Koutermolen

Tot 1946 stond op het hoogste punt van de Franskouter in het gehuchtje Wijlegem een houten staakmolen. Deze houten korenwindmolen wordt al vermeld in de penningkohieren van Sint-Denijs-Boekel van 1571 (f° 5 r°): "Meeus van Helleputte van mer Joos Borluyt de cooren wintmuelen van St. Denys Bouckele voor 156 p. par.".

Baljuw Adriaan van Helleputte maalde op zon- en feestdagen, tot bij de aanvang van de mis in 1598.

De molen was eigendom van het geslacht Borluut. Op het einde der 18de eeuw behoort hij toe aan de renteniersfamilie Morel en in het begin der 19de eeuw aldus in het bezit van Jan Baptist Morel.

Het proces-vebaal van afpaling van 1817 beschrijft: "Il existe dans la commune un moulin à vent, construit en bois en non affermé. L'expert a pris des renseigenements sur la quantité des grains qu'il peut moudre. Comme n'ayant d'autre comparaison à fixer son revenu, j'estime que son revenu brut peut être porté à la somme de 600.00. Sur quoi déduisant le tiers pour frais de réparations et entrtien reste en revenu net 400.00."

Rond 1830 komt de molen aan de erven van voornoemde J.B. Morel. Deze verkopen de molen in 1853 aan molenaar J.B. De Vos van St-Denijs-Boekel.  Op dinsdag 17.2.1874 verkoopt notaris Vandemergel van Zottegem "deze schone stokkoornwindmolen samen met de hofstede 1 hectare 15 aren groot, in de herberg 'Den Boulevard' bij Pierre Decang te Strijpen. Het goed is dan verhuurd aan Van Gansbeke tot 1 mei 1874. De nieuwe eigenaar is Romanus Moreels, die vanaf 25 november 1876 deze korenmolen uit de hand probeert te verkopen. Het is molenaar Severinus Baeckaert-Lassasi die op de koop ingaat. In 1898 sterft de mulder echter en komt de molen aan diens weduwe en hun kinderen. In 1907 is het opnieuw verkoping, deze maal aan Omer Ghys-Baeckaert. In 1921 tenslotte komt de molen op naam van landbouwer Pieter Bousard-Van Maldeghem.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Morel Jan-Baptist, de erfgenamen
- 17.04.1853, verkoop: De Vos-De Backer Jan-Baptist, molenaar te Sint-Denijs-Boekel - later landbouwer te Strijpen (notaris De Backer); pachter-molenaar: Van Gansbeke tot 01.05.1874
- 09.11.1874, verkoop: Moreels Romanus, molenaar te Sint-Denijs-Boekel (notaris Vandemergel, Zottegem)
- 26.12.1876, verkoop: Baeckaert-Larsasie Severinus, molenaar te Sint-Denijs-Boekel (notaris Van de Mergel)
- 18.02.1898, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Severinus Baeckaert - elders: overlijden van Xavier Hubert)
- 13.05.1907, verkoop: Ghijs-Baeckaert Omer, molenaar te Sint-Denijs-Boekel (notaris Van de Velde)
- 11.07.1921, verkoop: Bousard-Van Malderghem Pieter Armand, landbouwer te Sint-Denijs-Boekel (notaris Van de Velde)
- 18.03.1936, erfeni:s de weduwe en de kinderen (overlijden van Pieter Bousard)
- 09.01.1942, verkoop: Bousard-Van der Linden Julius Joseph, molenaar te Sint-Denijs-Boekel (notaris De Waele)

Ondanks de bescherming als monument in 1945, werd de Koutermolenin 1946 omgetrokken. De lege molenwal werd afgevoerd en kort nadien bouwde men er een elektrische motormaalderij en woonhuis die nu nog bestaan.

Driehonderd meter ten oosten van deze plaats werd in 2002-2003 door de vzw Vinkemolen de (in 1983 omgewaaide) staakmolen uit Oosterzele heropgericht.

Zie ook: Sint-Denijs-Boekel, Vinkemolen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven
Stadsarchief Gent, Penningkohieren Sint-Denijs-Boekel, 1571, f° 5r°.

Gedrukte bron
De Denderbode, 07.06.1874, 14.06.1874, 28.06.1874, 05.07.1874.

Werken
Julien Th. Vandeputte, "De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis", Oudenaarde, 1974.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.
"Zwalm, Het twaalf dorpenparadijs".
F. Verlaeckt, F. Van de Velde e.a., "De molens van Zwalm. Een lees- en kijkboek", Zwalm, Heemkundekring De Zwalm, 2010, 193 p.

Mailberichten
John Verpaalen, Roosendaal, 15.03.2014.
Gina Seys, Izegem, 15.06.2015.
Lioen Ortwin, Sint-Denijs-Boekel (huidige bewoner), 15.12.2016.