De Grote Huybrecht was een houten koren- en oliewindmolen, type driezolder-staakmolen, aan de zuidoostzijde van de Kortrijksesteenweg (nr. 302A) in de Sint-Hubertuswijk. Hij werd genoemd naar een café langs de Kortrijksesteeneg die reeds in de 17de eeuw bestond.

De molen werd in 1783 opgetrokken op cijnsgrond, bij octrooi verleend door de Oostenrijkse keizer Jozef II aan Benedictus de Stoop.

Op verzoek van Benedictus de Stoop te Petegem bij Deinze werd op 31 mei, 16 en 30 juni 1791 in herberg “den Papegaey”, die dicht bij de molen stond, in het openbaar verkocht: een schone en wel beklante korenwindmolen, met alle staande en draaiende werken, molenhuis, schuur, stallingen, roskot, bomen, hagen en alle andere droge en groene kateilen, gestaan en gelegen op Petegem-Buiten dichtbij de steenweg naar Kortrijk; bij de molen hoort een recht op cijns van de grond, zulks volgens de cijnsbrief, meldende - onder meer andere favorable conditiën - dat ten expireeren alle de voormelde kateilen moeten worden aanvaard in volle staande waarde. Inlichtingen ter gemelde herberg en ten kantore van advocaat de Bruyne, gedomicilieerd binnen Kruishoutem, die de verkoping zal leiden.

In de volkstelling van 1796 werd de 20-jarige Jozef De Munster als molenaar vermeld. Hij woonde daar met een broer en zuster. De molen werd in 1811 tot de 2de klasse gerekend en werd, samen met het "roskot" (rosmolen) geschat op 120 fr. onzuiver en 80 fr. zuiver.

In 1811 behoorde de molen toe aan Charles Louis De Stoop uit Petegem en rond 1830 aan Jan Commere-Laroyère, een handelaar en landbouwer uit Petegem. Rond 1857 was Bernard Van Hauwaert er mulder en bij delingsakte van 20.09.1876 (notaris Carette) kwam de molen in handen van Felix Commere, zoon van Jan.

De molen staat aangeduid, met een tekeningetje van een staakmolen, op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Verkoopsadvertentie in de "Gazette van Kortrijk" van 2 juli 1881: Koorn-Windmolen in zeer goede staat. Terstond uit de hand te koopen of te pachten, wel gekalant gestaan en gelegen langs de groote kalsij van Kortrijk op Gent, te Peteghem bij Deijnze. Zich te bevragen voor de voorwaarden, nr. 43, Vrouwstraat, Kortrijk. (Het bericht werd een laatste maal aangekondigd op 31 december 1881).

Als mulders zijn verder bekend: Johan De Stoop van 1829 tot 1870, Kamiel Van de Moortele in 1880, rond 1890 Versichel en De Waele uit Machelen in 1898.

De imposante staakmolen werd in 1899 gesloopt.

Stefaan DE GROOTE & Denis PIETERS

Archieven en landkaarten
Atlas der Buurtwegen (niet aangeduid)
Kadastrale kaart van Popp (ca. 1860)

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, 26 mei, 2 en 9 juni 1791
Gazette van Kortrijk, 2 juli - 31 december 1881 (verkoopsadvertentie)

Werken
Torie Mulders (pseudoniem van Hector Vindevogel), "De windmolens tussen Schelde en Leie", in: Handelingen van de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk, XXII, 1946-1948, p. 46-107 (75).
Cassiman A., Petegem, (Bijdragen tot de geschiedenis der stad Deinze, VII, 1940, p. 1-43).
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent, in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
H. Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 6. Gemeenten O-R, Opwijk, 2006.
Luc Goeminne, "De windmolens en rosmolens te Petegem-aan-de-Leie", Bijdragen tot de geschiedenis van Deinze en de Leiestreek", 1998, p. 219-238.
S. De Groote & D. Pieters, "Groot-Deinze in oude foto's. Deel 1", Eeklo, Taptoe. 1998, p. 78.
Info Eric Plovyt, Ursel, 02.08.2013.
P. Debrabandere, "Windmolens in de Gazette van Kortrijk, honderd jaar geleden", in: Het Leiegouwtje, Mededeligenblad van De Leiegouw, Kortrijk, II, 1981, 3.
"Aankondigingen over Windmolens in de "Gazette van Kortrijk" honderd jaar geleden", Molenecho's, X, 1982, 2, p. 74.