Gervelgatmolen

De Gerregat- of Grevelgatmolen (naar de ligging), later Deckers molen (naar de uitbater) was een houten korenwindmolen aan de Westvleterseweg.

De molen werd voor 1461 gebouwd. Een document uit 1461 ("Census molendinourm", Stadsarchief Poperinge) maakt melding van: "Lamsen Wolrijk, Guy Vanderniepe, Sire Jan de Ruple, Willem Schroolijnck, Willem Van Bambeke: op de Coornmeulen int Ghervelgat".

Er bestaat nog een wormstekig stuk plank, waarop aan de ene zijde gebeiteld staat: "1479" (middeleeuws cijferschrift) en aan de andere kant: "DATE VAN DE DEKKER MOLEN 1479 - GEVELT DEN 4 DEC 1895". Deze plank was in het bezit van de Poperingse fotograaf-heemkundige Ernest Leeuwerck (Poperinge, 1905-1990), die hem voor 1971 gekregen had van juffr. Augusta Depuydt.

In de penningkohieren van Poperinge van 1575 leest men: "Les hoirs (erfgenamen) de Jehan Vlamijnck sur le moulin du Peselhouck, nommé de Ghervelgatmeulen doivent..."

Op 14 november 1718 beval de amman van Poperinge dat er bomen dienen geveld te worden om de windvang van de "Gervelgatmolen" te vrijwaren.

Eigenaars na 1830:
- voor 1834, eigenaar: Dedecker Cornelis, molenaar te Poperinge
- 13.08.1882, erfenis: Dedecker Amelia, landbouwster te Poperinge
- 02.02.1891, erfenis: Lansen Karel, bakker te Poperinge (overlijden van Amelia Dedecker)

Reeds in 1850 (kadastrale atlas van P.C. Popp) werd er gebruik gemaakt van stoom (Koorn - Olie en Vuermolen").

De staakmolen waaide om op 4 december 1895.

Er bestond in Poperinge een volksliedje over Dedeckers molen dat vooral werd gezongen in de herbergen wanneer ze wat pintjes binnenhadden en wat zot deden: "En laat Dedeckersmeulen maar draaien, wij generen ons niet, zoals ge ziet".

Lieven DENEWET & Herman HOLEMANS

Archieven

- Stadsarchief Poperinge, "Census molendinorum, in festo beatis Jos, Bapt..." (met opgave van "Rentiën Komsten" of rente-inkomsten van de molens te Poperinge, 1461)
- Stadsarchief Poperinge, nr. 310. Register Oppositien, 1713-1723, f° 260v° (25.05.1717) en f° 330 v° (14.11.1718. De aman van Poperinge over het vellen van bomen ten gunste van de Gervelgatmolen.

Werken
M. Deschryver, "Bijdrage tot een sagenboek van Poperinge en aanpalende gemeenten", Gent, 1961 (onuitgegeven licentiaatsverhandeling), sage nr. 127. Zegspersoon: Marie Pittellioen, °Poperinge 14.12.1887, huishoudster, Korte Bruggestraat 3, Poperinge.
Lieven Denewet, "Honderd bespookte molens in Vlaanderen", in: Molenechos's, XX, 1992, nr. 3-4.
E. Leeuwerck, De watermolen en de 15 windmolens te Poperinge ten jare 1850, in: Aan de Schreve, I, 1971, 3, p. 26; 4, p. 8-9; II, 1972, 1, p. 14-16; 2, p. 25-29; 3, p. 19-21; 4, p. 28-30.
E. Leeuwerck, Poperingse molensprokkelingen, in: Aan de Schreve, VIII, 1978, 3, p. 30-32.
John Verpaalen, "Molens van het Hoppeland", Koksijde, De Klaproos, 1997.
Willy Tillie, Stefaan Cossey, Antoon Couttenye, "Terugblik, Oude straatgezichten in de hoppestad", Poperinge, Kring voor Heemkunde Aan de Schreve, 1983.
Cossey Stefaan en Tillie Willy, Groeten uit het hoppeland, Groot-Poperinge tussen 1900-1925", Poperinge, Kring voor Heemkunde "Aan de Schreve", 1994.