Molenechos's Homepage Molenechos.org

Putte, Vlaanderen - Antwerpen

Bestaande molen

Karakteristiek

Naam
Stenen Molen, Steene Molen
Ligging
Lierbaan 219
2580 Putte
hoek met Zoetewei
kadasterperceel A245b
Vlaanderen - Antwerpen
Geo positie
51.066620, 4.624474 (Google Streetview)
Eigenaar
Privaat
Gebouwd
1844
Type
Stenen bergmolen
Functie
Korenmolen
Kenmerken
Verhoogde romp
Gevlucht/Rad
Vernield op 16 september 1914
Inrichting
Geen binnenwerk meer
Toestand
Ingericht als woonhuis, binnenwerk verdwenen
Bescherming
niet,
Niet beschermd
Molenaar
Geen
Openingstijden
Niet toegankelijk
Database nummer
408
Ten Bruggencatenummer
06513 a  
© Foto: Donald Vandenbulcke, Staden, 01.04.2009

Beschrijving / geschiedenis

In het voorjaar van 1844 diende Corneel Vertommen bij de bestendige deputatie van de provincie Antwerpen een aanvraag in om een stenen graanwindmolen te mogen bouwen op een perceel grond aan de Lierbaan op de "Zoetewei", op het kadasterperceel sectie A nr. 245b. Volgens vroegere getuigenissen van buurtbewoners duurde het om en bij de vijf jaar vooraleer de molen klaar was.

Opeenvolgende eigenaars:
- 23.07.1844, verkoop: (van de grond) door Devries-Vermeylen Godfroid, handelaar te Antwerpen (notaris Vanderzanden)
- 1844, opbouw: Vertommen-Caluwaert Cornelius, landbouwer te Putte, later molenaar te Aarschot ("nouvelle construction d'un moulin à vent")
- 12.12.1865, verkoop: De Preter-Dens Eugenius Theodorius, brouwer te Putte (notaris Borré)
- na 1915, erfenis: de kinderen (overlijden van beide echtgenoten)
- 23.12.1919, deling: a) De Preter Gustave Constant Eugène Marie, brouwer te Berchem en b) Van Zeebroeck-De Preter Maurice, kandidaat-notaris te Antwerpen (notaris Schuermans)
- 15.04.1920, verkoop: Mertens-Van Aken Florimond August, handelaar en herbergier te Putte (notaris Schuermans)
- 19.10.1930, erfenis: en de kinderen (overlijden van vrouw Van Aken)
- 28.10.1963, erfenis: a) Mertens Josephus Franciscus Ludovicus Paulus (voor naakte eigendom), molenaar te Putte en b) Carré-Van den Bosch Paul Frans Clement Lieven Gustaaf (voor vruchtgebruik), handelsdirecteur te Brussel
- 29.12.1971, einde vruchtgebruik: Mertens Josephus Franciscus Ludovicus Paulus, molenaar te Putte (overlijden van Paul Frans Carré)

In 1865 werd Eugeen De Preter eigenaar van de molen. Hij was de brouwer van brouwerij "De Ster". Eugeen De Preter werd in juni 1914 gevierd als 100-jarige te Putte.
Rond de molen lag een lage aarde wal en was de molen voorzien van twee inrijpoorten. Zo kon de boer met zijn graan in de molen rijden. De zakken werden dan van op de kar rechtstreeks omhoog getrokken. Als de kar gelost was kon de boer langs de andere poort rechtstreeks buiten rijden.

Toen Louis Mertens in 1894 molenaar werd, heeft men de kap en de wieken volledig van de molen gehaald en werd de romp ongeveer twee meter verhoogd, zodat een betere windvang werd bekomen.  Deze opbouw gebeurde cylindrisch, zodat dezelfde kap opnieuw kon gebruikt worden. Het gevolg was echter dat men de molenberg aanzienlijk moest verhogen omdat de roeden, waarmee men de kap en de wieken verdraaide, te kort geworden waren. Later werd een van de inrijpoorten dichtgemetseld zodat de boer na het lossen zijn kar in de molen moest draaien om buiten te geraken. Beneden in de molen stond een builmolen om het meel te ziften.

Op 16 september 1914, tijdens de eerste wereldoorlog, werd de molen door de Duitse soldaten in brand gestoken omdat hij door het Belgische leger gebruikt werd als uitkijkpost. Van de molen bleef niets over. Zelfs de molenstenen waren kapot gesprongen door de hitte. Alleen de stenen romp bleef achter als getuigenis van zijn bestaan. 

Later werd de molenberm afgegraven en de aarde werd gebruikt om achter het molenhuis een visput te dichten. Waarschijnlijk was de visvijver gemaakt om bij de opbouw van de molen een lage molenberg aan te leggen. Sindsdien heeft zijn romp lang dienst gedaan als weidehok. Ondertussen werd de grond met de molenruïne verkocht. De nieuwe eigenaars knapten de romp op en gebruikten hem als bergplaats.  Rond 2000 was er een herberg "De Stenen Molen" bij gevestigd. Thans is de romp voor bewoning ingericht.

Lieven DENEWET, Florent VAN VLASSELAER & Herman HOLEMANS

Literatuur

H. Holemans & P.J. Lemmens, Molens der Zuiderkempen, Nieuwkerken, 1978, p. 91-94;
G.K. Kockelberg, "De molens van Putte", in: Ons Molenheem, Opwijk, jg. 31, 2006, nr. 3, juli-september, p. 65-68, ill.
Florent van Vlasselaer, "Graanwindmolens in Groot Putte", Jaarboek van Heemkring Het Molenijzer-Putte, IX, 2000-2001.
F. Torfs, Het vroegere Putte met Grasheide en Peulis, Nieuwkerken,  1984.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "De handgraanmolen in Putte", Het Molenijzer (Heemkring Het Molenijzer Putte), jg. 2004, nr. 2.
Hugo Lambrechts-Augustijns, "Molenaar Cornelis Van den Eynde", Het Molenijzer (Heemkring Het Molenijzer Putte), jg. 2006, 3.

Overige foto's

Stenen Molen, Steene Molen, Putte, Foto: Robert Van Ryckeghem, Koolkerke | Database Belgische molens
© Foto: Robert Van Ryckeghem, Koolkerke
Stenen Molen, Steene Molen, Putte, Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Verzameling Ons Molenheem
Stenen Molen, Steene Molen, Putte, Foto 1920, nog met molenwal. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Foto 1920, nog met molenwal. Verzameling Ons Molenheem
Stenen Molen, Steene Molen, Putte, Prentkaart ed. J. Schryvers, Putte, voor 1914. Verzameling Ons Molenheem | Database Belgische molens
© Prentkaart ed. J. Schryvers, Putte, voor 1914. Verzameling Ons Molenheem
Stenen Molen, Steene Molen, Putte, Detail van deze prentkaart. | Database Belgische molens
© Detail van deze prentkaart.