De Spaanse Molen was een houten korenwindmolen aa, de huidige Spaanse Molenstraat, op het perceelnummer C2.

Deze standaardmolen werd in 1548  gebouwd op het noordwestelijk bastion van de vesting Zandvliet. Zijn benaming is ingegeven door zin oprichting in de Spaanse tijd. We vinden hem afgebeeld op een bedevaartvaantje van Sint-Gertrudis-Zandvliet.

Beschrijving uit het proces-verbaal van afpaling van de gemeente Zandvliet int 1829:
"deze molen, hoewel in zeer slegten staat, is zeer gusntig gelegen. Deselve is van hout vervaardigt,h eeft twee paar steenen welke moeylijk ter zelver tijd kunnen werken. Hij si niet verhuurd, maar wordt door den eigenaar zelf gebruikt. Men heeft deszelfs zuiver inkomen, na aftrek van eenderde voor onderhoudskosten, op f. 230 bepaald".

Eigenaars na 1830:
- voor 1833, eigenaar: Deckers-Somers Jean François, molenaar te Zandvliet
- 07.11.1833, erfenis: de weduwe en de kinderen (overlijden van Jean François Deckers)
- 03.01.1848, erfenis: de kinderen: a) Deckers Joannes Baptista, molenaar te Zandvliet, b) Deckers Joannes Franciscus, molenaar te Zandvliet, c) Deckers Joanna Catherina, echtgenote Ooms, timmerman te Zandvliet, d) Deckers Maria Josepha en e) Deckers Maria Isabella (overlijden van de weduwe Somers van Jean François Deckers)
- 15.02.1869, verkoop: Janssens Petrus Jozef, landbouwer te Steenbergen (NL) (notaris De Bruyn)
- 02.01.1877, verkoop: Buys Jan, molenaar te Etten (NL) (notaris Kennis)
- 07.08.1883, verkoop: Peeters-Broos Joannes, molenaar te Wouw ('NL) (notaris De Bruyn)
- 18.08.1907, erfenis: de weduwe en kinderen (overlijden van Joannes Peeters)

De standaardmolen werd in 1923 gesloopt.

Op het einde was de borstzijde van de molenkast voorzien van asfaltpapier. De roeden waren nog steeds van eikenhout en uitgevoerd als borstroeden. Op het einde bleef enkel de buitenroede nog over, wat wijst op een roedebreuk.

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

SDL, "Spaanse Molen", Het Nieuwsblad, 21.02.2008.
Zandvliet - Zandvliet heeft in vroegere eeuwen een molen gehad. Enig restant daarvan is momenteel de straatnaam 'Spaanse Molenstraat'. De molen stond aan de bocht ten noordwesten van de kerk op de wal van het versterkte stadje dat door de Spanjaarden was bezet.

Archieven en landkaarten
- Kadasterarchief, Mutaties Zandvliet, schetsen 1923/14
- Ferrariskaart (ca. 1775)
- Atlas der Buurtwegen (ca. 1842)
- Topografische kaart van Ph. Vandermaelen (ca. 1850)

Werken
- Bos E., "Zandvliet", in: Antwerpen, Tijdschrift der stad Antwerpen, VI, nr. 4, december 1960, p. 158-163.
- Geerts G., "De Stadt Santvliet", Polderheem, XIII, 1978, nr. 3.
- Havermans R., "Bijdrage tot de landschapsgeschiedenis der Scheldepolders op de Antwerpse Rechteroever", Antwerpen, 1956, p. 104-131.
- Holemans Herman, "Wind- en watermolens van de provincie Antwerpen. Kadastergegevens 1835-1990. Deel 3. Gemeenten P-Z", Opwijk, Studiekring Ons Molenheem, 2011, p. 65.
- Holemans Herman  & P.J. Lemmens P.J., "Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen", Nieuwkerken, 1983.
- Kockelberg Georges, "Historische molenvermeldingen in en om Antwerpen. Een blik op de 1000-jarige geschiedenis der Antwerpse molens", Antwerpen, 1986.
- Meesters Ton, "De molenaarsfamilie Buijs", in: De Meule (uitgave van Vereniging "De Westbrabantse Molens"), nr. 75, 2012, 3e kwartaal, p. 1-41.
- "Monumenta. Beelden en monumenten in de stad Antwerpen", Antwerpen, 1987, p. 47.
- Stinissen J.-Waelbers L., "Een Vlaamsch Scheldedorp", Brasschaat, 1909.
- Van der Goten J.-Van Royen G., "Zandvliet aan de Schelde", s.l.(?), 1938
.- vdw 1977, p. 444.
- "Zandvliets Verleden & Tentoonstelling 50 jaar overstroming", A.C.V. Polder, 2003.

 Persberichten
- SDL, "Spaanse Molen", Het Nieuwsblad, 21.02.2008.

Mailberichten
- Paul Peeters, 11.06.2019 (Mijn grootvader is op deze molen geboren, 22.06.1891)