De Kruipuitmolen was een houten korenwindmolen op het gelijknamig gehucht, op de hoek van Veldekens (nu nummer 2) met Kruipuit (straat).

De staakmolen werd gebouwd voor 1641. Hij staat immers aangeduid op de Sanderuskaart van dat jaar met de benaming "Cruijpuijtmolen". Op de Ferrariskaart van ca. 1775 zien we hem met het bruin symbool van een staakmolen.

Uit het proces-verbaal van de gemeente Adegem uit 1818:
"Il y a dans la commune d'Adeghem trois moulins à vent servant à moudre de la farine. L'expert les a classés en deux classes; il estime que la meilleure des trois, appartenent à la veuve de Jq Peers, doit être évaluée à 400 francs en revenu brut. Les deux autres appartenant à Fois. Pots et Philippe Matthijs forment la deuxième classe. L'expert estime qu'ils doivent être évalués en revenu brut à 300 francs..."

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Vrombaut Jean François, landbouwer te Adegem
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van Jean-François Vrombaut)
- 31.03.1851, verkoop: Velleman Pierre, bakker te Waarschoot (notaris Van Hoorebeke - de huurder is Hoovelinck Henri)
- 19.12.1870, verkoop: Velleman-Vanhulle Charles, molenaar te Adegem (notaris Joos)
- 22.04.1878, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Charles Velleman)
- 15.12.1892, erfenis: de kinderen: a) Velleman Auguste Edward, winkelier te Adegem, b) Velleman Marie-Louise, winkelierster te Adegem en c) Velleman Hortense, winkelierster te Adegem (overlijden van de weduwe Vanhulle van Charles Velleman)
- 09.11.1903, verkoop: Van Haele Emilie Marie Louise (huwde op 27.04.1904 met Van Haele Theophile, molenaar te Adegem) (notaris Dauwe)

De molen behoorde ruim een eeuw toe aan de (verwante) molenaarsfamilies Velleman en Welvaert: 1. Carolus Velleman uit Sleidinge; 2. zijn zoon August en zussen; 3. een neef, Theofiel Welvaert; 4. zijn zoon Arnold, op de maalderij die de molen vervangt.

De staakmolen werd vernield bij de beschietingen door de Duitsers in oktober 1918. Er werd verder gemalen met de mechanische maalderij (nog in 1944 door Arnold Welvaert, zoon van Theofiel).

Lieven DENEWET, Jozef VAN OVERSTRAETEN & Herman HOLEMANS

Mondelinge bronnen

Edmond De Baets (Adegem) aan Jozef Van Overstraeten, 1944.
Jozef Goethals (gemeentesecretaris te Adegem) aan Jozef Van Overstraeten, 1944.

Werken

J. Van Overstraeten, "De molens te Aartselaar, Achel en Adegem", in: Toerisme, XXIII, 1944, p. 114-115.
"Vijf windmolens te Adegem. Van 1562 tot 1937. Oorlogsgeweld, natuurkrachten en mechanisatie verdrong ze allen", Het Volk, 2 juni 1960, p. 13 (grotendeels gebaseerd op de studie van J. Van Overstraeten).
"Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Tweede aflevering. De arrondissementen Eeklo en Gent", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XV, 1961, 2 (Gent, 1962);
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 1. Gemeenten A-B", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1993.
Maria De Baets, "Geschiedenis van de Gemeente Adegem", Adegem, 1928 (handschrift)
Karel De Flou, "Toponymie van Westelijk Vlaanderen...", dl. VIII, kol. 887.