Molen van Melsbroek

De Molen van Melsbroek was een houten korenwindmolen aan de noordzijde van de Haachtsesteenweg (nr. 142), tegenover de luchthaven van Melsbroek, op de grens met Steenokkerzeel, op een kilometer ten oosten van de kerk van Melsbroek.

De standaardmolen werd in 1851 overgebracht uit de naburige gemeente Diegem (Grote Molen, Diegem-Lo). We zien hem afgebeeld op de topografische kaart van Vandermaelen (kort na 1851), en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) als een standaardmolen.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1851, opbouw: Lambrechts-Buelens Franciscus-Ludovicus, molenaar te Melsbroek
- 19.06.1894, erfenis: de kinderen
- 19.06.1894, deling: Lambrechts-Humbeeck Antoon, molenaar te Melsbroek (notaris Lallemand)
- 14.04.1914, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Antoon Lambrechts)

In Diegem-Lo behoorde de molen sinds 1837 toe aan Petrus Moonens, maar werd uitgebaat door H. Poortmans. Daar de windmolen buiten het dorpscentrum gelegen was en moeilijke wegen er de toegang naar verhinderden, brachten vele boeren hun graan naar de watermolen, die in de dorpskom stond. H. Poortmans had dan ook zijn bittere klacht in de binnenzijde der deur gebeiteld en wel in het volgend versje: Ik mael met vlijt en neerstigheid Tot diens van alle menschen; Het doet mij spijt dat ik niet malen kan Naar ieders wenschen. Nevens dit versje, puik gebeiteld, had de molenaar de tekening van de molen gegrift; terwijl in een oude eiken deurstijl zijn naam H. Poortmans stond gesneden.

Hoe kwam nu de windmolen in Melsbroek aangeland? Molenaar Frans Louis Lambrechts-Buelens, huurder-molenaar op “De Laar” in Boortmeerbeek, had de windmolen Moonens van Diegem gekocht die ter afbraak werd aangeboden. Hij liet de molen in 1851naar Melsbroek overbrengen door de gebroeders Lansloot van Mechelen. Nieuwe zijgevels werden er aangebracht, een nieuwe molenas gestoken, zodat hij hetzelfde jaar begon te draaien.

De molen van Melsbroek stond bekend als (een van) de mooiste en grootste van Brabant. Molenaar Lambrechts, een ervaren man, stond bijzonder bekend in het malen van boekweit en het maken van boekweitbloem. Hij had daartoe een bijzondere toelating. In deze tijd waren de buitenlieden nogal liefhebbers van boekweitpap en pannenkoeken, die vooral gegeten werden van Allerheiligen tot rond Pasen. De molenaar had vele klanten, vooral van Perk, Steenokkerzeel, Zaventem, Diegem, Lo en Machelen.

Rond 1870 kwam er verandering aan de molen. Tot hiertoe werd de staander (standaard), waarop de molen rustte en draaide, in de hoogte gehouden door schuine schoren, afraten genoemd, die door een houten kruiswerk (kruisplaten) waren verbonden, net als de staander van een paardjesmolen op de kermis. Dit houten kruiswerk werd door een ijzeren vervangen, wat als het eerste in ons land aangezien werd. Onder de molen werd een dak aangebracht, en de plaats tussen de teerlingen werd tot magazijn herschapen (achthoekige vorm).

De eerste witte of Franse molenstenen werden in 1871 geplaatst. In 1875 brak een hevige storm over Melsbroek los, maar de molen stond pal en weerstond het orkaan. In 1884 werd een builkamer aangebracht.

Na het overlijden van Frans Louis Lambrechts op 19 juni 1894 erfden de kinderen de molen. Bij akte verleden voor notaris Lallemand kwam de molen toe aan de jongste zoon, Antoon Lambrechts-Humbeeck.

Antoon Lambrechts was op de molen werkzaam toen het Duitse leger Melsbroek binnenstormde. Het Duitse en het Belgisch leger waren handgemeen geworden te Kampenhout-Sas. Daar Melsbroek door de Duitsers bezet was, had de maalder vanwege de Duitse legeroverheid toelating gekregen de molen te laten draaien, wat hem daarna als een grote misdaad werd aangerekend: hij werd verweten  met de wieken signalen te hebben gegeven aan de Belgische troepen. De man werd gevangen genomen en op het kasteel van Markies de Croix in Steenokkerzeel veroordeeld om gefusilleerd te worden. Dit bevel werd uitgevoerd aan het station van Wambeek op 14 september 1914. De molen zelf werd door de Duitsers in september 1914 neergehaald en werd niet meer herbouwd.

In de jaren 1930 verbleven de weduwe met haar kinderen nog op dit plekje grond en werd het bedrijf met een armgasmotor voortgezet. Zoon Domien Lambrechts liet in 1926 een moderne maalderij in Erps-Kwerps plaatsen. Dit bedrijf werd verder gezet door zoon Ferdinand en kleinzoon Karel Lambrechts (°Leuven 1964). Broer Jozef nam de maalderij van Melsbroek over en zus Louisa zette met haar man Hendrik het bedrijf van Jozef over. Jozef Lambrechts verhuisde naar Noord-Frankrijk, stierf daar jong en zijn zoon trachtte de traditie verder te zetten. Ferdinand is nog naar Frankrijk geweest om zijn kozijn te helpen, maar na een paar jaar werden de boeken gesloten. 

Lieven DENEWET & René PUTTEMANS

René Puttemans, "De Windmolens uit het Vilvoordse (rechter Zenneoever)", in: Eigen Schoon en De Brabander, XIV, 1931, p. 274-276 (Melsbroek Windmolen)
M.A. Duwaerts e.a., "De molens in Brabant", Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.
Herman Holemans, "Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z)", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.