
7950 Tongre-Saint-Martin (Chièvres)
sur la Hunelle
section A 82
Wallonië - Henegouwen
Geo positie
50.589520, 3.792813 (Google Streetview)
Eigenaar
Privaat
Gebouwd
Voor 1410, vaak herbouwd
Type
Bovenslag watermolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Dwars tegenover de waterloop
Gevlucht/Rad
Metalen bovenslagrad
Inrichting
Gedeeltelijk aanwezig
Toestand
Vernieuwd rad; gerenoveerd tot woonhuis
Bescherming
niet
Molenaar
Geen
Openingstijden
Op afspraak
Database nummer
644
© Foto: Robert Van Ryckeghem

Beschrijving / geschiedenis

De eerste vermelding van deze molen dateert al van 1410, in een denombrement van de lenen van de graaf van Henegouwen. De molen werd na 1741 heropgericht.
Deze graanwatermolen was de banmolen van het dorp. In de loop van zijn bestaan werd hij een aantal keren herbouwd.
In de Kadastrale Atlas  P.-C. Popp van Tongre-Saint-Martin (ca. 1860) staan vermeld:
Sect. A 61 - Réservoir Pontceau du Moulin
Sect. A 82 - Moulin Saint-Martin
In de legger worden vermeld:
A 61 Réservoir de moul.
A 82 Moulin à vent (dit laatste is ongetwijfeld een vergissing, en moet een "moulin à eau" zijn).
Beide komen voor onder hetzelfde
Art. 186 Jouret, André et Alphonse, négociant, Chiévres.
G. Bavay vermeldt in zijn inventaris een drietal losse historische gegevens, maar wijdt er geen "notice" aan; ook geen illustratie.
Het metalen bovenslagrad werd in 2007, na jarenlang verval, vernieuwd. Recent werd het gebouw gerenoveerd als woonhuis, waarbij dakkapellen werden aangebracht en de voorgevel een nieuwe facadesteen kreeg. De watergevel bleef behouden. Het binnenwerk is nog gedeeltelijk aanwezig en werd opgepoetst, zoals de gietijzeren overbrenging met het centrale spoorwiel.

Lieven DENEWET & Aimé SMEYERS

------------------------

Ce moulin seigneurial sur la Hunelle, cité dans le dénombrement des fiefs du comte de Hainaut de 1410, n'est plus mentionné en 1741, mais redressé après.

On lit dans l'Etat des biens du clergé, en 1787, que l'église collégiale de Notre-Dame de Condé a une rente de quinze rasières d'avoine mesure de Valenciennes qui font vingt rasières mesure d'Ath due par le seigneur du lieu, qui se paie double lorsqu'il vient un nouveau seigneur, pour cession de douze journeaulx de terre, maison, "moulin" ent brasserie faite l'an 1176, en argent année commune 15 florins (n° 46821).

Le moulin à eau de la rue Daubechies se situe sur le cours de la Hunelle, un peu en aval de la petite agglomération villageoise de Tongre-Saint-Martin.
Il se positionne sur la rive droite et s'appuie très étroitement contre le versant de la vallée. Au point que la route le longe - avant de tourner à droite vers le plateau - en passant nettement au-dessus du niveau de la corniche du bâtiment.

L'alimentation du moulin semble avoir été assurée par la dérivation des eaux de la Hunelle, dérivation réalisée sur le côté droit d'une vallée aux versants bien marqués.

Le bâtiment est construit sur un plan rectangulaire. Sa façade (mur gouttereau) est perpendiculaire au cours d'eau. Des transformations récentes rendent difficile la lecture architecturale.

Les vannes permettant le contrôle du débit de la rivière et l'alimentation réglée de la roue exisent toujours dans le prolongement de la façade principale.

Une ancienne meule a été replacée dans le paysage de l'allée conduisant vers la porte d' l'habitation. Initialement, cette dernière se cantonnait vers le pied du versant tandis que le moulin proprement dit se situait vers la gauche de la façade (soit côté vallée).

Le dernier meunier était T. De Bleeker (en 1931).

Jules DEWERT & Gérard BAVAY

Literatuur

Jules Dewert, "Les moulins du Hainaut. Tome 2. Arrondissement d'Ath", Bruxelles, 1935 (Annales du Cercle archéologique d'Ath, t. 21, p. 1-145);
Jacques Vandewattyne, "Inventaire des moulins du Hainaut: Arrondissement d'Ath", Hainaut-Tourisme, n° 116, juin 1966, p. 106-108;
"Moulins en Hainaut", Bruxelles, Crédit Communal, 1987;
Robert Desart, "Les Moulins à Eau du Hainaut et des Flandres", Soignies, Lemaire, 1968.
G. Bavay, "Patrimoine et histoire des moulins en Hainaut", Mons, Hannonia, 2008 (Analectes d'Histoire du Hainaut, tome XI), p. 80, 85.

Overige foto's

Moulin à Baudets, Tongre-Saint-Martin (Chièvres), Foto: Jean-Paul Vingerhoed | Database Belgische molens
© Foto: Jean-Paul Vingerhoed
Moulin à Baudets, Tongre-Saint-Martin (Chièvres), Het nieuw rad. Foto: Robert Van Ryckeghem, 18.10.2008 | Database Belgische molens
© Het nieuw rad. Foto: Robert Van Ryckeghem, 18.10.2008
Moulin à Baudets, Tongre-Saint-Martin (Chièvres), Nog met het oude vervallen rad. Foto: Robert Van Ryckeghem | Database Belgische molens
© Nog met het oude vervallen rad. Foto: Robert Van Ryckeghem
Moulin à Baudets, Tongre-Saint-Martin (Chièvres), Vernieuwing van het rad. Foto: Robert Van Ryckeghem, 2007 | Database Belgische molens
© Vernieuwing van het rad. Foto: Robert Van Ryckeghem, 2007
Moulin à Baudets, Tongre-Saint-Martin (Chièvres), De gietijzeren overbrenging. Foto: Robert Van Ryckeghem, 2007 | Database Belgische molens
© De gietijzeren overbrenging. Foto: Robert Van Ryckeghem, 2007