Plaatsemolen

De Cathillemolen, Plaatsemolen of Molen Vandepitte (naar de molenaars) was een houten korenwindmolen aan de westzijde van de Cathilleweg (nr. 61), op 300 m ten zuiden van de kerk van Stalhille.
Hij bestond al in de 15de eeuw.

Jacob Goethals, gehuwd met Judoca Kesteloot gingen in 1649 een lening aan bij Del Rio, mits hypotheek op de korenwindmolen en wal in Stalhille. Judoca Kesteloot was voor de helft gerecht in deze molen na de dood van haar vader Pieter Kesteloot en voor de andere helft van de dochter van haar zus.

De staakmolen werd voor 1775 herbouwd: we zien hem immers op de Ferrariskaart met het bruin symbool van een staakmolen. Hij staat tevens aangeuid in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen en op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850).

Eigenaars na 1830:
- voor 1830, eigenaar: Vandepitte Robert, de weduwe, molenarin te Stalhille
- 1862, deling: a) Vandepitte-Jonckheere Casimir, molenaar te Stalhille, b) Vandepitte Isabella, c) Vandepitte Marie en d) Vandepitte Jeane (registratie op 22.02.1862)
- 16.02.1873, erfenis: overlijden van Isabella of Marie
- 16.05.1875, erfenis: overlijden van Isabella of Marie
- 12.06.1877, erfenis: a) Vandepitte-Jonckheere Casimir, de kinderen (kinderen: a) Vandepitte August, b) Vandepitte Rosalia en c) Vandepitte Charles en b) Vandepitte Jeanne, rentenierster te Stalhille
- 05.01.1896, erfenis: Vandepitte-Jonckheere Casimir, de kinderen (kinderen: a) Vandepitte August, molenaar te Stalhille, b) Vandepitte Rosalia, rentenierster te Stalhille en c) Vandepitte Charles, molenaar te Stalhille
- 24.01.1905, verkoop: Vandepitte-Vanderhaeghe Charles, molenaar te Stalhille (notaris Van Hoestenberghe)
15.10.1908, verkoop: Pyra Désiré, molenaarsknecht te Klemskerke, later molenaar te Stalhille (notaris Tanger)
- 18.05.1912, verkoop: Monteyne-Declerck Jerôme Adriaan, molenaar te Stalhille (notaris Tanger).

De molenkast had kruisen in de windweeg en een enkele (nog niet ontdubbelde) spoorstijl in de zijweeg. In het zadeldak was er een ronde uitstulping, als extra ruimte voor het vangwiel.

De laatste molenaar was Jerôme Monteyne. Hij liet de staakmolen op 18 december 1929 vakkundig slopen. Eerst werd de molen geheel ontmanteld: verwijdering van de roeden, het gehele binnenwerk en het beslag van de molenkast. De houten roede-einden werden gebruikt als stutten onder de hoekstijlen. Het omtrekken gebeurde met behulp van een zwaar touw, dat vastgemaakt was aan een middenlijst. De val voltrok zich dus zijwaarts, na het wegnemen van de stutten en de dubbele schoren van het gebint aan één zijde. De molenkast kantelde samen met de staak en de voet. Van dat gebeuren werden foto's genomen door molenexpert Alfred Ronse uit Gistel.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Landkaarten
Ferrariskaart (ca. 1775)
Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Werken
Lieven Denewet, "De vakkundige sloop van de Plaatsemolen te Stalhille", Molenecho's, jg. 30, 2002, 1, p. 48-49.
Luc Devliegher, "De molens in West-Vlaanderen", Tielt/Weesp, 1984, p. 240-241 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 9).
Monteyne G., "Stalhille, parel van het Noorden", Jabbeke, 2000.
Van Eenoo A., "Jabbeke. Histories en legenden, deel III, Jabbeke, s.d., p. 288-289.
Vervenne  A., "Stalhille Meulene", in: Snellinghem, jg. 17, 2004, p. 1869-1871.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-U", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2003.
Hooft E. m.m.v. Boone B., Callaert G., De Bodt V. & Santy P., Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Jabbeke, Deelgemeenten Snellegem, Stalhille, Varsenare en Zerkegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL35, 2007.
Info Marcel Desmedt, januari 2008.