Plaatsmolen

De Plaatsmolen  was een houten korenwindmolen aan de rechterzijde van de Molenstraat, komende uit de Tieltstraat, op de hoek met de huidige Europalaan. De Molenstraat was vanouds gekend onder de naam "muelenstraetje". In de Atlas der Buurtwegen (ca. 1843) aangeduid met de naam "Plaatsmolenstraat" en omschreven als "chemin de Wynghene à la rue dite de Kapellestraat".

De Plaatsmolen werd opgericht in 1523. De oudste weergave van de "Plaatsemolen" of de "Wyngenmeulen" is terug te vinden in het tiendenboek van het Sint-Amandsche van 1639. Op oude kaarten werd de molen vaak ook angeduid als "Goemaringhemoeln".

Al van sinds de 16de eeuw werd de molen begaan, van vader op zoon, door de molenaarsfamilie Vercoutere.

Aanvankelijk was het een gewone staakmolen op teerlingen, voor 1830 werd hij op een torenkot geplaatst.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vercoutere Ignatius, molenaar te Wingene
- 1835, erfenis: a) Vercoutere Petronille, b) Vercoutere Marianne en c) Vercoutere Thérèse (drie dochters van Ignatius)
- later, erfenis: Vercoutere Barbe, zonder beroep te Zwevezele
-  30.07.1863, verkoop: Coussens-Galle Josephus, landbouwer te Wingene (notaris Vuylsteke)
- 02.11.1887, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Galle)
- 28.03.1901, gift: a) Coussens Jozef, handelaar te Wingene, b) Coussens Octavia, c) Coussens Louisa en d) Coussens Ursula (notaris Demeulenare)
- 19.05.1917, erfenis: a) Coussens Jozef, handelaar te Wingene, b) Coussens Octavia, c) Coussens Louisa en d) Coussens Ursula, de erfgenamen (overlijden van Ursula Coussens)
- 04.01.1920, verkoop: Persyn-Coussens Henri, notaris te Wingene (notaris Coucke)
- 09.03.1920, verkoop: a) Desmet Jules Victor, landbouwer te Wingene en b) Devolder-Desmet Arthur Henri Jozef, landbouwer te Wingene (notaris Coucke).

De kinderen Vercoutere verlieten de molen op 1 mei 1844 en verhuisden naar Zwevezele. De molen werd verpacht aan Bernard Lammertyn uit Oostkamp.

De molen werd in 1863 openbaar te koop gesteld, samen met twee woningen en enkele andere eigendommen van de familie Vercoutere gelegen langs de Tieltstraat. Op 9 juli had de toewijzing plaats in het café van Henri Expeels op de Hille, terwijl de definitieve toewijzing eveneens op de Hille gebeurde, maar dan in het café ‘Den Ouden Hille’ van Leonard Vervaecke.

Joseph Coussens-Galle verpachtte de molen enkele jaren aan een molenaar uit Ruiselede. Hij plaatste even later de eerste stoommaalderij en liet de nutteloos geworden molenkast in 1871 afbreken. Het overgebleven torenkot werd ingericht als een cichoreidrogerij ("suikerijast"), die de volkse benaming "Coussens' Ast" kreeg.

Het molenrestant werd in 1928 gesloopt. In het kolenmagazijn van Gerard Desmet bleef nog een zijmuur zichtbaar.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Bisschoppelijk Archief Brugge, Renteboek St.-Amandsche-Wingene, nr. C 119 (anno 1639).
Rijksarchief Brugge, Gemeentearchief Wingene, nr. 71.
Patteeuw J., Molens te Wingene voor 1600, in Ons Wingene, jaarboek 11, 2008, p. 80-81.
Lams L., Wingene, in Hollevoet F., Als straten gaan ... praten, Tielt, 2005, p. 288.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 8. Gemeenten V-Z , Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2005.
S. Gilté S. & S. Baert S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wingene, Deelgemeente Zwevezele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL43, 2009.
G Lams, De Heerlickeden van Wingene, Wingene, 1973 (uitgave in eigen beheer)
G. Lams, Van Wenghina tot Wingene. 847-1977, Wingene, 1977 (uitgave in eigen beheer)
G. Lams & A. Vandewiele, Een verleden voor mensen van heden. Wingene en Zwevezele door de jaren heen, Roeselare, 1990.
Lieven Lams, Wingene, in F. Hollevoet, Als straten gaan ... praten, Tielt, 2005.
L. Lams, e.a., Fotoboek "Wingene, terug naar de 20ste eeuw", Ons Wingene, 2008.
J. Patteeuw, Feodaal overzicht van Wingene, in Ons Wingene, jaarboek 10 (deel 2), 2008, Wingene
J. Patteeuw, Wingene in oude kaarten van 1600 tot 1800, in Ons Wingene, jaarboek 5 (2002), Wingene, p. 12-30.
O. Vanlaere, Wingene in oude prentkaarten, 1972.
Omer Vanlaere, Onze windmolens, De Roede van Tielt, 5(1974)1/2 blz. 63-67, 3 blz. 33-40; 6(1975)1 blz. 27-36.
Guido Lams, De acht windmolens van Wingene, Mededelingenblad Werkgroep West-Vlaamse molens, 18 (2002/2003), p. 195-198.
Lams Lieven, Markante gevels van woningen te Wingene en Zwevezele, in Ons Wingene, Jaarboek 6 (deel 2), 2003, p. 58.
Fotoboek "Wingene, terug naar de 20ste eeuw", Ons Wingene, 2008.
J(ules) F(raeyman), "De molen van Poelvoorde en zijn zeven gematen (Vervolg van bl. 12)", Biekorf, jg. 49, 1948, 2, p. 37-42.
"Advertenties Gazette van Thielt (1863)", in: Jaarboek van de Heemkundige Kring Ons Wingene, editie 2013