Molenechos's Homepage Molenechos.org

Pulderbos (Zandhoven), Vlaanderen - Antwerpen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Heiblokmolen, Voetsmolen, Bergmolen, Stenen Molen
Ligging
Molenheide 67
2242 Pulderbos (Zandhoven)
westzijde
kadasterperceel B125a
Vlaanderen - Antwerpen
Geo positie
51.224686, 4.695623 (Google Streetview)
Eigenaar
Gemeente Zandhoven, in beheer aan vzw Molenkring
Gebouwd
1840 / 1877 (verhoogd)
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Verhoogde romp
Gevlucht/Rad
Gelast, 25,8 m, fabrikaat Peel, Gistel (1995)
Inrichting
3 steenkoppels, koekbreker
Toestand
Maalvaardig
Bescherming
M: monument, L: landschap,
14.10.1976 (windmolen en omgeving) / 01.02.1993 (maalderij)
Molenaar
Ludwig Lenaerts, Molenheide 78, Pulderbos, tel.: 0484 28 06 98; Joppe De Schutter, Oostmalle; Alexander Malomgre
Openingstijden
Iedere zondag van 13-18 uur in de zomer, en van 13 tot 17 uur in de winter.
Database nummer
55
Ten Bruggencatenummer
06512 g  
© Foto: (c) Molencentrum, Roosendaal (Nederland)

Beschrijving / geschiedenis

De Heiblokmolen (naar een oud toponiem), Voetsmolen (naar de laatste beroepsmolenaars Voets), Bergmolen (naar het molentype) of Stenen Molen van Pulderbos is een stenen korenwindmolen op de westzijde van Molenheide (nr. 67).

Hij kwam er als opvolger van een standaardmolen die enkele honderden meters meer noordwaarts stond, aan de westzijde van de Molenheide, in het gelijknamig gehucht, gevormd door de straten Molenheide, Bessenlaan en Witte hoeve, in het noorden van Pulderbos tegen de grens met Zoersel.

De standaardmolen werd opgericht tussen 1775 en 1811. We zien hem nog niet op de Ferrariskaart van ca. 1775, maar hij duikt wel op in een kadastraal document van 1811. Daarin wordt gemeld dat de standaardmolen ("une baraque en planches tournant sur un pivot") uitgebaat wordt door de eigenaar en enkel voor eigen gebruik dient. Dat laatste dient wel met een korreltje zout genomen te worden, omdat de eigenaar de belastware waarde zo laag mogelijk wilde houden. In vergelijking met de andere molens in de omgeving werd de molen geschat op een brutowarde  van 525 Franse frank en een nettowaarde van 350 frank: "Le moulin à vent qui existe dans cette commune n'est occupé que pour les besoins des habitants, il consiste en une baraque en planches tournant sur un pivot, il est exploité par le propriétaire et comerativement aux autres moulins existants dans le voisinage, il sera évalué brut à la somme de f. 525 et nette de f. 350."

De molen verdween enkele jaren voor 1830. Hij werd vervangen door de nog bestaande stenen Bergmolen (Molenheide 67) die enkele honderden meter zuidwaarts is gelegen, veel dichter bij de dorpskern van Pulderbos. De oude standplaats bleef evenwel nog voortleven in de toponymie: "De Meulehei hameau" (Atlas der Buurtwegen, ca. 1844), "De Molen" (topografische kaart van Vandermaelen, ca. 1850) en "Meulehei H(ame)au" op de topografische kaart van P.C. Popp (ca. 1860).

Petrus Meeussen-Vande Mierop, maalder op de nog bestaande watermolen van Viersel, bekwam op 18 oktober 1839 de toestemming van de Bestendige Deputatie van Antwerpen om de stenen windmolen op te richten. Tot dan toe, zo meldde hij in zijn aanvraag, waren de inwoners van Pulderbos genoodzaakt hun graan naar de molens van de omliggende gemeenten te brengen.

Amper twee weken later (30 oktober 1839) kocht Petrus Meeussen het perceel aan (van landbouwer Corneel Mattheussens) waarop de molen zou komen. De opbouw gebeurde in 1840, maar de molen zou pas drie jaar later in gebruik zijn genomen.

Het metselwerk werd uitgevoerd door de metser Petrus Van Roey die naast de molen woonde. Later kreeg hij een slag van een wiek. Op een avond zat hij bij de molen, zag een haas in het veld lopen, wou er achter, maar kreeg een draaiende wiek tegen het hoofd en stierf aan de wonde.

We zien de molen vreemd genoeg nog niet aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) en de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850). Wel zien we hem aangeduid op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met een cirkeltje.

In 1853 werden herstellingswerken uitgevoerd.

Bij akte van deling tussen Petrus Jozephus Meeussen en zijn kinderen werd Sofie Carolina Meeussen op 2 mei 1872 de eigenares. Zij was gehuwd met Joannes De Meulder, gemeentsecretaris van Pulderbos.

De molenromp werd in 1877 met anderhalve meter verhoogd, hetgeen nu nog goed zichtbaar is (het jaartal 1877 stond op een rad in de kap geschreven). De stobedekking werd dan vervangen door natuurleien. In hetzelfde jaar werd de houten askop vervangen door een gietijzeren exemplaar van de gieterij Van Aerschot uit Herentals. 

De molen werd op 21 oktober 1921 verkocht aan Petrus Carolus Voets. Deze overleed op 6 april 1925. Zijn broer Frans Voets, maalder op de nog bestaande Stenen Molen van Boechout, werd de nieuwe eigenaar.

De geklinknagelde roeden werden in 1935 verlengd tot 25 meter.

Rond 1850 liet Petrus Jozef Meeussen een nieuw woongedeelte bijbouwen met zicht op de molen: het huidige molenhuis. De verdieping is van rond 1870.

De weduwe van Karel Voets en haar kinderen richtten in 1926 naast het molenhuis een mechanische maalderij op met twee steenkoppels en een haverpletter, aangedreven door een armgasmotor ("armen gas", "gaz pauvre") van 15 PK. Om een hoger rendement te bekomen, kochten de kinderen Voets in 1946 een semi-dieselmotor van het merk "Bollinckx", gemaakt in 1935 door de firma "SA Les Nouveaux Usines" uit Buizingen (inscriptie: "Bollinckx Buysinghe", anno 1935, nr. 1531). Het betreft een horizontale monocilinder die met perslucht start en aldus uitgerust is met een compressor en drukflessen. De centrale smering van de motor is van C. Martin-makelij. De waterkoeling is voorzien van een open koelvat.

De windmolen werd sinds zijn oprichting nooit door brand geteisterd. Het was een typisch familiebedrijf, met als opeenvolgende molenaars: Petrus Meeussen, Jan De Meulder-Sophia C. Meeussen, Karel Voets en erfgenamen. De molenaars Voets konden witte bloem malen die zeer gewaardeerd werd.

Vanaf de jaren 1950 verminderde het werk op de molen. De laatste beroepsmolen, Jan Keysers-Voets, legde de windmolen definitief stil in 1959, toen de windpeluw zodanig verzakt was dat draaien niet meer mogelijk was. Er werd toen enkel nog verder gemalen met de mechanische malderij. De inrichting hiervan is één steenkoppel voor het malen van graan en één steenkoppel voor het vermalen van veekoeken, de zogenaamde koekensteen. Deze heeft ooit in de windmolen gelegen en gewerkt enis later naar de mechanische maaldeirj verhuisd. Aangezien de drijfas maar tot het eerste steenkoppel komt, heeft deze daar waarschijnlijk nooit gewerkt.

De molen figureerde in 1942 in de Vlaamse komedie "Antoon, de flierefluiter", naar de roman van Felix Timmermans en geregiseerd door Jan Vanderheyden (zie bijlage). Nog bekender is de rol van de huidige vrijwillige molenaar Ludwig Lenaerts als figurant in het populaire feuilleton "FC De Kampioenen" van de VRT. Hij toont zich ook in het ware leven als een volksfiguur, met zijn weelderige baard en eeuwige pet. Hij leidde drie jonge molenliefhebbers (Alexander Malompré uit Aartselaar, Joppe De Schutter uit Oostmalle en Miguel Van Cauwenbergh) op als hulpmolenaars. Laatstgenoemde is inmiddels gestopt op de molen.

Bij koninklijk besluit van 14 oktober 1976 werd de windmolen beschermd als monument en samen met zijn omgeving als landschap.

De gemeente Zandhoven kocht de molen op 6 februari 1987 aan van de kinderen Voets en liet een restauratiebestek opmaken. De maalvaardige restauratie kwam pas in 1995 tot uitvoering. De  feestelijke ingehuldiging gebeurde op 18 november 1995, zo getuigt een herdenkingsplaat in de molen. Sindsdien stelt vrijwillige molenaar Ludwig Lenaerts de molen haast iedere zondag in werking.

Het vroegere molenhuis werd na aankoop door de gemeente Zandhoven in eigenn beheer omgebouwd tot taverne.

De mechannische maalderij werd op 1 februari 1993 beschermd als monument omwille van zijn industrieel-archeologische waarde en met als bijzondere motivatie: "Als uitbreiding van een productie-eenheid die op windkracht werkte (de windmolen), illustreert deze door een dieselmotor aangedreven maalderij de technische en sociaaleconomische verschuivingen binnen de graanverwerkende nijverheid vanaf het eind van de 19de eeuw. Na restauratie werd de maalderij op 23 april 1999  officieel weer in gebruik genomen.

Het domein omvat ook een wagenschuur en een bijenkorf en is een toeristisch voltreffer geworden. Op de derde zondag van september gaan de jaarlijkse molenfeesten door, ingericht door de plaatselijke, actieve Molenkring vzw.

Op 13 maart 2003 plaatste molenbouwer John de Jongh uit Veldhoven (NL) een nieuwe staart.

Op zondagnacht 28 juni 2008 moest de molen een hevige onweersbui doorstaan. De nog opengerolde zeilen rukten zich los en beschadigden het hekwerk. Gelukkig bleven de roeden zelf ongedeerd.

Midden oktober 2014 voerden twee molenmakers van Adriaens Molenbouw bvba uit Weert nieuwe onderhoudsweken uit. Ze centreerden het bovenwiel en vervingen een kam en een staaf uit de bovenbonkelaar. Ze repareerden eveneens de halslager. Ongeveer vier jaar voorheen was een kam gebroken en begon het bovenwiel los gekomen. Hierdoor werd het malen verhinderd. Thans maalt de molen weer volop voor veevoeders.

Opeenvolgende eigenaars:
- 30.10.1839, verkoop: (van de grond) door Mattheussens Corneille, landbouwer te Pulderbos
- 1840, opbouw: Meeussen-Vandemierop Petrus Josephus, molenaar te Viersel ("nouvelle construction d'un moulin à grains mû par le vent sur terrain vierge").
- later, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van de Mierop)
- 02.05.1872, deling: De Meulder-Meeussen Henri ("Jan"), gemeentesecretaris te Pulderbos (notaris Anthoni)
- 13.09.1899, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Henri "Jan" De Meulder)
- 21.10.1922, verkoop: Voets Petrus Carolus, molenaar te Pulderbos
- 06.04.1925, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Petrus Voets)
- 19.10.1927, verkoop: Voets-Van Mechelen Franciscus, molenaar te Boechout (notaris Vanderven)
- later, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van Mechelen)
- 04.10.1963, erfenis: de kinderen (overlijden van Franciscus Voets)
- 06.02.1987, eigenaar: Gemeente Zandhoven

Technische beschrijving:

a. Windmolen

Romp: baksteen, rond conisch, verhoogd met 1,5 m in 1887
Kap: schuitvormig, wolfsdak op beide keuveleinden, bedekking met zwarte natuurleien
Wiekenkruis:
- vlucht: 25,80 m
- Vlaamse ophekking met windborden, nooit wiekverbeteringssysteem gehad
- roeden: staal gelast, fabr. Peel (Gistel), 1995
Askop: gietijzer, fabrikaat Van Aerschot (Herentals), 1877
Kruiwerk: Engels kruiwerk, kruilier
Vang: Vlaamse blokvang, vangbalk met haak, trommelvang
Maalstoelen: 3 steenkoppels
- koppel 1: Franse stenen, veevoederkoppel, 1,40 m diameter
- koppel 2: kunststeen + Franse steen, bakkerskoppel, 1,40 m diameter
- koppel 3: kunststeen, reservekoppel, diameter 1,50 m
Toestellen
- koekenbreker met riemschijf
- graanreiniger (verwijderd)
Luiwerk: intreklui
Overbrengingen:
- bovenwiel: 60 kammen
- bovenbonkelaar: 41 staven
- tussenbonkelaar: 36 kammen
- schijfloop luiwerk: 17 staven
- schijfloop koeokenbreker 17 staven, riemoverbrenging
- spoorwiel: 90 kammen
- sterwielen: 30 kammen
- sterwiel veevoederkoppel: 27  kammen
Overbrengingsverhoudingen:
- op de molenstenen: 4,5
- op het veevoederkoppel 5
- op het luiwerk: 3,1
- op de riemschijf koekenbreker: 3,1
- op de koekenbreker: 3,8

b. Mechanische maalderij

De maalderij betreft een bakstenen gebouw van één bouwlaag, drie traveeën en een laadkapel op zolder. Het zadeldak is voorzien van platte betonpannen. De doorbrekingen in de gevels zijn horizontaal afgedekt door middel van ijzeren, met bloemmotieven versierde T-profielen. De vensteropening in de zijgevel op zolderhoogte, is rondbogig afgedekt.

Inwendig bevindt zich op het gelijkvloers een maalstoel met twee koppels maalstenen, twee takse zijnen, een aandrijving door middel van gietijzeren radarwerk, een lichtsysteem met hefboom en bediening door middel van een wieltje en een houten galg. Verder staat er een zware cilindermolen 'Schneider - Jacquet' uit 1900. Het lichaam en de voet zijn vervaardigd uit gietijzer. De molen wordt gevoed vanop de zolder via een houten trechter. Hier staat ook nog een semi-dieselmotor 'Bollinckx Buysinghen' (anno 1935, nummer 1521) die opnieuw operationeel is gemaakt. Het betreft een horizontale monocilinder die met perslucht start. De compressor en drukflessen zijn ook nog aanwezig. De centrale smering van de motor is van C. Martin-makelij. De waterkoeling is voorzien van een open koelvat. Deze motor bevindt zich in een door een houten wand van de maalruimte afgescheiden ruimte.

Op zolder staat een houten graankuiser met plansichter en stofafzuiging. Er is nog oud, gedemonteerd luiwerk aanwezig, met een groot houten klauwwiel en een lantaarnwiel. Daarnaast is er ook niet luiwerk bestaande uit een kaapstander. De jacobsladder (bestaande uit houten buizen en metalen bakjes op riem) wordt op het gelijkvloers gevoed via een houten trechter in de vloer.

In het gebouw zijn tenslotte restanten van gaslichten aanwezig (onder andere lichtpunten).

Lieven DENEWET, Joppe DE SCHUTTER & Herman HOLEMANS

Aanvullende informatie

Aantal asomwentelingen
2016:  45896

Intekendatum: voorjaar 2008
Molen: Pulderbos (Zandhoven, Antw.), Stenen Molen - stenen bergmolen
Bouwheer & ontwerper: Gemeente Zandhoven, Technische Dienst
Opdracht: Vervangen staart, centreren vangwiel
Plaats aanbesteding: Gemeentehuis, Liersebaan 10-12, 2240 Zandhoven
Toewijzing: De Jongh Molenbouw bv, Veldhoven

ODE AAN DE MOLEN
In het schijnsel van zon en maan
groeien het koren en het graan.
Door boer geoogst, door natuur gegeven,
zorgen zij voor 't gezonde leven.
Tussen mensen wiegt zacht de molenaar,
als een vruchtbare korenaar.
Hij tovert met het 'gestolde licht',
dat is de passie waar hij voor zwicht.
De molen is zijn bondgenoot.
Wat zou een mens zijn, zonder brood?
De molen maalt en draait en draait,
terwijl de haan weer driemaal kraait.
Meer dan fabriek, centrale of kerk,
doet de molen in stilte zijn werk.
Aangedreven door de wind,
schaadt hij dier noch mensenkind.
Vier wieken stevig in d'aarde geplant,
verbinden wolken, wind en land.
Molenaar zet de zeilen bij...
Laat ons leven. Maak ons vrij.

        Fik Verbist ('t Periodiekske)

 

Literatuur

Archieven
Onroerend Erfgoed Antwerpen, Beschermingsdossier DA000773, Molenheide 69: maalderij bij de al beschermde windmolen (met gebouw en andere installaties) (De Schepper J., 1993).

Landkaarten
Ferrariskaart. Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, ca. 1775 (niet aangeduid)
Atlas der Buurtwegen, ca. 1844
Topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850)
Kadastrale kaart en legger van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
Frans Verbist & Marcel Michielsen, "Van Pulrebosch tot Pulderbos", Pulderbos, Molennkring vzw, 2003, 345 p.
E. De Kinderen, "De molen van Pulderbos", in: De Belgische Molenaar, LXX, 1975, p. 119-120.
"Molennieuws uit Pulderbos", in: De Belgische Molenaar, LXXII, 1977, p. 294-295.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 80.
Lieven Denewet, "Inzegening van huwelijk windmolen & motor te Pulderbos", in: Molenecho's, XXVII, 1999, nr. 2, p. 92-93;
F. Brouwers, "De toekomst van een verleden. Levende molens in de provincie Antwerpen", s.l., Levende Molens Werkgroep Kempen-Antwerpen, (1997);
P. Van Stappen, "Molen van Pulderbos geheel gerestaureerd", in: Natuur- en Stedenschoon, LXV, 1997, nr. 1, p. 29-30;
Els De Kinderen, "De Molen van Pulderbos krijgt nieuwe bestemming", in: De Belgische Molenaar en Levende Molens, jg. 77 (1982), nr. 3 (maart), p. 69, ill.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 12.
Blommaert V., Bouwkundige monumenten in het natuurpark der beide Neten (II), in Natuur- en Stedenschoon,XLII, nr. 6, nov.-dec. 1969, p. 3-21.
De Lattin A., "Omzwermingen in de provincie Antwerpen, Dl. IV: In de Kempen (Natuur- en Stedenschoon, XXXII, nr. 5-6, mei-juni 1959, p. 90-92).
Prims F., "De oorsprong van Pulderbos", in: Antwerpiensia deel 23, 1953 p. 161-163.
Roelandts J. "Een pareltje uit de Kempen. Santhoven met omgeving van gister, nu en morgen" ,Brecht, 1934.
Schobbens J. "Dans la province d'Anvers", dl. II, Brussel, [1930], p. 127.

Persberichten
NVZ, "Molenaar wordt beloond", in: Het Nieuwsblad, 01.03.2007.
K(ristien) Ma(tthyssen), "Windmolen krijgt nieuwe staartbalk", in: Gazet van Antwerpen, 10.03.2008.
KMa, "Vergoeding voor molenaar", in: Gazet van Antwerpen, 13.02.2007.
K(ristien) Ma(tthysen), "Windmolen krijgt nieuwe staartbalk", in: Gazet van Antwerpen, 10.03.2008.
"Tent waait weg en windmolen op tilt in Pulderbos", in: Gazet van Antwerpen, 28.07.2008.
"Nachtelijke windhoos verrast Zandhoven", in: Gazet van Antwerpen, 29.07.2008.
Gerd Gentjens, "Een slag van de molen. De stenen molen van Pulderbos", Het Nieuwsblad, 18.08.2008.
VCP, "Molenfeesten", in: Het Nieuwsblad, 18.09.2009.
Kristin Matthyssen, "Met patatten naar de stad", Gazet van Antwerpen, 31.05.2010.
Kristin Matthyssen, "Karren en kruiwagens te kijk", Gazet van Antwerpen, 07.06.2010.
VCP, "Zomerfestival aan molen in Pulderbos", Het Nieuwsblad, 07.07.2010.
Tom Deduytschaever, "Molen draait tijdens MuMoZa", Gazet van Antwerpen, 12.07.2010.
Kristin Matthyssen, "Molenfeesten met molenrock en westernrijden", Gazet van Antwerpen, 14.09.2010.
Carl Versteden, "Molenaar ontvangt snorrenclub", Het Nieuwsblad, 24.02.2011.
Carl Versteden, "Vlaamse Molendag, ook in Pulderbos", Het Nieuwsblad, 22.05.2011.
Carl Versteden, "Zandhoven monumentengemeente (7)", Het Nieuwsblad, 08.08.2011.
Carl Versteden, "Zandhoven monumentengemeente (8)", Het Nieuwsblad, 09.08.2011.
"Molenfeesten in Pulderbos", De Gazet van Antwerpen, 17.09.2011.
Carl Versteden, "Molenfeesten in Pulderbos", Het Nieuwsblad, 18.09.2011.
Carl Versteden, "Foto. Joppe wil molenaar worden", Het Nieuwsblad, 21.07.2012.
Carl Versteden, "Molenfeesten en landbouwdagen te Pulderbos", Het Nieuwsblad, 13.09.2012.
KMa, "Molenfeesten met als thema tuinaanleg", Gazet van Antwerpen, 16.09.2012.
Carl Versteden, "Een bezoek aan de Molen van Pulderbos wordt nog leuker. Foto. Gemeente krijgt educatieve koffer", Het Nieuwsblad, 02.06.2013.
Kristin Matthyssen, "Inge en Sanne maken educatief pakket voor windmolen Pulderbos", Gazet van Antwerpen, 03.06.2013.
VCP, "Karaoke in het Molenhuis", Het Nieuwsblad, 25.06.2013.
Carl Versteden, "MuMoZa, gratis muziekfestival in Pulderbos", Het Nieuwsblad, 09.07.2013.
Carl Versteden, "Eva De Roovere doet molensite zinderen. Foto. Gratis muziekfestival MuMoZa dag 1", Het Nieuwsblad (dig.), 18.07.2013.
VCP, "Veel volk op gratis muziekfestival MuMoZa", Het Nieuwsblad, 23.07.2013.
Carl Versteden, "Rik De Leeuw op MuMoZa", Het Nieuwsblad, 23.07.2013
VCP, "Rogge oogsten bij de molen van Pulderbos", Het Nieuwsblad, 30.07.2013
Carl Versteden, Jan De Schutter, "Foto. Rogge oogsten bij de molen van Pulderbos", Het Nieuwsblad (dig.), 30.07.2013.
Kristin Matthyssen, "Windmolen is nu ook een kuitenbijter", Gazet van Antwerpen, 23.08.2013.
Carl Versteden “Foto. Molenroute officieel ingefietst”, Het Nieuwsblad (dig.), 26.08.2013.
Carl Versteden, "Openmonumenten dag: de Molen van Pulderbos", Het Nieuwsblad (dig.), 08.09.2013.
Carl Versteden, "Molenfeesten 2013", Het Nieuwsblad (dig.), 10.09.2013.
VCP, "Molenfeesten vanavond van start", Het Nieuwsblad, 13.09.2013.
VCP, "Feesten aan de Molen van Pulderbos", Het Nieuwsblad, 19.09.2013.
VCP, "Hoogdag voor de molenaar en zijn helpers", Het Nieuwsblad, 23.09.2013.
KMa, "MuMoZa gaat back to the basics met programmatie", Gazet van Antwerpen, 30.04.2014.
Carl Versteden. MuMoZa 2014. Gratis Zondagnamiddag Muziekfestival aan de Molen in Zandhoven, Pulderbos door vzw Muziek Molen Zandhoven", Het Nieuwsblad (dig.), 06.07.2014.
Carl Versteden, "Molenfeesten 2014", Het Nieuwsblad, 13.09.2014.
"Kunstige kerst' rond de windmolen", Gazet van Antwerpen, 21.11.2012.
K. Matthysenn, "Nacht van de Geschiedenis in en rond windmolen", Gazet van Antwerpen, 16.03.2015.
K. Mattyssen, "Dialectmis en grote folkloristische stoet zondag tjidens Dorp in de Kijker", Het Nieuwsblad, 21.05.2015.
Carl Versteden, Zandhoven. MUMOZA belooft alweer een topfestival te worden", Het Nieuwsblad, 03.7.2015.
K. Matthyssen, "MUmoza steunt dit jaar unieke beleefboerderij het Eigen Zijn", Gazet fvan Antwerpen, 03.07.2015.
Carl Versteden, "Van wielen tot wieken, in Het Land van Playsantiën", Het Nieuwsblad, 02.08.2015.
Carl Versteden,  "Vernieuwd Molenpad te Pulderbos ingehuldigd", Het Nieuwsblad, 13.09.2015.
Carl Versteden, "Molenfeest en landbouwdagen 2015", Het Nieuwsblad, 08.09.2015.
KMA, Zo was Open Monumentendag. Bijna 250 bezoekers ontdekken Molenpad", Gazet van Antwerpen, 14.09.2015.
Carl Versteden, "Molen van PUlderbos schittert in de zon op Molenfeesten 2015", Het Nieuwsblad, 20.09.2015.
KMA, “Pulderbos. ‘Kampioen” laat elke zondag wieken draaien van beltmolen”, Gazet van Antwerpen, editie Noord, 26-27.09.2015, p. 39.
Kristin Matthyssen, "Molenaars laten hun wieken spreken", Gazet van Antwerpen, 23.03.2016.
Kristin Matthyssen, "Nieuwe boomgaard aangeplant onder molenwieken", Gazet van Antwerpen, 26.04.2016.
Kristin Matthyssen, "Gratis festival MuMoZa bundelt alles nu in één weekend", Gazet van Antwerpen, 22.07.2016.
Kristin Matthyssen, "Authentieke snelzeiker te bewonderen tijdens fietshappening", Gazet van Antwerpen, 31.07.2016.
Kristin Matthyssen, "Topdag voor Muziek Molen Zandhoven: "Hier krijg ik kiekenvel van", Gazet van Antwerpen, 24.07.2016.
Kristin Matthyssenn, "Authentieke snelzeiker te bewonderen tijdens fietshappening", Gazet van Antwerpen, 31.07.2016.
Kristin Matthyssen, "Kinderen geven er een patat op tijdens Molenfeesten. Wie wind zaait zal koekjes oogsten", Het Nieuwsblad, 15.09.2016.
Kristin Matthyssen, "Brandstichter gepakt tijdens Molenfeesten", Gazet van Antwerpen, 18.09.2016.
Kristin Matthyssen, "2 pk'tjes sterren van eerste oldtimermeeting aan windmoeln", Het Nieuwsblad, 02.10.2016.
Kristin Matthyssen, "Joppe, de jongste molenaar met een diploma. 16-jarige leerling elektriciteit legt met succes examen af en gaat nu voor diploma watermolenaar", Gazet van Antwerpen, 10.07.2018.
Kristof De Cnodder, "Jubileum geeft Molenfeesten extra cachet", Het Laatste Nieuws, 13.09.2018.
Kristin Matthyssen, "Mémé 2PK trouwt met stenen molen, maar zorgt voor verrassing. Huwelijksceremonie is écht stukje theater", Het Nieuwsblad, 07.10.2018.

Mailberichten
Joppe De Schutter, Oostmalle, 08.02.2015, 02.08.2016, 02.01.2017, 06.04.2018.
Paul De Bie, secretaris Heemkundige Kring Molenkring vzw, Pulderbos, 06.04.2018.
Alexander Malomgre, stagemolenaar, 30.04.2018.

Overige foto's

Heiblokmolen, Voetsmolen, Bergmolen, Stenen Molen, Pulderbos (Zandhoven), Foto: Donald Vandennbulcke, Staden, 14.07.2011 | Database Belgische molens
© Foto: Donald Vandennbulcke, Staden, 14.07.2011
Heiblokmolen, Voetsmolen, Bergmolen, Stenen Molen, Pulderbos (Zandhoven), Foto: Michel Glasheen, Deurne, 17.08.2008 | Database Belgische molens
© Foto: Michel Glasheen, Deurne, 17.08.2008
Heiblokmolen, Voetsmolen, Bergmolen, Stenen Molen, Pulderbos (Zandhoven), Nieuwe staart. Foto: Ludo Mari?n, 13.03.2008 | Database Belgische molens
© Nieuwe staart. Foto: Ludo Mari?n, 13.03.2008
Heiblokmolen, Voetsmolen, Bergmolen, Stenen Molen, Pulderbos (Zandhoven), In verval. Foto John Verpaalen, Roosendaal, 1983 (uitgave als prenkaart, Stichting Levende Molens, Roosendaal, 1987) | Database Belgische molens
© In verval. Foto John Verpaalen, Roosendaal, 1983 (uitgave als prenkaart, Stichting Levende Molens, Roosendaal, 1987)
Heiblokmolen, Voetsmolen, Bergmolen, Stenen Molen, Pulderbos (Zandhoven), Oude prentkaart, ed. F. De Blende, Antwerpen (coll. D. Vandenbulcke, Staden) | Database Belgische molens
© Oude prentkaart, ed. F. De Blende, Antwerpen (coll. D. Vandenbulcke, Staden)