Molenechos's Homepage Molenechos.org

Heikruis (Pepingen), Vlaanderen - Vlaams-Brabant

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Kamsmolen
Ligging
Molenhofstraat 2
1670 Heikruis (Pepingen)
noordoostzijde
grens met Bogaarden
kadasterperceel A 219
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
Geo positie
50.731178, 4.121117 (Google Streetview)
Eigenaar
Privaat
Gebouwd
1786
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen, oliemolen
Kenmerken
Had knik in de romp, wat wijst op een verhoging
Gevlucht/Rad
Verwijderd in 1943
Inrichting
Verwijderd
Toestand
Nog onderste deel van de romp (7 meter hoog), met panoramisch dak
Bescherming
niet,
Niet beschermd, geen vastgesteld bouwkundig erfgoed
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
572
© Denis Van Cronenburg, 07.10.2021

Beschrijving / geschiedenis

De Kamsmolen (genaamd naar de muldersvrouw Descamps) is een stenen bergmolen aan de noordoostzijde van de Molenhofstraat (nr. 2), op de grens met Bogaarden. De molen is op een hoogte gelegen en is bereikbaar via een private weg.

De Kamsmolen werd, samen met de molenaarswoning ("het Kamshof" of "Hof ter Meulen" aan de straatzijde, nr. 4) gebouwd in 1785-1786 door Jan-Baptist Paridaens. Deze Paridaens werd geboren op 5 mei 1768 als zoon van Carolus uit Bogaarden en van Maria Theresia Ghijs uit Heikruis. Hij was gehuwd met Maria Philippa Descamps uit Heikruis. De oprichting ging met veel moeilijkheden gepaard.

Zijn zoon, molenaar Charles-Louis Paridaens, geboren op 8 september 1794, voegde er in 1852 een olieslagerij aan toe. 

We zien de molen aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het cirkelvormig grondvlak van een stenen molen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met het algemeen windmolensymbool
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het cirkelvormig grondvlak van een stenen molen

De maalders Paridaens waren na het Concordaat van 1802 anticoncordatist, of zoals men gewoonlijk zegt, Stevenist geworden. In het doopregister van Heikruis schreef onderpastoor Bruwier na een akte van 10.4.1817, in het Latijn een nota, waarvan de vertaling luidt: Sommige parochianen hebben de katholieke kerk verlaten voor een secte welke wij die der Stevenisten noemen. Enkele priesters zonder de eenheid der kerk in acht te nemen, hebben die mensen hiertoe gebracht. Vier der kinderen Paridaens werden door Pastoor 'Winnepenninckx uit Leerbeek gedoopt, zonder ceremoniën, maar deze werden er achteraf door hem bijgedaan, er werden hun dan ook peters en meters gegeven. Voor al deze kinderen te samen werden op 20.10.1815 de ceremoniën door pastoor Winnepenninckx bijgevoegd. Hij ook ondertekende de getuigschriften welke zonder meer in het parochiaal doopregister door E. H. Bruwier werden overgeschreven, toen de familie tot de katholieke eenheid terugkeerde. Ook de Borremans kwamen over. Vóór het concordaat zijn nog volgende kinderen vermeld in het doopregister : Carolus, Ludovicus, geb. 8.9.1794 en Catharian, zijne tweelingzuster. Maria Anna, geb. 12.4.1796 + 21.1.1866.

In 1890 werd de molen vier meter hoger opgemetseld, tot 17 meter, hetgeen goed merkbaar was aan de knik in de romp. 

De molen en het molenhuis bleven in het bezit van de familie Paridaens tot de juffrouwen Elodie en Colette Paridaens ze op 30 april 1931 verkochten aan maalder René Depauw uit Essene (Vlaams-Brabant).

De roeden werden afgenomen in 1943. Even later werd de kap doorgeschoten en nog wat later waaide ze af. Maalder Depauw werkte met een mechanische maalderij: aanvankelijk met een armgasmotor en later, door het gebrek aan kolen, met een elektrische motor.

In 1960 werd de romp gesloopt tot 7 meter hoogte. Ernaast kwam een woning. Het onderstuk van de molen bleef ingericht als mechanische maalderij. De laatste mulder, Daniël Deschrijvere, heeft er nog tot 1993 gemalen met een elektrische motor.  In 2009 restte er nog een maalstoel. Datzelfde jaar werd de woning met molenrestant en de woning door Immo De Letter aan een particulier verkocht. 

Thans resteert nog het gelijkvloers en de eerste verdieping met erboven een panoramisch dak. Na 2009 verdween de klimopbegroeiing. Tegen de molenromp is een woonhuis opgetrokken. Hij is prachtig gelegen op een hoogte. 

Het molenaarshuis ("Kamshof", "Hof ter Meulen", "Hof Tasseniers") aan de Molenhofstraat 4 groeide uit tot een gesloten hoeve met witgekalkte bakstenen gebouwen en een geplaveide binnenplaats. Het werd sinds 1972 bewoond en verbouwd door kunstschilder Frans Minnaert en werd vastgesteld als bouwkundig erfgoed.

Lieven DENEWET & Alfons ROEYKENS

Literatuur

Archiefbronnen en landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
Literatuur
- A. Roeykens, "De Kamsmolen. De oprichting van de eerste windmolen in Heikruis in de achttiende eeuw", in: Het Oude Land van Edingen en Omliggende, IV, 1976, 4, p. 233-238 en V, 1977, nr. 1, p. 25-30; nr. 3, 219-224; nr. 4, p. 281-287;
- Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1991.
- M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
- Bernard Roobaert, "Overzicht van de molens van de streek van Edingen met hun oudste vermeldingen", Molenecho's, XXIV, 1996, nr. 3-4, p. 116-180.
- B. Roobaert, "Een overzicht van de molens van het Oude Land van Edingen en hun oudste vermeldingen", in: "Het oude Land van Edingen en Omliggende, Herne, jg. XXI, 1993, nr. 2, p. 97-133.

Websites
- Hoeve Hof ter Meulen | Inventaris Onroerend Erfgoed

Mailberichten
- Evert Vandeweghe, Burst, 20.05.2021.

Overige foto's

Kamsmolen, Heikruis (Pepingen), Foto Immo De Letter, 2009 | Database Belgische molens
© Foto Immo De Letter, 2009
Kamsmolen, Heikruis (Pepingen), Foto Immo De Letter, 2009 | Database Belgische molens
© Foto Immo De Letter, 2009
Kamsmolen, Heikruis (Pepingen), Foto Immo De Letter, 2009 | Database Belgische molens
© Foto Immo De Letter, 2009
Kamsmolen, Heikruis (Pepingen), Foto jaren 1960. | Database Belgische molens
© Foto jaren 1960.
Kamsmolen, Heikruis (Pepingen), Foto 1943. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Foto 1943. Verzameling Ons Molenheem