Molen te Neerdeurne

De Molen te Neerdurne, Wasserijmolen of Molen Charlou, was een graanwatermolen op de Fausse Rone, op de wijk Deurne of Durenne, aan de westzijde van de Deurnestraat, op 2,6 km ten zuidoosten van het centrum van Ronse.

De molen behoorde echter toe aan een boerderij aan de Rue de la Durenne nr. 20 te Saint-Sauveur in de provincie Henegouwen en is enkel aldaar bereikbaar via de openbare weg. De watermolen was gelegen op de "Rieu du Moulin", een beek die zijn oorsprong vindt in de heuvelachtige  streek te Saint-Sauveur (Henegouwen) en uitmondt in de zeer nabije "Fausse Rone" ("Fausse Rhosnes").

Hij staat vermeld in het Penningkohier van Ronse van 1577 (f° 41 r°): "Jan Oorman een behuysde stede ende watermolen te Neerduerne groot een half buender 60 p. par."

Volgens het "Landt ende Caertboeck" of Atlas van Ronse uit 1684 was de molen gelegen op de "Rieu St. Martin", "Watserye", op "Hoochdeurne", perceel nr. 33, kaart 46. Hij behoorde toe aan Loys Morriau. De oppervlakte bedroeg 2 dagwant 12 roeden, met een waarde van 1 p. 5 sch. 6 d.

In de 19de eeuw deed de molen ook dienst als cichoreimolen.

Na de Franse revolutie kreeg de watermolen de naam van Molen Charlou, toen de familie Vallez met als stamvader Charles-Louis hier de eigenaars werden. Naar de plaatsnaam "Watsery" (gangbaar in de eerste helft van de 19de eeuw) werd de molen ook Watserymolen genoemd.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vallez-Dutranoit Nicolas, molenaar te Ronse
- 12.07.1867, deling: Vallez-Bourlez Benjamin, landbouwer te Ronse (notaris Robette)
- 03.01.1895, erfenis: de weduwe (voor vruchtgebruik) en de kinderen (voor naakte eigendom) (overlijden van Benjamin Vallez)
- 21.02.1896, deling: Vallez-Lepez Aimé, landbouwer te Ronse (overlijden van de weduwe Bourlez van Benjamin Vallez)
- 05.02.1917, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Aimé Vallez)
- 09.12.1925, deling: Vallez Louis, landbouwer te Ronse (notaris niet vermeld - puinen)

In de jaren 1920 werd een motor geplaatst. De laatste molenaar was een zoon van Augustinus Kerkhove, toen een brand ontstond op de maalderij. Buiten het ijzzzeren waterrad was alles ten gronde uitgebrand. Hierop werd het gebouw in 1931 gesloopt.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Stadsarchief Gent, Penningkohieren Ronse, 1577, f° 41 r°.
Stadsarchief Ronse, "Landt ende Caertboeck" of Atlas van Ronse, 1684, perceel nr. 33, kaart 46.

Werken
Emmanuel-M. (Br.) - Mora N., "Eigen schoon, De watermolens van Ronse en wat er mee in verband staat", s.l., s.d., p. 69-74.
Vandeputte J.L.Th., "De molens van het arrondissement Oudenaarde, Uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974, p. 165-166.
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten O-R", Opwijk, Ons Molenheem, 2006, p. 54-55.
"De watermolens van Ronse vervulden een grote rol in de plaatselijke nijverheid", in: Het Laatste Nieuws, 19.10.1960.
R. Vandevijvere, "Watermolens van Ronse", in: Vooruit, 22-23 maart 1969.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).