Rosmolen Van Hove

Deze rosmolen uit 1863 stond op de boerderij, een vroegere schaapshofstede, aan de zuidoostzijde van de Hoekestraat (nr. 25), die achtereenvolgens werd bewoond door Albert Van Hove, zijn zoon Oscar Van Hove en in 1969 door de kleinzoon Valeer Van Hove.

Het was een bakstenen achthoekig rossekot met strodak. Het had een binnendiameter van 4,70 meter en buitenwerks een breedte van 5,35 x 5,35 meter. De muren waren 2,20 meter hoog. De bakstenen maten 21 x 10,5 x 6 cm. Er waren drie - later gewijzigde - luikopeningen en een ingang. Het vroegere looppad rond de molen bestaat nog gedeeltelijk.

Er waren twee evenwijdige balken maet daartussen een raveelbalk. In de raveelbalk bevonden zich de gleuven waarin het boveneinde van de klauwijzers bevestigd was. Op het erf lagen in 1976 nog twee molensteenen (doorsnede 85 cm, dikte ca. 8 en 12 cm). Het kroonwiel dreef een schijfloop aan die pakte in één van de twee kamwielen die via het klauwijzer de bovenste molensteen deed draaien. Er waren twee galgen voor het oplichten en omkantelen van de bovenste molenstenen.

Er werd gewerkt met twee paarden die meestal zonder begeleiding rond de molen liepen met de zon mee. De paarden stapten vlugger als ze aan de luikopening kwamen en soms was het nodig ze - doorheen die opening - met een stok aan te porren. Per uur maalde men 80 à 90 kg graan. Als men grof maalde voor dierenvoeder kon men zelfs 300 kg per uur bereiken (getuigenis van Valère Van Hove aan Luc Devliegher, ca. 1974).

De Oostkerkse hoefsmid Frans Boussemaere voerde herstellingen uit voor rekening van Albert Van Hove in 1895.

Rond 1930 werd de hele binneninrichting uit de toen nog met stro gedekte molen gehaald.

Bij de renovatie van de hoeve eind 20ste eeuw, worden stal, bakhuis en rosmolen afgebroken. De rosmolen diende in 1976 als bergplaats.

Het rosmolengebouw werd kort na 1976 gesloopt en diende het laatst als bergplaats.

Luc DEVLIEGHER & René DE KEYSER

Over de hoeve (Gonda Callaert & Elise Hooft, Agentschap Onroerend Erfgoed, 2006).

Hoekestraat nr. 25. Hoeve met losstaande 18de-eeuwse bestanddelen op een onverhard, beboomd en deels omhaagd erf.
Historiek. Midden 18de eeuw wordt de hoeve gebouwd, bestaande uit een L-vormig woonhuis met hoogkamer uit 1741, ten westen daarvan een lange schuur uit 1763 met geïncorporeerd wagenhuis en stallen, aangevuld met een (begin 19de eeuw verdwenen) stalvolume en bakhuis. Begin 19de eeuw wordt parallel met de schuur, ten zuiden van het erf, een lange schapen- en paardenstal gebouwd. Het kadaster geeft in 1863 de bouw van een achtzijdige rosmolen en bakhuis weer. In hetzelfde jaar wordt het laaghuis van de woning met een halve verdieping verhoogd, en wordt het dakklokje verwijderd. Bij de renovatie van de hoeve eind 20ste eeuw, worden stal, bakhuis en rosmolen afgebroken.

Beschrijving. Woonhuis op L-vormig plan, witgeschilderde baksteenbouw van anderhalve bouwlaag onder pannen zadeldaken. De van de straat afgekeerde zuidgevel is als voorgevel uitgewerkt. De hoogkamer heeft een steunbeer tegen elke langsgevel en een opmerkelijke tudorboogingang (herhaald in de gang). In het ca. 1963 verhoogde laaghuis heeft een oud venster twee ontlastingsboogjes; in de achtergevel vlechtingen en gevelsteen met jaartal "1741".
Driebeukige schuur met geïncorporeerd wagenhuis en stal. Gele baksteenbouw onder hoog pannen zadeldak, door ankers en op een gevelsteen uit 1763 gedagtekend. De schuur telt twee doorritten onder verhoogde dakoverstek.

Archieven
KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN TE BRUGGE, Primitief kadasterplan Oostkerke, sectie B, blad 2 (1834).
KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN TE BRUGGE, 207: Mutatieschetsen, Oostkerke, 1863/10.
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 499a: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen te Hoeke in de watering van 's Heer Baselis, ..., eigendom van Jean Cavey, 83 x 55 cm, opgemaakt door Fr. Verplancke (kopie eind 18de E), naar het origineel van 1707.
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1103: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkerke en Hoeke, in de watering van 's Heer Baselishoek, ..., in het bezit van Jan J. Veranneman, gemaakt door P. Gilliodts (1758).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1152a: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de wateringen van 's Heer Baselis (Sie. 4, 5, 15-17) en de Kerkwatering (Sie. 8, 9), eigendom van Joncheer Jean Joseph Veranneman, heer van Watervliet, 98,7 x 65,5 cm, opgemaakt door P. Gilliodts G.J. (kopie ca.1800), [1758].
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1152b: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de wateringen van 's Heer Baselis (Sie. 4, 5, 15-17) en de Kerkwatering (Sie. 8, 9), eigendom van Joncheer Jean Joseph Veranneman, heer van Watervliet, 66 x 80 cm, opgemaakt door L.F. van de Pitte (januari 1807), naar het origineel van P. Gilliodts uit maart 1758.
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 566: Kaart met de verenigde wateringen van 's Heer Baselishoek en de Kerkwatering van Oostkerke, met aanduiding van boerderijen, wegen, waterlopen (1764).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 524: Kaart met de watering van 's Heer Baselishoek en de Kerkwatering van Oostkerke, met wegen, waterlopen en gebouwen, gemaakt door D. Segher, landmeter (1765).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 567: Topografische kaart met de verenigde wateringen van 's Heer Baselishoek en de Kerkwatering van Oostkerke, in Oostkerke, Hoeke en Monnikerede (na 1765).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1121: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkerke en Hoeke, in de watering van 's Heer Baselishoek, 5de, 16de - 18de, 20ste en 26ste begin, ..., in het bezit van Louis Emmanuel van Outryve, gemaakt door J. Mabesoone (1789).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1156a: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de wateringen van 's Heer Baselis (Sie. 5, 16-18, 20, 27, 28), eigendom van Joncheer Louis Emmanuel van Outryve, heer van Ydewalle, 69 x 50 cm, opgemaakt door J.F. Mabesoone (1789).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling Omlopers Vincent, nr. 101: Kaart van de Kerkwatering van Oostkerke en de watering van 's heer Baselishoek, opgemaakt door J.F. Van de Pitte (1796).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Fonds Watering van Blankenberge, nr. 1115: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkerke en Hoeke, in de watering van 's Heer Baselishoek, 4de, 5de, 13de, 15de - 17de begin en de Kerkwatering van Oostkerke, 7de en 8ste begin, ..., in het bezit van de erven (weduwe en kinderen) van Jan Frans Van Belleghem, gemaakt door L.F. Vande Pitte (1813).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 496: Figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de watering van 's Heer Baselis (Sie. 4, 15,16), eigendom van Jean Veranneman, heer van Watervliet, 44,5 x 57 cm (kopie ca. 1825).
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 1167a: Onvoltooide figuratieve kaart van een hofstede en landerijen in de wateringen van 's Heer Baselis, verkeerdelijk bestempeld als gelegen in de watering van Romboutswerve, eigendom van Charles van Poucke uit Gent, 91,5 x 56 cm, (19de E).
Kadasterkaart P.C. Popp, Oostkerke

Werken
- Terryn C., "De houten schuur van het Hof van Sijsele. Graanschuren in Damme en omstreken",  Damme, 2005, p. 78, 90.
- Callaert G. & Hooft E. met medewerking van Santy P. & Snauwaert L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, (onuitgegeven werkdocumenten).
- Devliegher Luc,  De Zwinstreek, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 4, Tielt, 1970, p. 163 (De Naaie 75).
- Ballegeer J., Molens in de Zwinstreek, in Rond de poldertorens, jg. 47, nr. 2, 2005, p. 62.
- Devliegher Luc, "Rosmolens in de Westvlaamse kuststreek", in: Biekorf, LXXVI, 1975-1976, p. 327, afb. 82; ook verschenen als monografie (Brugge, 1977, 110 p. en 1983, 154 p. - 2de herziene uitgave: Provinciaal Museum van het Bulskampveld te Beernem, Katalogen en Bijdragen, 2), p. 106-109.
R. De Keyser, "Rossekoten te Oostkerke en omgeving", in: Rond de Poldertorens, XI, 1969, p. 140-143.
R. De Keyser, "Over Rossekoten", in: Rond de Poldertorens, XIII, p. 37.
René De Keyser, "Vroegere olie- en watermolens te noorden van Brugge", Rond de Poldertorens, III, 1961, 4, p. 140-146.£
A. Mahieu, "Een laatste rossekot te Oostkerke", in: Biekorf, LVI, 1955, p. 251-252.
Johan Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in: Rond de Poldertorens, 47ste jg., 2005, nr. 2, p. 39-75.
J. Weyns, artikel in Ons Heem, XI, 1957, 6, p. 159-164. Luc Devliegher, "De Zwinstreek", Tielt, Lannoo, 1970, p. 164 (Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, 4)
"Aanwijzende fotografische inventaris van de drie rechterlijke kantons Brugge", Brussel, 1965, p. 380.
De Keyser R., "Zo was Oostkerke", s.l., s.d., s.p.
Hillewaert B., Archeologische inventaris Vlaanderen. Band II: Oostkerke-bij-Brugge, Gent, 1984, p. 299. Callaert G. & Hooft E. m.m.v. Santy P. & Snauwaert L., Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, 2006.
Rekeningenboek van hoefsmid Frans Boussemaere te Oostkerke, geschonken door wijlen Hortense Tytgat-Boussemaere aan René De Keyser voor 1969.