Zwarte Molen

De Zwarte Molen was een houten windmolen aan de noordzijde van de Kortrijkstraat (achter het huis met nr. 322), op de  hoek met de Rozenstraat. De benaming "Molen Steelandt" wijst op de uitbater. Soms ook de molen van den Laatsen Stuiver genoemd, een verwijzing naar de verdwenen herberg aan de overkant van de Kortrijkstraat.

De Zwarte Molen werd voor 1706 gebouwd.

We zien hem afgebeeld op, telkens zonder benaming
- Plan van het beleg van Menen in 1706 door Frick (Rijksarchief Kortrijk, Kaarten en plannen, nr. 274).
- Ferrariskaart (ca. 1775) met het bruin symbool van een staakmolen.
- Plattegrond van de stad Menen, 1789. Handschrift, pen, asuarel, papier, Frans (Algemeen Rijksarchief Brussel, Kaarten en plattegronden in handschrift, reeks II, nr. 8860) met het bruin symbool van een staakmolen
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen
- Topografische kaart van Ph.Vandermaelen (ca. 1850) met het algemeen windmolensymbool
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860) met het grondvlak van een staakmolen op teerlingen.

Jan-Baptist Bouckaert-Casaer, brouwer te Leuven, kreeg op 11 oktober 1832 de toestemming van de Gedeputeerde Staten van West-Vlaanderen om op dezelfde molenwal een graan- en oliewindmolen op te richten, type driezolder-staakmolen op teerlingen.

Opeenvolgende eigenaars:
- 1832, opbouw: (voor de grond) Deleu-Berten Petrus Augustinus, brouwer te Wervik en (voor het gebouw) Bouckaert-Casaer Jan-Baptist brouwer te Leuven
- 13.03.1841, verkoop: (van het gebouw) Petit-Porion Jan-Baptist, de weduwe, koopvrouw te Menen (notaris Dupont)
- 24.07.1845, erfenis: (van de grond) a) Deleu Petrus Augustinus (voor vruchtgebruik), brouwer te Wervik en b) Six Amelia Dorothea (voor naakte eigendom), moeder van de overledene (overlijden van vrouw Berten - un corps de bâtiment, composé de remises, magasin, écurie, citernes, grenier...).
- 14.11.1848, verkoop: (van de grond) Petit-Porion Jan-Baptist, de weduwe, koopvrouw te Menen (notaris Delfortrie)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van de weduwe Porion van Jan-Baptist Petit)
- 11.06.1856, verkoop: Lessieure-Petit Jacobus, de weduwe, rentenierster te Menen (notaris Van Ackere)
- later, erfenis: de erfgenamen (overlijden van de weduwe van Jacobus Lessieure)
- 09.09.1861, verkoop: Maes-Maes Louis, koopman te Menen (overlijdenm Van Ackere)
- 16.12.1880, erfenis: a) de weduwe (voor vruchtgebruik), eigenares te Menen en b) de erfgenamen (voor naakte eigendom) (overlijden van Louis Maes)
- 01.04.1896, einde vruchtgebruik: de erfgenamen (overlijden van de weduwe van Louis Maes)
- 04.08.1896, verkoop: Vanneste-Deneckere Isidoor, koopman te Menen (notaris Butaye)
- 04.03.1917, erfenis: de weduwe (overlijden van Isidoor Vanneste)
- 15.05.1919, verkoop: Steelandt-D'Haene Jules Emiel, landbouwer te Peutie (notaris Maertens - le moulin existe encore)

Omwille van de windhinder  door de groeiende huizenrij aan de Kortrijkstraat, werd de molenkast in 1889 op een ronde stenen onderbouw (torenkot) opgetrokken. Aangezien de wieken dan niet meer vanop de begane grond konden bediend worden, werd een platform onder het wiekenkruis opgetrokken (de vliegende gaanderij), die vanaf de houten bovenbouw bereikbaar was. In dat jaar werd eveneens een stoommachine geplaatst.

De molen overleefde de eerste wereldoorlog en werd in 1935 gesloopt. De gietijzeren askop werd geplaatst in de nieuwe, maar ondertussen gesloopte stenen Lindemolen van Alveringem.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven en landkaarten
- Plan van het beleg van Menen in 1706 door Frick (Rijksarchief Kortrijk, Kaarten en plannen, nr. 274).
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Plattegrond van de stad Menen, 1789. Handschrift, pen, asuarel, papier, Frans (Algemeen Rijksarchief Brussel, Kaarten en plattegronden in handschrift, reeks II, nr. 8860).
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1844)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)
- Kadastrale kaart van P.C. Popp (ca. 1860)

Werken
- Pierre Mattelaer, "De molens van Menen", in: De Leiegouw, XXIII, 1981, p. 379-400;
- Marc Pyncket, "Meense molensprokkelingen", Menen, 2005, 43 p. (overdruk uit: 't Wingheroen, tijdschrift van de Heemkundige Kring Dr. Rembry-Barth Menen, april 2005).
- Herman Holemans, West-Vlaamse wind- en watermolens. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 5. Gemeenten M-O, Rotem, Ons Molenheem, 1999.
- Luc Desloovere, Menen. Molen "De Goede Hoop", Menen, Stedelijk Molencomité, 2015, 162 p.

Mailberichten
- John Verpaalen, Roosendaal, 08.02.2017.