Winkelmolen

De Winkelmolen, Oude Molen of Kasteel(straat)molen was een houten graanwindmolen aan de zuidzijde van de Kasteelstraat (nr. 26).

Marijn Vandommele was molenaar op de Winckelmeulen in Sint-Eloois-Winkel (toen bij Gullegem). Deze Marijn (vader van molenaar Marinus) is terug te vinden in het doopregister van 1634. Zijn ouders Marijn Vandommele en Janne Van Doorne huwden voor 1631 en woonden in Sint-Eloois-Winkel. Zij waren eigenaars van een stuk grond, 715 roeden of ongeveer 634 m² groot, rechtover de huidige drukkerij Herman (uit Tiendenboek van Gullegem, periode 1640-1650).

De grootouders van Marijn waren Aernout/Arnoldus Van Dommele (gestorven tussen 16 mei 1622 en 27 februari 1624) en Joanna Crop, molenaars van de korenwindmolen ‘de winckelmeulen’. Deze molen staat op een kaart uit voormeld tiendenboek, in de buurt van de ‘Wynckel Cappelle’ (Sint-Eloois-Winkel). Zijn overgrootvader was Hendrickx De Dommele. Hij werd vermoedelijk in de tweede helft van de zestiende eeuw geboren. Op nummer 8 woonde de weduwe van Marijn Vandommele, Janne Van Doorne. De molen op de kaart is ‘de winckelmeulen’. De weg naar het noorden is de Izegemsestraat.

Van voor 1770 stond bij de windmolen een rosmolen om ook in windstille periodes te kunnen malen.

Molenaar Joseph Claerhout verzette zich in 1770-1771 tegen de aanvraag van Joseph Surmont om in de Nieuwe Smisse te Lendelede een graanwindmolen te bouwen, hetgeen hem toegestaan werd op 27 februari 1771 (zie: Sint-Eloois-Winkel, Smisseknokmolen).

We vinden hem aangeduid op de Ferrariskaart van ca. 1775 met het bruin symbool van een staakmolen, in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1846), op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) als "Ouden olen" en op de kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen.

Eigenaars na 1810:
- 1811 (volkstelling): Denys Michel, kasteelheer, ook eigenaar van het Groot Schardauw Goed.
(thans uitgebaat door de familie Vande Vyvere)
- 1834: Pieter Hilarius Lambrecht, molenaar te Sint-Eloois-Winkel
- later: Lambrecht Jan en consoorten
- 29.07.1840, verkoop: Van Neste Ivo Louis, kamslager te Sint-Eloois-Winkel (notaris Mulle)
- 1848:, rectificatie: Van Neste Ivo Louis, de erfgenamen
- 09.06.1874, deling: a) Van Neste Eduard, fabrikant te Sint-Eloois-Winkel; b) Van Neste Auguste, eigenaar te Sint-Eloois-Winkel en c) Van Neste Petrus Constand, eigenaar te Sint-Eloois-Winkel (notaris Mattelaer)
- 18.05.1878, verkoop: Vandoorne-Rommelaere Ivo, vlaskoper te Sint-Eloois-Winkel (notaris Mattelaer)
-  21.04.1889, erfenis: Vandoorne-Rommelaere Ivo, de kinderen (voor 1/2 naakte eigendom) en b) Vandoorne Ivo (voor 1/2 volle eigendom en 1/2 naakte eigendom), molenaar te Sint-Eloois-Winkel (overlijden van echtgenote Rommelaere)
- 06.11.1896, verkoop: (van de grond) Nijs-Boudin Michiel Dominicus Romanus, eigenaar te Lille (F) (notaris Ameye - "de windmolen aldaar zich bevindende is niet mede verkocht en zal binnen de maand afgebroken worden")

Eind 1896 werd de molen gesloopt, conform de bepaling van de hogergemelde verkoping van 06.11.1896.

Lieven DENEWET, Koenraad VANDOMMELE & Herman HOLEMANS

Archieven
Archief Sint-Maartensabdij Doornik, Tiendenboek van Gullegem (1640-1650)
Archief Heemkundige Kring De Meibloem, Gullegem (over molenaar Marinus Vandommele, begin 18de eeuw).
Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1885 (oprichting Smisseknokmolen te Sint-Eloois-Winkel, 1770-1771).

Werken
Vandommele Koenraad, "De geschiedenis en stamboom van een Izegemse familie, Vandommele 1634-2004", Izegem, eigen beheer, 2004, 273 p.
R. Carton, Zingende wieken, in Praktische gids, nr. 3, 1965.
Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 7. Gemeenten S-U, Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2003.

Mailberichten
Koenraad Vandommele, Izegem, 15.02.2017.