Molen Derynck

De molen Derynck was een houten korenwindmolen aan de zuidzijde van de Roeselaarsestraat (nr. 63), in het gedeelte tussen de Onze-Lieve-Vrouwestraat en de Ommegangstraat.

Charles Van Damme deed in 1771 een aanvraag om in Izegem een graanwindmolen te bouwen. De Financiële Raad vroeg om 11 november 1771 het advies van de Rekenkamer over deze zaak. Er was veel verzet vanwege de prinses van Izegem, die beweerde dat zij alleen molens mocht oprichten in Izegem. J. Mayeur uit Kortrijk bekwam pas op 29 februari 1776 het octrooi voor een koren- en oliewindmolen, voor een jaarlijkse cijns tegen de waarde van 4 1/2 mud graan.

De staakmolen staat nog niet aangeduid op de Ferrariskaart (ca. 1775), mmar wel in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met een afbeelding van een staakmolen op teerlingen en op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850).

Joseph Vanackere, inwoner van Gullegem, deed op 13 juni 1771 eveneens een aanvraag bij de Financiële Raad in Brussel om een graanwindmolen te mogen oprichten in Izegem, op de heerlijkheid van Sint-Pieter, langsheen de weg van Izegem naar Ingelmunster. Er kwam verzet van de prinses van Izegem. Pieter Vanackere bekwam op 29 februari 1776 het octrooi voor de bouw van een koren- en oliewindmolen, voor een jaarlijkse cijns tegen de waarde van 4 mud tarwe (zie: Izegem, Molen Steendammolen). Opmerkelijk is dat beide molens (molen Deryck en Steendammolen) in hetzelfde jaar aangevraagd werden (1771) en op dezelfde dag (29 februari 1776) vergund werden.

De molen Derynck behoorde in 1792 toe aan de weduwe en zoon van Jan Derynck. 

Samen met molenaar Gabriël Clement Sabbe van de Steendammolen in Izegem en molenaar Jan Verrewaere van Emelgem vroegen de weduwe en zoon van Jan Derynck op 5 maart 1792 aan de Financiële Raad in Brussel een vermindering aan van hun jaarlijkse cijnzen voor hun molens. Deze cijnzen (die respectievelijk 4,5 mud tarwe, 4 mud tarwe en 4,4 mud tarwe bedroegen) waren voor het dubbel gebruik als koren- en oliemolen, maar door omstandigheden konden de drie molenaars hun molens enkel als graanmolen ingericht. 

We zien de molen nog niet op de Ferrariskaart (ca. 1775), maar wel in de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met een kleine figuratieve afbeelding van een staakmolen op teerlingen en op de topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850).

Eigenaars:
- 1776 oprichting: Van Damme Charles
- 1792, eigenaar: Derynck Jan, de weduwe
- voor 1834, eigenaar: Derynck Jacobus, rentenier te Izegem
- 22.04.1867, deling: de kinderen van Derynck Jacobus (notaris Wautier).

De molen werd in 1884 gesloopt en verplaatst naar  de Winkelhoekstraat, alwaar hij de afgebrande Kotjesmolen verving.

Zie verder: Izegem, Kotjesmolen

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven en landkaarten
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1888. Aanvraag door Charles van Damme, om in Izegem een graanwindmolen op te richten, 1771. 
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1902. Octrooi voor J. Mayer voor de oprichting van een graan- en oliewindmolen in Izegem, aan 4 1/2 mud tarwe per jaar, 29.02.1776 (= molen Derynck); octrooi voor Pieter Van Ackere voor de oprichting van een graan- en oliewindmolen te Izegem aan 4 mud tarwe per jaar, 29.02.1776 (= Steendammolen)
- Algemeen Rijksarchief Brussel, Financiële Raad, nr. 1933. De molenaars Gabriël Clement Sabbe van de Steendammolen in Izegem, de weduwe en zoon van Jan De Rynck van de molen Derynck in Izegem en molenaar Jan Verrewaere van Emelgem vragen aan de Financiële Raad in Brussel een vermindering aan van de jaarlijkse cijnzen voor hun molens, 05.03.1792.
- Ferrariskaart (ca. 1775) (nog niet aangeduid)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1855)

Werken
P. De Clercq, "De oude windmolens te Izegem", in: De Mandelbode, 21 en 28 februari 1953; 7, 21 en 28 maart 1953 en 4, 11 en 18 april 1953.
P. De Clercq, "De oude molens van Izegem", in: Ten Mandere, I, 1960, nr. 1, p. 22-36 en nr. 2, p. 9-21.
Rafaël Verholle, "Verkoping van de prinselijke goederen in 1828", Ten Mandere, VI, 1965, 2/3, p. 26.
A. Vandromme, "Izegem, vroeger en nu", Izegem, 1971.
H. Holemans, "Windmolens te Izegem", in: "Ons Molenheem", Kinrooi, 1991, nr.. 4, p. 3-11.
Herman Holemans, "Westvlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel III. Gemeenten H-J", Kinrooi, Studiekring Ons Molenheem, 1995.
J. Vandromme, Bijdrage tot de Toponomie van Izegem, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, KU Leuven, 1975, 2 delen.