Sareptamolen

De Sareptamolen was een houten korenwindmolen die rond 1486 werd opgericht binnen de ommuurde wal van het toen pas opgerichte Sareptaklooster. Thans is er de Sareptahoeve gevestigd. een hoeve met losstaande bestanddelen op een deels omwald, onverhard erf, die in kern teruggaat op de site van het Sareptaklooster, dat in 1486 op deze plaats wordt gesticht.
Samen met het klooster werd de staakmolen in juli 1579 door de Geuzen in brand gestoken.

Geschiedenis van het Sareptaklooster

In 1483-1486 vestigen de zusters van het  Sint-Elisabethklooster te Biervliet zich in Moerkerke op het uitgestrekte,  maar vervallen landgoed "Ter Stove", waar ze een klooster  bouwen. Het kloosterdomein is omwald en bebouwd met een gotische kapel met  kerkhof (gewijd in 1486), een bakhuis, infirmerie, refter, schooltje,  werkplaats en neerhof met windmolen.

Door de onrust tijdens de  godsdiensttroebelen, trekken de kloosterlingen zich in 1566 voor korte  tijd terug in Brugge, om in 1578 voorgoed te verhuizen uit Moerkerke.  Klooster en kapel worden verkocht aan Willem van Marivoorde en Christoffel  de Neckere. In juli 1579 worden de gebouwen geplunderd en in brand  gestoken door de geuzen. De resten worden door Pieter Alleman gekocht.  Over de geschiedenis van de site na deze datum, blijft de literatuur vaag. 

Algemeen wordt aangenomen dat de huidige hoevegebouwen in kern teruggaan  op het Sareptaklooster. Kaartmateriaal uit de 18de eeuw geeft de huidige  gebouwen, zijnde T-vormig boerenhuis met stal en ten oosten schuur met  geïncorporeerde stal, weer. Tevens wordt een derde volume aangeduid, in de  literatuur geïdentificeerd als de kapel. Deze kapel is naar verluidt in  1922 afgebroken; het afbraakmateriaal zou gebruikt zijn voor de oprichting  van de Sareptakapel op de hoek met de Brieverskapel. De afbraak van dit  volume wordt in het kadaster pas in 1952 geregistreerd. Een tot in de  jaren 1970 op de hoevegebouwen aanwezige steen met wapenschild van Ter  Doest en datering "1583", worden door de ons geraadpleegde literaire en  archivalische bronnen, niet verklaard.

Architecturale beschrijving van de Seraptahoeve (Agentschap Onroerend Erfgoed)

Onverhard erf met deels bewaarde  walgracht, waarlangs bij opgravingen een 1,10 meter brede muur van "ter  Stove" is vastgesteld, gebouwd met bakstenen van groot formaat en bekleed  met Doornikse steen. Erf met twee losse bestanddelen, zijnde het  gerenoveerde woonhuis en schuur.

Het woonhuis is op T-vormig grondplan  gebouwd, het voorgedeelte wordt door een stal voortgezet; het huis is o.m.  volgens Devliegher wellicht een verbouwde kloostervleugel. Witgeschilderde  baksteenbouw met gepekte plint, gevat onder pannen zadeldak met klimmend  dakvenster. Licht getoogde muuropeningen met luikduimen. Muuropeningen in  zijpuntgevel gereconstrueerd naar oud model, o.m. kenmerkend rechthoekig  venster met driepasbogig veld. Bij renovatie tot woonhuis is interieur en  schrijnwerk vernieuwd.

Ten noordoosten van deze vleugel ligt een  vrijstaande eenbeukige dwarsschuur met stal. Rode verankerde baksteenbouw  onder pannen zadeldak. Aan de straatgevel zijn de muuropeningen  dichtgemetseld; aan erfzijde een poort tot onder de dakoverstek,  gewijzigde staldeuren en -vensters. Deels gedichte luchtgleuven in  zijpuntgevels.

M. Coornaert, Een overzicht van de molens in het Noordvrije, in: Liber Amicorum René De Keyser, Speciale uitgave, Geschied- en Heemkundige Kring Sint-Guthago, 1985, p. 43-78.
Johan Ballegeer, "Molens in de Zwinstreek", in: Rond de Poldertorens, XLVII, 2005, nr. 2, p. 39-75.
Kadasterachief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Moerkerke, 1864/104,  1952/7. Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en  Plannen, nr. 99: Kaart met een boerderij en landerijen te  Moerkerke, die vroeger eigendom was van het afgeschafte klooster Sarepta,  gemaakt door J.J. Brabant (1786).
Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 997:  Figuratieve kaart (beginkaart) van bezittingen in de watering van  Moerkerke Zuid-over-de-Lieve (secties 1-33, 43-45, 47, 51), 50 x 38,2 cm  (ca.1800).
Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en  plannen Mestdagh, nr. 2267: Figuratieve kaart van een deel van de  watering van Moerkerke Zuid-over-de-Lieve (secties 8, 10-12, 18, 21-24),  134 x 156,5 cm (19de eeuw).
Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 965:  Figuratieve kaart van landerijen in de watering van Moerkerke  Zuid-over-de-Lieve (secties 19, 32, 34-36, 38, 40), eigendom van baron  della Faille d'Huysse uit Gent, 98 x 84 cm (1832).
Rijksarchief Brugge, Oud Kerkarchief, nr. 93: Pachtrekeningen  (1753-1759) van een hofstede te Moerkerke.Rapport de la  Commission royale des Monuments 1922 22 jan., door baron Van  Zuylen.
De Flou K.,Woordenboek der toponymie van westelijk  Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen  Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu.  Brugge, 1933, vol.14, kolom 49-52.
Devliegher Luc, De  Zwinstreek, inKunstpatrimonium van  West-Vlaanderen, deel 4, Tielt, 1970, p. 143.Dit  is West-Vlaanderen, dl.2.Sint-Andries, 1960,  p.1134-1135.
Geirnaert N.,Pastoor Jan Nilis en de  vestiging van Sarepta te Moerkerke, in Biekorf,  jg. 78, nr. 1-2, p. 48-52.
Raes J.,Geschiedkundige  schets van de oprichting en eerste jaren van het klooster van Sarepta in  Biervliet en Moerkerke, Oedelem, 1946, 15 p.
Raes J., Geschiedkundige schets van de oprichting en eerste jaren van het  klooster van Sarepta in Biervliet en Moerkerke, inBos en  beverveld, jaarboek 1992, nr. 25, p. 90-96.
Raman D., Wij zijn eigenaar van de kapel van Sarepta geworden, in 't Zwin Rechteroever, jg.1, nr.3, p. 6-8. Rau  J.,Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981, p.  85.
Sterken M.-T., Monastère de Sainte-Elisabeth, appelé  Sarepta, à Moerkerke, à Damme et à Bruges, in: Monasticon  belge, tome III: Province de Flandre Occidentale, vol. 4, Liège,  1978, p. 1095-1121.
Callaert G. & Hooft E. m.m.v. Santy P. & Snauwaert L. Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, 2006.