Knaptandmolen

De Knaptandmolen was een houten graanwindmolen met rosmolen aan de oostzijde van de Knaptandstraat. Hij stond op 600 meter afstand van de Kroonmolen, ten zuidoosten, op de Knaptand, een 300-tal meter van de voormalige vismijn. De molen stond op een vrij hoge molenwal die lastig te beklimmen was. Door de aanwezigheid van het bos van de Schoutheete de Tervarent was er grote belemmering in de windvang van het zuidoosten tot diep in het westen

Hij werd in 1637 gebouwd. Ernaast stond een zeer oud molenaarshuis.

Op de molen hebben vele leden van de molenaarsfamilie Heyndrickx gedraaid. Men trof deze naam veel aan in de balken, soms met de letter H, voorafgegaan door een voornaam. Er waren ook vele oude jaartallen. Op de steenbalk was "1647 - F.A.H." gebeiteld.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Heyndrickx Jacob, de weduwe, molenarin te Sint-Niklaas
- later, eigenaar: a) Heyndrickx Jacques Augustin, b) Heyndrickx Jean Antoine en c) Heyndrickx Pierre Augustin (overlijden van de weduwe van Jacob Heyndrickx)
- 23.09.1848, deling: a) Heyndrickx Jean Antoine en b) Heyndrickx Pierre Augustin (onderhandse akte)
- 14.08.1851, verkoop: Heyndrickx Jan Antoon, molenaar te Sint-Niklaas (notaris Geerts - Jan Antoon koopt het deel van Pierre Augustin)
- 01.04.1871, verkoop: Van Lierde-Herwegh (elders Heirwegh) Benedikt, molenaar te Sint-Niklaas (notaris Bocklandt)
- 09.07.1872, erfenis: en de kinderen (overlijden van de vrouw Herwegh)
- later, erfenis: de kinderen (overlijden van Benedikt Herwegh)
- 23.12.1886, verkoop: Van den Berghe Isidoor, voerman te Sint-Niklaas (notaris Bellemans).

René Van Lierde, geboren op 25 augustus 1868 in het molenaarshuis van de Knaptandmolen, begon zijn muldersleven op de Knaptandmolen. Toen was de molen in het bezit van Jan Heyndrickx, die hij "den goeden baas Jan" noemde. Zijn handschrift "Sint-Niklaas en zijn windmolens", gedateerd "Waver, Januari 1934" werd afgedrukt in de Annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, jaargang 1970.

Volgens zijn getuigenis was de Knaptandmolen eerder klein, maar bezat toch drie steenkoppels op één lijn op de steenzolder. Hun diameter bedroeg: achteraan 1,30 m, in het midden 1,50 m en vooraan 1,40 m.

De staakmolen werd in 1891 gesloopt en overgebracht naar de Bredabaan in Wuustwezel. Een reeds bestaande stoommaalderij nam zijn taak over. In Wuustwezel stond hij plat op de grond en de teerlingen waren 50 cm hoog. Men had de roeden in evenredigheid ingekort. Hij sloeg er slechts een arm figuur, zo getuigde René Van Lierde die de molenaar was toen de molen nog in Sint-Niklaas stond. Hij bezocht de molen rond 1900 op zijn nieuwe standplaats, maar herkende hem bijna niet meer. Hij was blij om er al de oude namen in terug te vinden. Hij voorspelde hem geen lang bestaan meer. Zijn voorspelling kwam uit: in Wuustwezel brandde de molen af op een nacht in 1907.

Zie verder: Wuustwezel, Molen Van Olmen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

De Klok van het Land van Waas (23ste jg., nr. 50), zondag 12 december 1886.
W. Smet, "De windmolens in het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1974.
W. Smet, "Kijk op het Waasland", Nieuwkerken-Waas, 1977, p. 17-66.
René Van Lierde, "Sint-Niklaas en zijn windmolens", in: Annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, LXXIII, 1970, afl. 2-3-4.
Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Derde aflevering. De arrondissementen Oudenaarde en Sint-Niklaas", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XVI, 1962, 2 (Gent, 1963).
G.K. Kockelberg, "De molens van Sint-Niklaas", in: Ons Molenheem, jg.30, 2005, nr. 3, juli-september, p.56-57, ill..
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-T", Opwijk, 2007.