Everbeek (Brakel), Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Naam
- Kapellekoutermolen
- Ligging
- Hemelrijk
9660 Everbeek (Brakel)
bereikbaar via veldweg naast nr. 12
kadasterperceel C1277
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Geo positie
- 50.757942, 3.783309 (Google Streetview)
- Eigenaar
- Privaat
- Gebouwd
- 1788-1791
- Type
- Stenen bergmolen
- Functie
- Korenmolen
- Kenmerken
- Brede kuip, had ajuinvormige zetelkap
- Gevlucht/Rad
- Verwijderd in 1946
- Inrichting
- Vier steenkoppels (verwijderd in 1946)
- Toestand
- Enkel nog molenromp
- Bescherming
- niet,
Niet beschermd - Molenaar
- Geen
- Openingstijden
- Op aanvraag
- Database nummer
- 524
- Ten Bruggencatenummer
- 50524
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De benaming Kapellekoutermolen verwijst naar de ligging. Het is een stenen belrgmolen op een molendam, afgezet door een bakstenen muur met steunberen. Hij diende enkel om graan te malen. Hij is bereikbaar via een veldweg naast het nr. 12, ten noorden van een straat.
De molen werd opgericht bij octrooi van 13 maart 1788. Door de woelige periode (Brabantse Omwenteling, Franse invallen) gebeurde de oprichting pas in 1791.
Daarenboven was de bouwheer Adriaen De Clercq met de bouw in financiële problemen geraakt en diende hij al in 1791 de molen te verkopen. Volgens de advertentie in de "Gazette van Gend" werd op 20 juni 1791 publiek verkocht: een wel beklante korenwindmolen, uit de grond nieuw gebouwd van arduin en kareelsteen ten jare 1788, “zoo sierlyk en sterk als’er eenen in het Nederland te vinden is”, voorzien van drie koppels molenstenen en van onder gebouwd om er een stampkot in te maken, dat met de wind of met paarden kan gaan “gelyk den meester believen ofte goed dunken zoude”, benevens 134 roeden land waarop de molen is gebouwd, gestaan en gelegen in Everbeke, Land van Henegouwen, kasselrij van Ath, op ongeveer een mijl afstand van Geraardsbergen en van Nederbrakel in Vlaanderen. Verkoping om elf uren voor de middag, “om instantelyk in het gebruyk te komen naer de adjudicatie (= toewijzing), met het luyden der klokke en voorlezinge van de cretye (sic) aen den voet van het kerkhof van Everbeke, door den meyer der zelve prochie”.
Lange tijd was de molen in het bezit van de molenaarsfamilie Vandenhaute.
Eigenaars:
- 1791, oprichter: De Clercq Adrien
- voor 1834, eigenaar: Vandenhaute Thomas, moelnaar te Everbeek
- 1859, erfenis: (verklaring van 10.09.1859) de enige kinderen van Thomas Vandenhaute: a) Vandenhaute Charles Louis, molenaar te Everbeek en b) Vandenhaute Joseph, molenaar te Everbeek (na het overlijden van hun ouders)
- 11.02.1872, erfenis: a) Vandenhaute Charles Louis, de kinderen en b) Vandenhaute Joseph, molenaar te Everbeek (overlijden van Charles Louis Vandenhaute)
- 14.11.1872, verkoop: a) voor de ene helft: Vandenhaute Charles Louis, de kinderen en b) voor de andere helft: Vandenhaute Jean Baptist, Camille, Silvie, Liboire, Omer en Philippe (notaris D'Harveng)
- 31.01.1878, deling: Vandenhaute-Mincke Liboire, landbouwer te Everbeek (notaris D'Harveng)
- 01.06.1878, erfneis: en de kinderen (overlijden van vrouw Mincke)
- 1926, eigenaar: Vandenhaute Alfred Joseph, Charles Louis en Stéphanie Elisa (puinen)
- 10.08.1927, deling: Vandenhaute-Morre Alfred Joseph, landbouwer te Everbeek (notaris D'Harveng)
- 29.05.1948, erfneis: de weduwe (overlijden van Alfred Joseph Vandenhaute)
- 06.02.1950, huwelijk: Jacobs-Morre Arthur René Ernest, landbouwer te Everbeek (notaris De'Harveng - puinen)
- 12.07.1971, verkoop: Pauperte-Eeckman Adrien Ulysse Ernest, bediende te Sint-Lambrechts-Woluwe (notaris D'Harveng)
In 1899 werd een stoommachine geplaatst. De molen bleef in werking tot in 1919. Kort na de tweede wereldoorlog werd de molen grotendeels ontmanteld.
Thans rest nog verscholen door omringende populieren: niet afgedekte ingekorte conische bakstenen molenromp op molendam met bakstenen ommuurd. Behouden getraliede vensters (deels gedicht) van drie bovenverdiepingen boven beide poorten: overblijvend metselwerk van hun vroeger overwelfde doorrit in de belt. Binnenin rsten enkel nog een paar balken van de drie ingestorte balklagen.
Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Ludwig DE TEMMERMAN
Literatuur
Archieven
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1932 (akte voor Adriaen De Clercq, 15.09.1791)
Gedrukte bronnen
"Gazette van Gend", 23 mei, 13 en 16 juni 1791
Werken
Ludwig De Temmerman, Enkele archiefstukken over de molen van het "Hemelrijk" te Everbeek, in: Triverius, 1990, nr. 4, p. 35 e.v.;
Paul Bauters, Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen, Gent, Provinciebestuur, 1985, p. 371-372;
Paul Bauters, Oostvlaams molenbestand 1986, Gent, 1986 (Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen. Bijdragen, nieuwe reeks, 25);
Julien Th. Vandeputte, De molens van het arrondissement Oudenaarde uit hun geschiedenis, Oudenaarde, 1974;
Herman Holemans, Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 2. Gemeenten D-E, Rotem, Studiekring Ons Molenheem, 1998;
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
Ludwig De Temmerman, Bijdrage tot de geschiedenis van de Everbeekse familie Vandenhaute - deel 2 - Het molenaarsgeslacht, in: Triverius, Tijdschrift van de geschied- en heemkundige Kring Triverius (Brakel, Lierde, Horebeke), XXX, 2000, nr. 1, p. 4-17.
Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Brakel, Horebeke, Kruishoutem, Lierde, Zingem en Zwalm, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15N4.
Mailbericht Maarten Osstyn, Adegem, 14.08.2014