Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zingem (Kruisem), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Watermolen van Voorde, Watermolen Ceuterick, Stampkot Vandercruyssen
Ligging
Pulmstraat 2
9750 Zingem (Kruisem)
noordwestzijde
hoek met Kruishoutemsesteenweg
Voorde
1 km NW v.d. kerk
op de (ter plaatse omgelegde) Stampkotbeek
kadasterperceel A135
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
Gebouwd
voor 1363 / 1867
Verdwenen
1867, stoom / 1940, oorlog
Type
Onderslag watermolen
Functie
Korenmolen, later ook oliemolen
Bescherming
niet,
Database nummer
5455

Beschrijving / geschiedenis

De Watermolen van Voorde was oorspronkelijk een korenwatermolen met onderslagrad op de (ter plaatse omgelegde) Stampkotbeek, op de noordwestzijde van de Pulmstraat (nr. 2), op de hoek met de Kruishoutemsesteenweg, in het gehucht Voorde, op 1 km ten noordwesten van de kerk van Zingem.

De molen werd die al voor 1363 werd opgericht. Voor 1830 kwam er ook een oliemolen bij. 

We vinden hem aangeduid op:
- Fricxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748), met het symbool van een waterrad en met de melding "Moulin"
- Ferrariskaart (ca. 1775), met een roodgekleurd rechthoekje (dus stenen gebouw) en met het symbool van een waterrad.
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met het symbool van een waterrad en de melding "M(oul)in"
Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met de melding "Moulin à eau".

Op verzoek van Pieter Francies de Staute en consoorten, te Huise, werd op drie zitdagen, resp. 4 en 18 vendémiaire en 2 brumaire, in de herberg het Mooriaens Hoofd te Mullem bij herbergier Louis Allegaert, een openbare verkoping gehouden. Bij de eerste van de kopen is een korenwindmolen met de molendam, genaamd de Molen te Voorde, gestaan in de gemeente Zingem; en onder de tweede koop is er, in dezelfde gemeente Zingem op de voornoemde wijk, een korenwatermolen met oliestampkot. Beide molens, met huis en grond, worden gepacht door Jan Revyn (vrij vanaf 3 nivôse jaar X). Inlichtingen bij Livinus Francies van der Straeten, ex-griffier van Eine.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Ceuterick Lodewijk, landbouwer te Zingem
- 09.09.1846, erfenis: a) Ceuterick Karel, zonder beroep te Zingem en b) Ceuterick Isabella, te Zingem (overlijden van Lodewijk Ceuterick)
- 18.01.1848, deling: Ceuterick Isabella, zonder beroep te Zingem (onderhandse akte)
- 08.04.1848, erfenis: Ceuterick-Van Cauwenberghe Karel, landbouwer te Zingem (overlijden van Isabella Ceuterick)

De familie Ceuterick was tevens eigenaar van de nabijgelegen stenen windmolen.
De watermolen moest in 1867 wijken voor de wegverbreding. Hij werd in 1867 herbouwd als stoomolieslagerij Vandercruyssen, waarbij ook nog van waterkracht werd gebruik gemaakt. Dit lezen we in een verkoopakte van 1895: "gebouwen eener fabriek dienende tot olieslagerij met waterval zonder de vaste en de roerende tuigen."

Het gebouw werd in 1940 vernield, werd in 1941 herbouwd, maar is thans gesloopt. Thans staat er een villa.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Literatuur

Landkaarten
- Fricxkaart (1712)
- Villaretkaart (1745-1748)
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Gedrukte bronnen
Gazette van Gend, 1 oktober 1801, of 9 vendémiaire jaar X (verkoopsadvertentie)

Werken
Dierickx M., Geschiedenis van Zingem, Antwerpen, 1943, 1960.
De Preester E., Zingem in beeld, s.l., s.d.
De Potter F. & J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel  1, Gent, 1864-1870.
Dhaene L., Boeren en burgeres, Sociale geschiedenis van het negentiende eeuwse platteland, Zingem 1796-1900, Zingem, 1986.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.