Molenputmolen

De Molenputmolen, Meulenputmeulen of de Coole was een houten korenwindmolen op de uithoek gevormd door de huidige Langemeersstraat, Veemarkt en Groeningelaan, ongeveer aan de rotonde aan de ingang van de parkeergarage "Veemarkt". Hij stond op de stadswallen, zoals de meeste andere windmolens van de binnenstad.

De staakmolen werd voor 1485 gebouwd. Vermeldingen van "Coolmuelenstraetkin" (1485), Coelenmuelne" (1505), "wintmuelene de Coolmuelene in Overbeke" (1509-1510). Koolmolen zou kunnen verwijzen naar het stampen van koolzaad en dus naar een (vorige) functie als oliemolen, ook vanwege de nabijheid van de Stompaartshoek, een vervormde naam voor Stampershoek.

De staakmolen met open voet komt ononderbroken voor op alle plattegronden vanaf 1580 tot 1830. Hij staat niet op de plattegrond van J. van Deventer van 1560. Op een in 1686 door Albert de Bersaques met de hand getekende kaart van de stadswallen en ook op enkele andere documenten wordt hij de "meuleputmeulen" genoemd.

In een boedelbeschrijving, opgemaakt na het overlijden van Jan Tremmery, zoon van Joos (zie Gentsepoortmolen) in Kortrijk in 1705 door Maria Verlinde, dochter van Adriaen, staat in het eerste kapittel van baten: "Wort alhier ghebracht voor ghemeene baete, een deurgaende vijfde part ende deel van de helft van de meulen, ghenaemt de "Coole, gheseydt den Meulenput, met ghelijcke vijfde part in d'hilft van het meulenhuys ende erfve ghestaen ende gheleghen binnen deser stad".

In 1734 woonde mulder François Verwee aan de Gentsepoort. Mogelijk werkte hij op de Molenputmolen.

In de volkstelling van 1814 is er melding van molenaar Petrus Verwee, 50 jaar, gehuwd met Rosa Vanoverberghe. Zij hadden 7 kinderen, waarvan Petrus Josephus (21 jaar), die voor bakker leerde, en zijn jongere broer Jan (16 jaar), die als molenaar is ingeschreven.

Eigenaars na 1800:
- 1814, eigenaar: Verwee Petrus (toen 50 jaar), gehuwd met Vanoverberghe Rosa, met o.a. zoon Jan (toen 16 jaar), molenaar
- voor 1834, eigenaar: a) Verwee Petrus (Pierre), molenaar te Kortrijk en b) Steverlinck, molenaar te Kortrijk (tevens eigenaar van de oliemolen aan de Samenkomst, Brugsesteenweg te Kortrijk)
- 1836, eigenaar: Verwee-Deramoudt Jan (zoon van Pierre), molenaar te Kortrijk (verklaring op 15.05.1836)
- 04.10.1845, verkoop: Vandenberghe Jan, fabrikant te Kortrijk (notaris Carette -  démolition d'un moulin)

De molen werd op 4 oktober 1845 verkocht aan fabrikant Jan Vandenberghe met de bedoeling hem te slopen, hetgeen in 1846 gebeurde.

Tegenover de plaats waar vroeger de molen stond, werd in 1870 de firma Mouliez-Busschaert opgericht (laatste zaakvoerder was Médard Delbeke), die jenever stookte onder de naam van "Vlaamsche Oude Klare". Van deze molen bestaan mooie lavistekening uit omstreeks 1800 en 1819. De voormalige naam van de Langemeersstraat, namelijk Molenstraat, herinnert aan het bestaan van deze molen.

Lieven DENEWET & Pierre MATTELAER

Archieven
Rijksarchief Kortrijk, Oud stadsarchief Kortrijk. Wezerijregisters, nr. 101, f° 225r°, 1705. Jacob van Deventer, Plattegrond van Kortrijk omstreeks 1560. Facsimile van de oorsponkelijke Atlas van Deventer, ING, 1890.
Pierre le Poîvre, "Description topographique de la ville de Courtrai", 1580. Handschrift Koninklijke Bibliotheek Albert I, Brussel.
Louis de Bersaques, "Carte figurative... van Cortrijck" (Raadzaal Stadshuis Kortrijk), 1634-1641
Louis de Bersaques, Plattegrond van Kortrijk, in: A. Sanderus, "Flandria Illustrata", 1641.
Petrus Snayers, Beleg van de stad in 1648 (schilderij in Stadsmuseum, kopie), 1650.
Adam-Fr. Vander Meulen, "De iname van Kortrijk door Louis XIV, kopergravure, 1667.
A. de Bersaques, "De gedemolierde vesten der stede van Cortrycke", 1686, pentekening.
Ir. Dupain, Plattegrond van Kortrijk, 1744.
de Ferraris, Kabinetskaart der Oostenrijkse Nederlanden en het Prinsbisdom Luik, 1778.
C. Cierkens, "Plan der stad Kortrijk", 1822-1830.
W.J. Henry, "Plan de la ville de Courtrai", 1850.
Emile Vandesteene, "Courtrai au 7500me, 1894.
Stadsbibliotheek Kortrijk, Fonds Goethals-Vercruysse, "Meuleput op de vesten" (ca. 1819) en "De fabrijke van galeyers werk binnen Cortryk" (ca. 1800)

Werken
Mattelaer Pierre, "De Kortrijkse molens", De Leiegouw, XVIII, 1976, p. 323-352.
Mattelaer Pierre, "De windmolens van Kortrijk", De Leiegouw, LIII, 2011, 1, p. 5-77.
Van Hoonacker Egied, "Duizend Kortrijkse straten", Kortrijk, 1986, p. 138-139.
F. Debrabandere, "Kortrijkse plaatsnamen tot in de 15de eeuw", in: De Leiegouw, jg. 41, 1999, p. 161.