De Oude Molen (Houwmolen) of Esmolen (Elsmolen) was een houten korenwindmolen aan de oostzijde van de Kruibekesteenweg (nr. 191), de vroegere Melselestraat, in de Houwmolenhoek, op 3,6 km ten zuiden van de kerk van Melsele.

De molen werd vermeld in 1700 onder de benaming "Houwmolen", op de Frickxkaart (1712) met de benaming "Dae Moul(in)" (Dae = dialectvorm van "De Oude"), op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) als "Oudmolen Moulin", op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "Ouden Molen" en op de kadasterkaart van P.C. Popp (ca. 1860) als "Oude molen".

De molen werd openbaar verkocht op 21 mei en 11 juni 1790, ten huize van Joseph Colman in de herberg “den Wilden Haen” in Melsele. In de verkoopsadvertentie in de Gazette van Gend van 13 mei 1790 lezen we: "een wel beklante korenwindmolen met de molenberg, van ouds genaamd “den Houw-Molen”, met een nieuwgebouwd huis en een zolder voor het stapelen van graan, groot van grond 130 roeden, met een aanpalend stuk land van 700 roeden. De molen was vrij vanaf bamis 1790 en is gelegen omtrent de heirbaan van Antwerpen op Gent, op een half uur gaans van de parochies Beveren, Haasdonk en Kruibeke. Inlichtingen op het kantoor van notaris Verbraken te Kruibeke.

Op 25 germinal, 2 en 9 floréal wordt, in de herberg van Pieter Geldmeyer te Kruibeke, de publieke koop gehouden van een welbeklante graanwindmolen, met de grond, het huis, de schuur en stallingen, samen 3 gemeten groot, gestaan en gelegen te Melsele op de wijk den Elsmolenhoek, palende aan de oude heirbaan; actueel bewoond en gebruikt door Matthys Busselé. De voorwaarden berusten bij De Grave, maire te Kruibeke.

De molen werd in de kadastrale legger van P.C. Popp ingedeeld in klasse 3 met een kadastraal inkomen van 286 frank.

De staakmolen verdween in 1889.

De vroegere molenaarswoning, thans boerenhuis, bestaat nog en werd op 11 december 2014 vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Eigenaars en molenaars:
- 1801: Busselé Matthys, pachter-molenaar
- voor 1834, eigenaar: Vermeulen Jean Joseph, molenaar te Melsele
- 24.10.1847, erfenis: Vermeulen Albert Joseph en consoorten, molenaar te Melsele (overlijden van Jean Joseph Vermeulen)
- 04.07.182, verkoop: a) Vermeulen Albert Jozef, moelnaar te Melsele, b) Vermeulen Ferdinand, c) Vermeulen Pepinus en d) Vermeulen Victor (notaris Pecueux)
- 22.03.1863, erfenis: a) Vermeulen Albert Jozef, molenaar te Melsele, b) Vermeulen Ferdinand en c) Vermeulen Pepinus (overlijden van Victor Vermeulen)
- 16.06.1865, verkoop: Busschaert-Boodts Lodewijk, handelaar te Beveren (notaris Pecqueux - maison avec moulin à vent sis à Houwmolenhoek)
- 27.02.1879, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Lodewijk Busschaert)
- 03.08.1883, deling: de weduwe, eigenares te Beveren (notaris Van de Perre)

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Uitgegeven bronnen
Gazette van Gend, 13 mei 1790 (verkoopsadvertentie)
Gazette van Gend, 13 en 20 april 1801, of 23 en 30 germinal jaar IX (verkoopsadvertentie)

Werken
De Potter F. - Broeckaert J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks III, dl. 3, Gent, 1879.
Verbraeken H., Geschiedenis der gemeente Melsele, in Annalen van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, 13, 1889, p. 105-141.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963)
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-N, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2004., p. 47-48.
W. Smet, De windmolens in het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1974. W. Smet, Kijk op het Waasland, Nieuwkerken-Waas, 1977, p. 17-66.
Anthony Demey, "Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7N1 (B-L)", Brussel - Gent, 1981.