Vrijmolen

De Vrijmolen of Vrije Stadsmolen was een houten korenwindmolen op de hoek van de Oude Brusselseweg en de Frederik Burvenichstraat.

Hij werd voor 1571 opgericht. In de penningkohieren van Gentbrugge van dat jaar lezen we (f° 9 r°): "Lieven Garnaey ende Lievin de Backer hauden eenen coren muelene den wal metter eerfve groet ontrent een dachw. en es gheextimeert 6 p. gr."

Hij werd voor 1745 opgericht.

We zien hem aangeduid op:
- Villaretkaart (1745-1748) met het symbool van een staakmolen en met de benaming "Vieux Moulin Ghent Brughe" 
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

De molen staat niet aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775), hetgeen kan wijzen op een tijdelijke verdwijining.

In de "Gazette van Gend" van 12 en 15 november 1792 verscheen de volgende verkoopsadvertentie: "Op 15 en 29 november en 13 september 1792 wordt te Gent in de herberg de Zwaene (bij Celestinus van den Bulcke) buiten de Keizerspoort openbaar verkocht: een goede en welbeklante korenwindmolen, zijnde een "vrye stads-molen" met berg, op- en afrede, gelegen binnen Gent-brugge, actueel in gebruik bij Judocus de Reu. Inlichtingen ten kantore van baljuw Haesebeyt aan de Watermolenbrug te Gent."

Judocus de Reu was nog steeds molenaar in 1800, maar dan werd de molen andermaal te koop aangeboden. De "Gazette van Gend" van 12 en 15 mei, 2 en 5 juni 1800 meldt de openbare verkoop van de vrije stadsmolen, met molenberg, op- en afrede, gelegen aan de oude Brusselsche Herreweg, gebruikt door Judocus de Reu. De openbare verkoping heeft plaats op 24 floréal en 9 prairial ten huize van Nicolaes Piper in de Oude Barrière buiten de Brusselse Poort der commune van Gent, gelegen te Gentbrugge.
Inlichtingen bij P. Frans Haescheyt, “agter de Paele, by de Waetermolenbrugge” te Gent.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: De Munter Jacob, de weduwe, molenaar te Gentbrugge
- 30.05.1850, erfenis: De Munter Pieter Jan, de weduwe en de kinderen (de kinderen: a) De Munter Christian, b) De Munter Leopold, c) De Munter Augusta, d) De Munter Charles, e) De Munter Isabelle en f) De Munter Clemence (overlijden van de weduwe Jacob)
- 09.04.1877, verkoop: De Munter Charles, molenaar te Gentbrugge (notaris Nowé - de katheilen (= gebouw) van een houten korenwindmolen en afhangen; de grond is in deze koop niet inbegrepen).

De molen werd in 1878 gesloopt. Een deel van de molenberg is nog steeds in de bomenrijke tuin bewaard.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archiefbronnen en landkaarten
- Stadsarchief Gent, Penningkohieren van Gentbrugge (1571), f° 9r°)
- Villaretkaart (ca. 1745)
- Ferrariskaart (ca. 1775) (niet aangeduid)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
- "Gazette van Gend" van 12 en 15 november 1792.
- "Gazette van Gend", 12 en 15 mei, 2 en 5 juni 1800, of 22 en 25 floréal, 13 en 16 prairial jaar VIII

Werken
- Gerard Waeytens, "De windmolens te Gentbrugge", Tijdschrift van het Heemkundig Genootschap Land van Rode, jg. 1, nr. 3.
- De Potter F. & Broeckaert J., "Geschiedenis van de gemeenten der  provincie Oost-Vlaanderen", reeks I, deel 3, Gent, 1864-1870.
- Zoeken  naar Gentbrugges verleden, Gent, 1981.
- Bogaert C., Lanclus K. & Verbeeck M. 1983: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4ND, Brussel - Gent.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962).
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten G-H-I", Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 2000.