Zandhoven, Vlaanderen - Antwerpen
- Naam
- Achterste Molen, Zandhovenmolen
- Ligging
- Molenbaan 47
2240 Zandhoven
westzijde
hoek met Bisschoppenbos
Molenheide
kadasterperceel C553
Vlaanderen - Antwerpen
- Gebouwd
- voor 1382 / 1636 / 1861
- Verdwenen
- 1941, sloop
- Type
- Staakmolen
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet,
- Database nummer
- 4898
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
De Achterste Molen, oorspronkelijk Zandhovenmolen, was een houten korenwindmolen op de westzijde van de Molenbaan (nr. 47), op het kruispunt met Bisschoppenbos, op de Molenheide.
De standaardmolen werd voor 1382 gebouwd en was de banmolen van de opeenvolgende heren van Zandhoven.
In 1636 werd hij vernieuwd.
We zien de molen aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een standaardmolen onder de benaming "Moulin de Santhoven", op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), op de topografische kaart van Vandermaelen (ca. 1850) als "M(oul)in de Santhoven" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1870).
Kadastrale beschrijvingen:
- 1809: "Il n 'y a dans cette commune qu'un seul moulin à vent, il sert aux besoins de la commune. Par analogie ou proportion avec les évaluations donnnées aux moulins des autres communes, il peut recevoir un revenu brut de f. 900, et net de f. 600."
- 1831: "schoonen nieuwgebouwden standermolen met twee paer steenen welke niet gelijktijdig worden gebruykt. Hij staet op eenigen afstand doch niet verre van de dorpplaets, wel te wind. Hij is in het jaar 1815 bij onderhandsch contract met een huys en andere eygendommen verhuerd geweest, maer wordt nu door den eygenaer zelver gebruykt."
Eigenaars sinds 1834:
- 1834: Biermans-Bervoets Jacob, molenaar te Zandhoven
- 19.01.1860, verkoop: a) Biermans Jan Frans, molenaarsgast te Zandhoven en b) Van Asten Thérèse, zonder beroep te Zandhoven (notaris Hermans)
- 1864, huwelijk: van Biermans Jan Frans en Van Asten Thérèse
- 06.11.1871, verkoop: Jacobs-Wouters Louis, molenaar te Zandhoven (notaris Anthoni)
- 20.11.1889, verkoop: Reypens-Van de Velde Frans, molenaar te Zandhoven (notaris Van der Avorst)
- 05.11.1913, verkoop: Anthonis Emiel Corneel Maria, handelaar te Massenhoven (notaris Anthoni)
- 11.06.1924, verkoop: Van Gijsel-Borremans Jan-Baptist, zonder beroep te Wijnegem (notaris Vandenven)
- 03.08.1932, verkoop: Meeusen-Van Dijck Victor Ludovicus Elisabeth, molenaar te Sint-Lenaarts (notaris Michielsen)
In 1941 volgde de sloop. Nog altijd vertoont de Molenlaan een knik aan de oostzijde van de vroegere molen, een herinnering aan het vroeger tracé omheen de molenwal.
Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS
Literatuur
O. Ducaju, "Molen te Merksem in 1861 verkocht en verplaatst naar Zandhoven", Ons Heem, XIV, 1959, p. 69.
P. Lemmens, "Molens en stoomtram te Zandhoven", in: Heemkundig Handboekje, XXII, 1974, 3, p. 34.
J. Roelants, "Santhoven van gister, nu en morgen", Brecht, 1934.
"Openbare verkooping van graanwindmolen onder Santhoven", in: Advertentieblad van Lier, 7 oktober 1871.
"De houten windmolen van Zandhoven", in: Natuur- en Stedenschoon, XVIII, 1939, p. 72 en 168.
H. Holemans & P.J. Lemmens, "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, Ten Bos, 1983, p. 118-119.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 64.
"Santhoven in 't verleden", Zandhoven, 1978.
W. Van Mensel, "Molenaars Biermans", Ons Molenheem (Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem), jg. 1996, nr. 4, p. 9-13.