Stenen Molen

De Stenen Molen of Molen De Schaepmeester (naar de vroegere molenaarsfamilie) was een stenen koren- en oliewindmolen, type bergmolen met een brede, sterk conische romp. Hij stond aan de zuidzijde van de Nieuwstraat (nr. 79), op de hoek met de Bellaertstraat (nr. 1).

De molen werd opgericht in 1801.

Kort daarop werd de molen verkocht. Dit kan wijzen op financiële moeilijkheden van de bouwheer. Op 1 en 15 februari 1804 was er, in de herberg den Jaeger in Lede bij Aalst, openbare verkoping van een schone stenen korenwindmolen, drie jaar geleden uit de grond nieuw opgebouwd, tegelijk dienend als oliestampmolen, met ± 17 aren of 55 roeden grond ermede gaande, gestaan en gelegen in Lede, recht over het kasteel van Mr. Carnin, niet ver van de kasseiweg die verbinding geeft met de steenweg van Gent naar Aalst, zeer geschikt “voor het bedrijven van alle fonctiën”. Inlichtingen op het comptoir van notaris François Eeman.

We vinden de molen aangeduid op:
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844), met een dubbele ronde cirkel (molenwal en stenen molen)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850) met de benmaing "Steen Kot Molen"
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met een dubbele rode cirkel (molenwal en stenen molen).

Uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Lede uit 1817:
"Il y a deux moulins à vent. L'un batie (sic) en briques exploité par Braeckman Louis, il est situé section C n° 65. L'expert évalu le revenu ) 350 francs, tiers déduit, à 234 francs."

Eigenaars na 1810:
- 1817, eigenaar: Braeckman Louis
- voor 1834, eigenaar: Van Langenhove Karel, molenaar te Lede
- later, eigenaar: Van Langenhove Carolina en andere
- 15.09.1840, verkoop: De Schaepmeester-Bogaert Amandus, molenaar te Massemen-Westrem, later te Lede (notaris Vanderlooy)
- na 1852, erfenis: de erfgenamen (overlijden van beide echtgenoten)
- 30.08.1876, deling: a) De Schaepmeester Maria Polexina, zonder beroep te Lede en b) De Schaepmeester Theodoor, molenaar te Lede (notaris Moens)
- 30.08.1876, ruil: De Schaepmeester Theodorus, molenaar te Lede (notaris Moens)
- 15.05.1894, verkoop: De Schaepmeester-Steels Prosper Marie Petrus, molenaar te Lede (notaris Degheest)
- 08.08.1907, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Prosper De Schaepmeester)

Mits toelating van de Bestendige Deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen op 23 september 1852 werd de korenmolen utigebreid met een olie-inrichting.

In 1870 werd een stoommachine geplaatst (om graan te malen en olie te slaan), maar er werd ook nog met de wind gemalen.

De molen werd in de eerste wereldoorlog vernield.

De overgebleven romp werd na de oorlog aangepast aan de "moderne tijd", met als gevolg dat het kadaster van Gent de molen in 1923 omschreef als een "graanmolen met motor".

In 1938 volgde de sloop van de romp. 

Het vroegere molenperceel is thans ingenomen door een appartementencomplex.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven en landkaarten
- Villaretkaart (1745-1748) (niet aangeduid)
- Ferrariskaart (ca. 1775) (niet aangeduid)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Gedrukte bronnen
- Gazette van Gend, nr. 1030 van 30 jan. 1804 (verkoopsadvertenties)

Werken
- Bart Van Langenhoven, "Wind- en watermolens te Groot-Lede", in: Ken uw Dorp, Jaarboek van de heemkundige kring Heemschut-Lede, 1991, nr. 18, p. 19-53;
- J. De Brouwer, "Geschiedenis van Lede. Het dorpsleven, het parochieleven, het volksleven", Lede, 1963/1983.
- J. De Brouwer, "Oostvlaamse plaatsnamen. IV Lede", Leuven, Brussel, 1958.
- W. De Swaef, B. Van Langhenhoven, Lede ondersteboven. Een kijk op het verleden, Lede, 1999.
- "Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oost-Vlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster. Eerste aflevering. De arrondissementen Aalst en Dendermonde", in: Kultureel Jaarboek voor de provincie Oost-Vlaanderen, XIV, 1960, 3 (Gent, 1962);
- Herman Holemans, "Oostvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 4. Gemeenten K-L", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2002.