Molenechos's Homepage Molenechos.org

Watervliet (Sint-Laureins), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Maagd van Gent
Ligging

Maagd van Gent


9988 Watervliet (Sint-Laureins)
noordzijde
hoek met Barbarapolder
3,5 km O v.d. kerk van Watervliet
kadasterperceel C 569
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1750
Verdwenen
1913, sloop
Type
Staakmolen
Functie
Korenmolen
Bescherming
niet
Database nummer
5811

Beschrijving / geschiedenis

De Maagd van Gent was een houten korenwindmolen in het gehucht Maagd van Gent, aan de noordzijde van de gelijknamige straat (nr. 51Aàn op de hoek met de straat Barbarapolder, op de grens met Nederland, op 3,5 km ten oosten van de kerk van Watervliet.

Hij werd voor 1750 opgetrokken en was, naast de Binnenmolen en de Lindemolen, één van de banmolens van de heerlijkheid Watervliet

De staakmolen staat afgebeeld op:
- de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen.
- de Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met een kruisvormig grondvlak en de aanduiding "Moulin à Vent"
- de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met het algemeen windmolensymbool en de aanduiding "Moulin"
- de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met een tekeningetje van een staakmolen op teerlingen.

In de Gazette van Gend van 2 juli 1789 verscheen een advertentie over de verhuur van deze drie molens.

In de Franse tijd zijn alle heerlijke rechten afgeschaft. De laatste heer van Watervliet was jonkheer Jan Joseph Verannernan. Zijn nazaten, met name Jean Charles Veranneman en Philippe Jean lgnace Veranneman, droegen dan ook geen andere titel dan die van particuliere eigenaars en verhuisden inmiddels naar de stad Brugge. Laatstgenoemde eigenaar verkocht in 1831 bij akte van 18 juli de molen aan Hendricus Vermeersch.

Onder de familiepapieren van de mulders van de Molen van de Maagd van Gent, ruim anderhalve eeuw uit het geslacht Vermeersch, bevindt zich o.a. een document met de pachtcondities voor de drie molens uit 1784 (zie bijlage).

Pachter van deze molen was al jarenlang Joannes Franciscus Vermee(r)sch, geboren in 1746 te Sint Kruis (Brugge). gehuwd met Cornelia Smissaerl, geboren in 1744 te Oostkamp (W. Vl.). Hij overleed nog jong in 1782. De weduwe bleef toen pachteres tot de meerderjarigheid van hun zoon Henricus Vermeersch geboren in 1781 en gehuwd in 1812 te Watervliet met Anthonia Scholastica Verbrugghe. Hun oudste kind. dochter Melanie Vermeersch trouwde even vóór de dood van vader Henricus in 1837 met Dominicus Franciscus Comelis, geboren in 1805 als zoon van Constantinus Cornelis, molenaar, en Elizabeth Clara Claeys, beiden te Zelzate.

Domien was als muldersknecht rond 1825 bij Henricus Vermeersch in dienst gekomen.
Dit huwelijk verenigde twee vooraanstaande molenaarsfamilies, die een tiental molens in de streek van Zelzate tot Bassevelde in beheer hadden. Uit het vermelde huwelijk werd de vader van Jan Ch. Cornelis geboren, die, twee jaar oud, in 1856 met het hele gezin Domien Cornelis-Vermeersch naar Philippine verhuisde. Daar werd toen de standaardmolen opgericht die, gebouwd in Gent in het derde kwart van de 18de eeuw, naar hier werd overgebracht. Hij heeft het uitgehouden tot 1915, toen hij door breuk van een roede onherstelbaar werd vernield.

Toen Domien Corenlis uit Maagd van Gent was vertrokken, bleef de molen aldaar aan de kinderen van Henricus Vermeersch, waarvan de oudste zoon Charles Vermeersch het bedrijf voortzette. tot hij, hoogbejaard, de zaak verkocht aan zijn opvolger Th. Thienpondt gehuwd met Amelia van Waes. Nonkel Charles vertrok naar zijn schoonbroers en -zusters in Philippine waar hij kort daarna is overleden.

Het molenaarsbedrijf op de Maagd van Gent ging in 1919 over aan Gustaaf Onghenae, die met de dochter van de vorige eigenaar, Elvira, was gehuwd. Maar de molen was inmiddels in 1913 wegens bouwvalligheid afgebroken en vervangen door een met motor gedreven maalinrichting. Deze was van 1947 tot na 1968 onder beheer was van eigenaar L. Onghenae-Dewitte, zoon van Gustaaf.

Ook deze maalderij werd gesloopt. Op het vroegere molenperceel staat nu een villa.

Eigenaars
- tot 1796: opeenvolgende heren van Watervliet (de laatste was Jan Joseph Veranneman)
- tot 18 juli 1831: Philippe Jean Ignace Veranneman, Brugge
- 18 juli 1831, verkoop: Vermeersch Henri, molenaar te IJzendijke (NL)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Henri Vermeersch)
- 29.12.1862, verkoop: Vermeersch Charles, molenaar te Watervliet (onderhandse akte)
- 29.12.1862, verkoop: Vermeersch Henri, de kinderen (de kinderen: a) Vermeersch Charles, molenaar te Watervliet, b) Vermeersch Coralie, zonder beroep te IJzendijke (NL), c) Vermeersch Antoinette Scholastique, zonder beroep te IJzendijke, d) Vermeersch Marie Sophie, zonder beroep te IJzendijke en c) Vermeersch Henri François, molenaar te IJzendijke (notaris Benteyn)
- 23.07.1903, verkoop: Thienpondt Theophile, landbouwer te Watervliet (notaris Steegers).

Jan CORNELIS & Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Archieven en landkaarten
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Gedrukte bronnen
- Gazette van Gend, 2 juli 1789

Literatuur
J. Ch. Cornelis, "De "Banaele koornwindmolens" van de Heerlijkheid Watervliet", in: Appeltjes van het Meetjesland, XIX, 1968, p. 130-138.
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008, p. 45-46.
Ivan De Wilde, Groot-St. Laureins in oude foto's, 5 dln., Eeklo, Taptoe, 1990-