Dorpsmolen

De Dorpsmolen was een houten korenwindmolen aan de Tessenderloseweg. Boven in de grote balk van het zware houten molengeraamte kon je duidelijk de datum 1798 lezen. In dat jaar werd de Dorpsmolen door de Franse revolutionairen onafhankelijk gemaakt van herenrechten en verkocht aan Joannes Verboven met de last om 2600 zakken graan per jaar te malen.

Kadastrale beschrijvingen:

- 1821: "Il existe dans la commune deux moulins à farine mus par le vent, l'un appartenant à Martin Van Herck, rentier à Anvers, l'autre à Robijns, veuve de J.-B., rentière à Bruxelles. La situation de ce dernier est beaucoup plus avantageuse que celle de l'autre. (...) Le second, celui de la dame Vve Robijns a été affermé devent Salem, notaire à Veerle, avec maison, jardin et pièce de terre le 23 septembre 1814 pour le terme de 6 mois (sic) moyennant le prix de f. 580,52 à Jos. Aerts, meunier à Veerle, ce qui fait en monnaie des Pays-Pas fl. 274,29 et les contributions de 1819 montant à f. 55,71 font un total de fl. 330. A charge du locataire est l'entretien des ouvrags tournants, de la maison d'habitation, des bâtiments. Ventilation faite de ce bail, il résulte qu'après déduction de produit des autres propriétés, il ne reste pour le moulin qu'un revenu brut de f. 290,40, dont il a été déduid f. 32,16 au lieu de f. 96,80 attendu que le locataire est tenu d'entretenier les ouvrages tournants, charge évaluée au 2/3 de la totalité de manière qu'il reste un revenu brut de f. 258,24. Ce revenu étant assez élevé, il nous a paru devoir le réduire à la somme de fl. 250."

- 1832: "houten standermolen hebbende twee paer steenen welke niet gelijktijdig worden gebruikt, hij is redelijk gunstig bij de dorpplaets gelegen en is met andere eigendommen verhuurt".

Als eigenaars kennen we: weduwe Robijns (1821), Jan-Baptist Robijs (1834-1835), Gassen (1855-1859), J.L. Gaethoffs (1860), A.H. Gaethoffs (1860-1861), L. Gaethoffs (1861-1866), E. Vervloet (1866-1924) en tenslotte sinds 1924 G. Vervloet.

Eigenaars na 1820:
- 1821, eigenaar: Robijns Jan Baptist, de weduwe, rentenierster te Brussel (op 23.09.1814 voor 6 jaar verhuurd aan molenaar Jos. Aerts)
- voor 1834, eigenaar: Robijns-De Bruyn (elders: Robijns-Desneidauve) Jan-Baptist, de weduwe en erfgenamen, rentenier te Brussel
- 07.08.1854, verkoop: Sanen-Stuijck Jozef Leopold, rentenier te Geel (notaris Raedts)
- 18.07.1858, erfenis: Pauli-Sanen Frans Désiré, rentenier te Geel (overlijden van Jozef Sanen)
- 23.03.1865, verkoop: Vervloet-De Wever Eugène Dioni Augustin, molenaar te Veerle (notaris Raedts)
- 29.11.1904, gift: a) Vervloet-De Wever Eugène (voor vruchtgebruik), molenaar te Veerle en b) Vervloet-Van Laerken August, de weduwe en kinderen (voor naakte eigendom), landbouwer te Veerle (notaris Raedts)
- 15.11.1916, erfenis: a) Vervloet-De Wever Eugène (voor vruchtgebruik), molenaar te Veerle en b) Vervloet-Van Laerken, August, de weduwe en kinderen, landbouwers te Veerle (overlijden van Eugène Vervloet)
- 05.01.1923, einde vruchtgebruik: Vervloet-Van Laerken August, de weduwe en kinderen, landbouwers te Veerle (overlijden van Eugène Vervloet)
- 29.08.1935, afstand: a) Vervloet Dominicus Jozef, molenaar te Veerle, b) Vervloet Louis en c) Vervloet Maria Ludovicus Gregorius, molenaar te Veerle (notaris Bosteels)
- 23.09.1960, erfenis: a) Vervloet Dominicus Jozef, de erfgenamen, b) Vervloet Louis en c) Vervloet Maria Ludovicus Gregorius, molenaar te Veerle (overlijden van Dominicus Jozef Vervloet)
- 08.11.1963, deling: Vervloet-Rens Maria Ludovicus Gregorius, werkman te Veerle (notaris Demaeght)

Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw werd de molen begaan door de molenaarsfamilie Vervloet. Victor Vervloet stierf in 1916 op zijn 48ste aan een hartinfarct. Zijn vrouw Marie bleef achter met 4 kinderen. Sociale uitkeringen waren er niet. Het werd dus hard werken om brood op de plank te blijven leggen. Jef Vervloet, de oudste zoon, verhuisde van de ene dag op de andere van de schoolbanken naar de molen. Hij kende al iets van de stiel maar gelukkig was er molenaar Loffens uit Eindhout om hem helemaal in te wijden in zijn toekomstige broodwinning. De beide families werden en bleven daardoor heel erg goed bevriend.
Georges, de jongste, was pas 4 toen vader stierf. Op zijn 12de verkaste ook hij van de school naar de molen. Van dan af gingen Jef en Jos door het leven met de firmanaam 'Gebroeders Vervloet'. Georges (Jos) Vervloet, de laatste molenaar van Veerle, verloor in 1982 de strijd tegen twee fel aangetaste stoflongen en een zwak hart. Echt gezond was malen in die tijd niet in een voortdurende stoffige omgeving zonder afzuigsystemen.

In 1925 werd de molen hersteld en zijn voet dichtgemetseld. De windmolen bleef actief tot 1953. Dan namen de elektrische molen op de Heide en de dieselmotor in het dorp zijn plaats definitief in. De windmolen kon in 1955 naar Bokrijk, maar Jef Vervloet verzette zich fel. Hij kon zijn houten molen niet missen. Jef overleed in 1960.

De gemeente Veerle wilde de molen niet overnemen, zelfs niet gratis, dus werd hij in 1965 gesloopt. Het bruikbare eikenhout werd door de koper verwerkt tot sierhout in talloze fermettes die het symbool waren van een zekere rijkdom in de jaren 1960.

Het oude molenhuis en de nieuwere (1949) maalderij geven tegenwoordig woongelegenheid aan 6 families in de nieuwe sociale woonwijk aan de Tessenderloseweg. "Zonnige Kempen" herbouwde in de jaren 2000 de molensite tot een vrij compacte, maar grote woongelegenheid.

Ludo VERVLOET & Herman HOLEMANS

Van Gehuchten F., Veerle, arm en trots (1219-1976), Laakdal, 1997.
Gustaaf Peeters, "De molens van Veerle", in: De Zuiderkempen, X, 1941, nr. 4, p. 95-97;
P.J. Lemmens, "Molenoverzicht uit het Arrondissement Turnhout van 1830 tot heden", Heemkundig Handboekje voor de Antwerpse Randgemeenten, Kwartaalschrift, Borgerhout, Gitschotel Buurschap, Jg. 12, [1964], nr. 3, p. 18.
Herman Holemans, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1830-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011.
H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Zuiderkempen, Nieuwkerken, 1978, p. 106-107.
T.J. Gerits, De verdwenen dorpsmolen van Veerle, in: Ons Heem, XX, 1966, p. 213-215.
W(eyns J.), Een molengebied, Ons Heem, XII, 1957, p. 64.
Jaarboeken van Laakdal, Eindhout, Varendonk, Veerle, Vorst, I-VI, Westerlo, 1982-1993.
LVL (Ludo Vervloet), "Herinnering aan een voltooid verleden tijd. Laatste Veerlese molenaar zou vandaag 100 worden", Het Nieuwsblad, 20.01.2012.
Ludo Vervloet, "Appartementenbouw in de lift. Foto. Opruimen maar en herbeginnen", Het Nieuwsblad, 27.02.2013.