Molenechos's Homepage Molenechos.org

Zarren (Kortemark), Vlaanderen - West-Vlaanderen

Verdwenen molen

Karakteristiek

Naam
Tuyttens molen
Ligging
Terreststraat
8610 Zarren (Kortemark)
Terrest Beneden
sinds 1970 bij Houthulst
kadasterperceel C667c (Zarren)
Vlaanderen - West-Vlaanderen
Gebouwd
1842
Verdwenen
1914-1918, oorlog / 1922, sloop romp
Type
Stenen stellingmolen
Functie
Korenmolen, later ook oliemolen
Bescherming
niet,
Database nummer
5102
© De molen reeds doorschoten, einde 1915. Verzameling Jos Demar�e, Sint-Andries

Beschrijving / geschiedenis

In 1842 verrees langs de Terreststraat (vroegere Nieuwstraat) aan de voet van de Terrestheuvel een stenen stellingmolen, ingericht om graan te malen en olie te slaan. Hij werd gebouwd door Charles Tuytten, de jongere broer van David Tuytten, de molenaar op de Plaatsemolen. Charles had hiertoe op 8 april 1842 de toelating gekregen van de Bestendige Deputatie van de provincie West-Vlaanderen.

Voorheen, in 1840, was deze Charles Tuytten molenaar op de molen nabij bet “Engelsch Hof’ te Torhout. Op 11 juni 1840, brandde deze molen af, maar eigenaar Ossieur was niet van plan am de molen onmiddellijk te herbouwen. Charles Tuytten liet einde juli 1840 het ijzerwerk en het onbrandbaar gedeelte van “het draaiende werk” naar Zarren overbrengen. Op 2 mei 1842 wordt de eerste steen van de molen gelegd. Het werd één van de mooiste molens van Zarren: een stellingmolen met vijf verdiepingen.

Twee van zijn zonen zullen Charles later helpen met malen en olieslaan. Hun strijd om het bestaan was niet gemakkelijk. Acht molens wedijverden toen met elkaar. Honoré en Edmond bemaalden samen de molen en hielpen elkaar in de olieslagerij en een inmiddels reeds bijgekomen cichorei-ast. Eén van hen, Edmond Tuyten-Van Rietvelde, kreeg de molen op 212 maart 1883 als gift toegewezen (akte notaris Wauters). Na zijn overlijden op 14 oktober 1906, zetten zijn weduwe en kinderen het verder.. tot het ongeluksjaar 1914.

Op 16 en 17 oktober 1914 werd hun molen door Duits artillerievuur verscheidene keren zwaar getroffen en een nabijgelegen stal ging in de vlammen op.

Zoals overal elders werden ook bier de molen en de resterende gebouwen door Duitse militai­ren als rustkwartier in beslag genomen. Tijdens de zomer 1917, tijdens de slag van Passendale, kreeg de molen door Engels kanonvuur het hard te verduren en brandde hij volledig uit. De gevechten tijdens het bevrijdingsaffensief, eind september 1918, verergerden de aftakeling.

Na een bezoek in 1919 aan de puinen van hun vroegere woning met verrninkte molen, besloot de familie Tuytten niet meer terug te keren. Ze verkozen de reeds vertrouwde wijnvelden van de Gironde boven hun verwoeste geboortestreek. De romp van de molen werd in 1922 afgebroken.

Verscheidene foto’s van deze molen werden tijdens de oorlog door Duitse militairen genomen. Maar ook kort vdór de wapenstilstand, op 8 oktober 1918, werd er één genomen door niemand minder dan koningin Elisabeth.

Opmerking: Deze molen stond vroeger op het grondgebied van Zarren (thans deelgemeente van Kortemark). Het deel ten noorden van de Slijpstraat/Terrestdreef dat tot grondgebied Zarren (Kortemark) behoorde, werd in 1970 bij Houthulst gevoegd.

Lieven DENEWET, Sylveer VANOVERSCHELDE & Jos DEMAREE

Literatuur

Sylveer Vanoverschelde, "De molens te Zarren", in: Jaarboek heemkundige kring "Crekel Beke" Kortemark, 1990, p. 141-172.
J. Demarée, T. Denoo, A. Desmytter, W. Messeyne, S. Vanhove, "Couchezmolen, molenmuseum, leidraad", Kortemark, s.d.
Jos Demarée, Ann De Smyter & Saskia Vanhove, "Wullepitmolen", Kortemark, s.d.
Christiaan Debusschere, "Molengemeente Kortemark", Kortemark, Molen Magazine, 2003, 260 p.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
Herman Holemans, "West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
http:// users.telenet.be/zarrenMichiel Mestdagh, Torhout, 1750-1950. Twee eeuwen stadsgeschiedenis, Brugge, 1989.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-U, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2003
Mailbericht John Verpaalen, Roosendaal, 16.05.2014.

Overige foto's

Tuyttens molen, Zarren (Kortemark), Duitse oorlogsfoto. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Duitse oorlogsfoto. Verzameling Ons Molenheem
Tuyttens molen, Zarren (Kortemark), Duitse oorlogsfoto. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Duitse oorlogsfoto. Verzameling Ons Molenheem
Tuyttens molen, Zarren (Kortemark), Duitse oorlogsfoto. Verzameling Gilbert Deraedt, Leidschendam | Database Belgische molens
© Duitse oorlogsfoto. Verzameling Gilbert Deraedt, Leidschendam
Tuyttens molen, Zarren (Kortemark), Duitse oorlogsfoto, 1915. Op de voorgrond een van de huisjes van de Kleine Beukelstraat, die ingericht was als Offizierstube. | Database Belgische molens
© Duitse oorlogsfoto, 1915. Op de voorgrond een van de huisjes van de Kleine Beukelstraat, die ingericht was als Offizierstube.