Molen van Bal
Machelen, Vlaanderen, Vlaams-Brabant
- Naam
- Molen van Bal
- Ligging
- Melkstraat
1830 Machelen
hoek met Emiel Dewandeleerstraat
kadasterperceel C69b
LC 156.22 O en 177.25 N
Vlaanderen - Vlaams-Brabant
- Gebouwd
- 1877, uit Mechelen
- Verdwenen
- 1923, sloop
- Type
- Staakmolen met open voet
- Functie
- Korenmolen
- Bescherming
- niet
- Database nummer
- 4755
Karakteristiek
Beschrijving / geschiedenis
Deze houten korenwindmolen werd in 1877 vanuit Mechelen ("Nieuwe Schorsmolen", Schorsmolenstraat) overgebracht naar de hoek van de Melkstraat en de Emiel Dewandeleerstraat in Machelen. Dit jaartal stond op een steen vermeld. De standaardmolen stond buiten de huizenring van de dorpskom, beheerste de streek en vormde een enig panorama met het kortbij gelegen Diegem,
Oprichter was Alexander "Zander" Lemmens, maalder in ’t stijfselfabriek te Machelen.
Opeenvolgende eigenaars:
- 1877, opbouw: Lemmens-Hemmerechts Alexander Felix, molenaar te Machelen
- 16.12.1883, verkoop: Van der Elst-Vinckx Henricus, landbouwer te Peutie (notaris Vander Burcht)
- 28.03.1886, begin vruchtgebruik: a) Van der Elst-Vinckx Henricus, de weduwe (voor vruchtgebruik) en b) Bal-Van der Elst Jan-Baptist (voor naakte eigendom), herbergier te Machelen (notaris Van der Burght)
- 19.07.1894, einde vruchtgebruik: Bal-Van der Elst Jan-Baptist, herbergier te Machelen (overlijden van de weduwe Vinckx van Henri Van der Elst)
- 15.09.1919, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van der Elst)
- 03.02.1923, erfenis: de kinderen (overlijden van Jan-Baptist Bal)
Jan Bal was afkomstig van Vilvoorde, zoon van Louis Bal, de maalder van de stenen Balsmolen aldaar. Hij stond als een ervaren molenaar bekend. De windmolen maalde het graan voor de Machelse bevolking en zelfs voor verscheidene landbouwers van Diegem, die hem boven hun watermolen verkozen, omdat hij hun fijner bloem verschafte.
In augustus 1914 eisten de binnenvallende Duitsers dat de molenroeden in een rechtstaand kruis opgesteld werden, om te beletten dat bij middel van de stand van de wieken seinen aan de Belgische tropeen gegeven werden.
Jan Bal overleed op 4 februari 1923 en de molen werd, met het molenhuis en de stallingen, verkocht aan Willem De Wandeleer, die nochtans geen maalder was. De molen vergde grote herstellingswerken en zo werd de molen, nog voor 19 april 1923, afgebroken.
Zie ook: Mechelen, Nieuwe Schorsmolen
Lieven DENEWET, René PUTTEMANS & Herman HOLEMANS
Literatuur
René Puttemans, "De Windmolens uit het Vilvoordse (rechter Zenneoever)", in: Eigen Schoon en De Brabander, XIV, 1931, p. 273-274 (Machelen St.-Gertrudis: Windmolen).
Geerts F., Gemeente Machelen, Brabant, Centrum van nijverheid, Heule, 1966.
Lauwers J., De gemeente Machelen, in Kuierend door Midden-Brabant, De witloof- en druivenstreek, Winksele, 1987, p. 87-92.
Herman Holemans, Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 3: arrondissement Halle-Vilvoorde (M-Z), Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem", 1992.
M.A. Duwaerts e.a., De molens in Brabant, Brussel, Dienst voor Geschiedkundige en Folkloristische Opzoekingen van de Provincie Brabant, 1961.