Zarren (Kortemark), Vlaanderen - West-Vlaanderen
- Naam
- Molen Lemahieu
- Ligging
- Terreststraat
8610 Zarren (Kortemark)
hoek Terrestdreef
Nieuw Terrest
sinds 1970 bij Houthulst
kadasterperceel B658a (Zarren)
Vlaanderen - West-Vlaanderen
- Gebouwd
- 1859
- Verdwenen
- 1914 - 17 oktober, oorlog
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 5103
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Op de hoogte van Terrest stonden tot voor de Eerste Wereldoorlog twee windmolens. De tweede staakmolen, Lemahieus molen (naar de eigenaar-molenaar) werd pas in 1859 opgetrokken. Initiatiefnemer was bakker Louis Polyser uit Klerken.
De molen werd waarschijnlijk van elders overgebracht. In de bloeiperiode van de stenen windmolens was een houten nieuwbouw eerder een zeldzaamheid.
Aan windmolens hadden ze op Terrest nochtans geen tekort. Op amper tweehonderd meter westwaarts op de hoek van de Slijpstraat en de Neerloopstraat, op het toenmalige Klerken, stond de van ouds bekende houten “Terrestmolen” en ten noorden beneden Terrest, langs de Nieuwstraat (huidige Terreststraat), stond de enkele jaren eerder opgerichte stenen windmolen van Charles Tuytten.
David Vanraes kocht de molen in 1865. Hij bezat evenwel geen sterke gezondheid en had nood aan hulp in de molen. Als eerste molenaarsknecht hield hij Henri Vanraes, zijn ongehuwde neef. Eind 1894 overleed Henri, amper achtenveertig jaar oud, en David moest uitzien naar een nieuwe metgezel. Henri Bailleul, afkomstig uit Elverdinge, kwam hem ter hulp, echter niet voor lang. Acht maanden later vertrok hij naar een andere molen in Oostnieuwkerke. Hij werd opgevolgd door Louis Declerck, een bijna zestigjarige man uit Slijpe. Na een jaar hield die het ook voor bekeken en half augustus 1896 vertrok hij naar een andere molen in het verre Verrebroek.
De molen maalde echter verder: hij werd overgenomen door een jonge molenaar, Jules Lemahieu, de zoon van Desiré Lemahieu, landbouwer langs de nabije Vlastraat. Jules was pas gehuwd met Stefanie Vanraes, een familielid van de eerste molenaar.
Opeenvolgende eigenaars:
- 1859, opbouw: Polyser Louis en deelhebbers, bakker te Klerken
- 03.06.1860, verkoop: Polyser-Phlypo Amandus, bakker te Klerken (notaris Deleghere)
- 08.08.1865, verkoop: Vanraes-Huyghebaert David, landbouwer te Zaren (notaris Deleghere)
- 29.03.1902, verkoop: Lemahieu-Vanraes Jules, landbouwer te Zarren (notaris Bonte)
De eerste wereldoorlog gaf ook aan hun molen de doodsteek. Op 17 oktober 1914 namen de Duitsers de kerk van Klerken in die dienst deed als paardenstal, er werden kanonnen in stelling geplaatst op de markt van waaruit ze Diksmuide beschoten. Plots vluchtten de Duitse soldaten naar Houthulst. De Fransen namen Klerken in. De Duitsers richtten de twee molens van "Terrest" (Houthulst) als observatiepost in. De Belgische soldaten heroverden de molen op de Duitsers. In de namiddag beschoten de Duitsers Houthulst vanuit Amersvelde en Sint-Jozef (Hooglede), hierdoor brandden de twee molens van "Terrest" af. Ook de herberg "Oud Terrest" brandde af en het klooster werd tot puin geschoten.
De molen werd na de oorlog niet meer vervangen. Wel werd het molenhuis heropgebouwd, samen met een maalderij. Achiel, de jongste zoon van Jules Lemahieu, volgde zijn vader op als maalder.
Opmerking: Deze molen stond vroeger op het grondgebied van Zarren (thans deelgemeente van Kortemark). Het deel ten noorden van de Slijpstraat/Terrestdreef dat tot grondgebied Zarren (Kortemark) behoorde, werd in 1970 bij Houthulst gevoegd.
Lieven DENEWET & Sylveer VANOVERSCHELDE
Literatuur
Sylveer Vanoverschelde, "De molens te Zarren", in: Jaarboek heemkundige kring "Crekel Beke" Kortemark, 1990, p. 141-172
J. Demarée, T. Denoo, A. Desmytter, W. Messeyne, S. Vanhove, "Couchezmolen, molenmuseum, leidraad", Kortemark, s.d.
Jos Demarée, Ann De Smyter & Saskia Vanhove, "Wullepitmolen", Kortemark, s.d.; Christiaan Debusschere, "Molengemeente Kortemark", Kortemark, Molen Magazine, 2003, 260 p.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
H. Missiaen H. & P. Vanneste m.m.v. F. Gherardts, Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Houthulst, Deelgemeenten Jonkershove, Klerken en Merkem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL24, 2008.
http:// users.telenet.be/zarren
Mailbericht Jos Demarée, 13.05.2013.