Wachtebeke (Lochristi), Vlaanderen, Oost-Vlaanderen
- Naam
- Klein Molentje, Molen David
- Ligging
Azalealaan 4
9185 Wachtebeke (Lochristi)
westzijde
kadasterperceel B 2038 (staakmolen)
1863: naar Begonialaan 9
B 2039a (stenen molen)
Vlaanderen - Oost-Vlaanderen
- Gebouwd
- 1804 / 1863
- Verdwenen
- 1863 / 1926
- Type
- Stenen bergmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 5112
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Het Klein Molentje of de molen David was een stenen windmolen die in 1804 werd opgericht door molenbouwer Maréchal. Op zijn eerste standplaats had hij een eerder klein uitzicht, vandaar de benaming "Klein Molentje".
Bouwheer was Jacobus Hautekeet. Nog voor de molen af was, verkocht hij hem voor de helft aan Carel Joannes Dhooghe.
Omwille van de verminderde windvang door de bouw van de gemeenteschool in 1863 werd de molen herbouwd aan de noordzijde van de Begonialaan (nr. 9).
We zien de molen, nog op zijn vroegere standplaats, aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het cirkelvormig grondvlak van een stenen windmolen
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met het algemeen windmolensymbool en met de benaming "het Kleyn Molentje"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met een tekeningetje van een stenen bergmolen
In 1899, 1906 en 1907 waren er drie tragische voorvallen:
1) Op maandagmorgen 24 april 1899 rond 8 uur, kwam D., dienstknecht bij Vandereedt, boswachter van de hospitaalgoederen, bij de weduwe David, molenaarster, enkele kilogram meel afhalen. De molenknecht verwittigde hem bij aankomst om bij terugkeer langs een aangewezen deur en trap naar buiten te gaan. Zonder daarop acht te nemen ging hij langs de andere deur uit en werd getroffen door een draaiende molenwiek. D. werd omgeslagen en viel bewegingsloos neer. Op het geroep van een nabijstaande werkman, kwam de molenknecht, na zijn molen stilgelegd te hebben, naar buiten en vond de ongelukkige liggen. Zij namen hem op en brachten hem in de molen. Dokter Dutordoir werd aanstonds ter hulp geroepen en diende hem de eerste zorgen toe. De onvoorzichtige was niet erg aan het hoofd gekwond, maar klaagde over inwendige pijnen. Na door de dokter verpleegd te zijn werd hij door de geestelijkheid "verzekerd", maar het bleek echter onmogelijk "hem de volle rechten" toe te dienen. De jongen verkeerde in een onrustwekkende toestand.
2) Op donderdag 8 februari 1906 overleed de 24-jarige molenaarsknecht Jan Van Puyvelde na erge brandwonden ten gevolge van blikseminslag in de molen.
3) Ruim een jaar later, op maandagvoormiddag 3 juni 1907, rond 10 uur, was de molen door de hevige wind "zot gedraaid": het was onmogelijk hem nog in te houden. De molen kwam pas tot stilstand toen de molenkap verschoof en een van de ijzeren pestels brak. De schade werd op 1000 à 1200 frank geschat.
De stenen windmolen werd in 1926 gesloopt.
Opeenvolgende eigenaars:
- 1804: Jacobus Hautekeet
- nog tijdens de bouw: 1/2 Jacobus Hautekeet, 1/2 Carel Jacobus Dhooghe.
- voor 1834: (van het gebouw) De Temmerman Livinus, zonder beroep te Sint-Kruis-Winkel
- 02.05.1838, verkoop: (van de grond "un terrain emphythéotique) De Mey Jan Karel, eigenaar te Wachtebeke en De Mey Franciscus, eigenares te Wachtebeke en (van het gebouw) De Temmerman Frans, molenaar te Sint-Kruis-Winkel (notaris Bosschaerts)
- 13.09.1844, verkoop: (van het gebouw) David Augustinus, molenaar te Wachtebeke (notaris Bovijn)
- 16.09.1862, verkoop: (van de grond): David-Roels Augustien, molenaar te Wachtebeke (notaris Soinne)
- 1863, opbouw nieuwe stenen molen op achterliggend perceel (thans Begonialaan 9): David-Roels Augustien, molenaar te Wachtebeke
- 22.08.1882, verkoop: David-Soeting Eduard, molenaar te Wachtebeke (notaris Van der Linden)
- 20.05.1896, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Edouard David)
- 04.09.1918, verkoop: a) David-Soeting Edouard, de weduwe (voor vruchtgebruik), molenarin t(e Wachtebeke) en b) David-De Coninck Pieter (voor naakte eigendom), molenaar te Wachtebeke (notaris Teilinck - graanmolen door wind en stoom).
Lieven DENEWET, Herman HOLEMANS & Marc HESTERS
Literatuur
Archieven en landkaarten
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)
Gedrukte bronnen
"Het Weekblad van Maldeghem en Zeeuwsch-Vlaanderen", zondag 30 april 1899, jg. 9, nr. 18.
"Het Weekblad voor Oost- West- en Zeeuwsch-Vlaanderen", zondag 18 februari 1906, jg. 16, nr. 7.
"Het Weekblad voor Oost- West- en Zeeuwsch-Vlaanderen"?, zondag 9 juni 1907, jg. 17, nr. 23.
Werken
Paul Hesters, "'t Klein moleken", Heemkundige Kring "Oud-Wachtebeke", tijdschrift, jg. 21, 1994, 2, p. 28.
Paul Hesters, "De Veldmolen", Heemkundige Kring "Oud-Wachtebeke", Jaarboek 1983, p. 5-89).
Paul Hesters, "Het Korenwindmolensbestand in de 18de eeuw te Wachtebeke", (onuitgegeven).
H. Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten U-Z", Opwijk, Studiekring "Ons Molenheem", Opwijk, 2008.
K. Lanclus & M. Verbeeck, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Evergem - Lochristi, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12N4, Brussel - Turnhout, 1993.
Colpaert C. en M. - Hoebeke G., Wachtebeke vroeger en nu in oude prentkaarten en nieuwe foto's (Heemkundige Kring "Oud-Wachtebeke", Jaarboek 1981 -82).
Crève A., Wachtebeke bij de aanvang van de 20ste eeuw, Wachtebeke, 1972.
De Potter F. & Broeckaert J, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost- Vlaanderen, reeks I, deel 7, Gent, 1864- 1870.
De Smet E., Bijdrage tot de toponymie van Wachtebeke, Heemkundige Kring "Oud Wachtebeke", Jaarboek 1975).
O. Galens, "Davidsmeuln", Heemkundige Kring "Oud Wachtebeke", tijdschrift, jg. 15, 1988, 1, p. 16.
De Smet E., Op bezoek te Wachtebeke, ("Ons Meetjesland", XIV, 1, 1981, p. 2-25).
Van Heirsele M.-Hoebeke G., Wachtebeke vroeger en nu in oude prentkaarten en nieuwe foto's, (Heemkundige Kring "Oud-Wachtebeke", Jaarboek 1976, 1982).
Mailberichten
Aimé Smeyers, 25.03.2012
Marc Hesters, 28.05.2022